G. N. Najmiddinova O’. U. Qurbonova

 
Savol va topshiriqlar: 
1. Qiyosiy pedagogika fanining maqsadini ayting? 
2. Qiyosiy pedagogika fani pedagogik hodisalarni pedagogik tahlil qilishda 
qaysi ijtimoiy fanlarning ilmiy komplekslari va metodlaridan foydalanadi? 
3. Qiyosiy pedagogika fanining asosiy vazifalari nimalardan iborat? 
4. Qiyosiy pedagogika fanining tadqiqot metodlarini izohlang. 
5. Qiyosiy pedagogika fanining taraqqiyot bosqichlarini tahlil qiling. 

---

39 
II BOB. QIYOSIY PEDAGOGIKA FANI RIVOJLANISHIDA 
XALQARO TASHKILOTLAR VA ULARNING FAOLIYATI 
2.1. YUNESKO tashkilotining ta’lim sohasidagi faoliyati 
 
YUNESKO – bu tashkilot Birlashgan Millatlar Tashkilotining ta‘lim, fan, 
madaniyat masalalarini rivojlantirishga ixtisoslashtirilgan tashkiloti bo‘lib, u 1946 
yilda tashkil etilgan. 
1992 yilgi ma‘lumotlarga qaraganda, bu xalqaro tashkilotga jahonning 171 
davlati, shu jumladan, O‘zbekiston ham a‘zodir.
Bu tashkilotning qarorgohi Fransiyaning poytaxti Parij shahrida bo‘lib, uning 
oliy boshqaruv organi — Bosh direktordir.
Bu xalqaro tashkilotga a‘zo bo‘lgan mamlakatlarning vakillari 2 yilda bir 
marta o‘zlarining Bosh konferensiyalariga to‘planadilar. Bu anjumanda ular 
YUNESKOning keyingi 2 yillik faoliyatining dasturini qabul qiladilar. Ushbu 
dasturni amalga oshirish uchun unga a‘zo bo‘lgan davlatlar mablag‘ — byudjet 
ajratadilar.
YUNESKO faoliyatida xalqaro hamkorlik, tinchlikni saqlash masalalari 
asosiy o‘rinni egallaydi. Shu tufayli ham uning Nizomida ―Urush haqidagi fikrlar 
odamlar aqlida paydo bo‘ladi, binobarin, urush vasvasasini ularning ongidan 
chiqarib, tinchilikni himoya qilish g‘oyasini tarbiyalamoq kerak‖- deb yozib 
qo‘yilgan.
YUNESKO faoliyati o‘ta xilma-xil va ko‘p qirralidir. Loaqal uning ta‘lim 
bo‘yicha faoliyatiga nazar tashlaylik. Bu boradagi ishlar juda ko‘p yo‘nalishlarda 
olib boriladi va bu yo‘nalishlar bir-biridan muhimdir. By rivojlanayotgan 
mamlakatlarda savodsizlikni tugatish, jahon ta‘limi rivojlanishidagi tendensiyalarni 
tahlil qilish va uni ommalashtirish, u yoki bu mamlakatda ta‘lim bo‘yicha olib 
borilayotgan siyosatni ham moddiy ham ma‘naviy rag‘batlantirish va hokazolar.
YUNESKO mazmunli ta‘limining hamma uchun birday imkoniyat doirasida 
bo‘lishini ta‘minlash, uning uzluksizligini qaror toptirish, ta‘limni va uning 
shaklini kelajakda rivojlanishi tamoyillaridan kelib chiqadi.
O‘qituvchi kadrlar tayyorlash, ularni nazariy-metodik saviyasini muttasil 
oshirib borish, jahonning ba‘zi mamlakatlarida muammo bo‘lib hisoblangan xotin-
qizlarning erkaklar bilan bab-barobar bilim olish haq-huquqlarini ta‘minlash, 
ekologik ta‘limni yo‘lga qo‘yish darslik va dasturlarni takomillashtirish, 
mamlakatlar o‘rtasida ta‘lim bo‘yicha hamkorlikni rivojlantirish va boshqa 
masalalarni hal etadi.
Bu saxovatli faoliyatning barchasi yoshlarga jahon talablari ruhida ta‘lim 
berish, ularni xalqaro hamkorlik, o‘zaro ishonch, do‘stlik, birodarlik ruhida 
tarbiyalashga qaratilgan.
Fan va texnologiyani rivojlantirish borasida YUNESKO bir qator davlatlararo 
dasturni amalga oshirdi. Bu dastur asosan ekologik muhitni yaxshilash, atrof-
muhitni muhofaza etish bilan bog‘liqdir. Shuningdek, mazkur yo‘nalishda 
muvofiqlashtirilgan, birgalikdagi ilmiy tadqiqotlarni amalga oshirish, jahon ilmiy 

---

40 
markazlari, universitetlar, olimlar hamkorligini rivojlantirish bilan bog‘liq muhim 
ishlar yo‘lga qo‘yiladi.
Ma‘lumki, hozirgi dunyoda millatlar va xalqlarning madaniy, tarixiy 
meroslarini, osori-atiqalarini asrash, avaylash, kelajak avlodlar uchun uni saqlash, 
ta‘mirlash ishlari katta ahamiyatga molikdir.
Bu jahonshumul masalada YUNESKO asosiy o‘rinni egallaydi. Uning 
ro‘yxatiga jahon tarixiy yodgorliklarining iftixori hisoblangan buyuk Xitoy devori, 
London Taueri, Klimenjarodagi milliy park va boshqa minglab obyektlar kiradi.
Shuni alohida qayd etish kerakki, 1993 yildan boshlab O‘zbekistonning 
Samarqand, Buxoro, Xiva, Qo‘qon, Toshkent va boshqa joylaridagi ko‘plab tarixiy 
obidalar ana shu ro‘yxatga kiritildi.
Har yili bu ro‘yxatga yangi - yangi tarixiy obidalar, yodgorliklar nomi qayd 
etib boriladi.
YUNESKO faoliyati tarkibiga yana xalq og‘zaki ijodiyoti, folklor, o‘lanlar, 
aytishuvlar, maqomlar, xalq kuylari, laparlarni saqlash ham kiradi.
Ayniqsa, YUNESKOning adabiyot bo‘yicha roli salmoqlidir. Jahon adabiyoti, 
uning shoh asarlari, adabiy meros u tomonidan e‘zozlanib, to‘planadi va jahonning 
turli tillariga tarjima qilinib, bosmadan chiqariladi va tarqatiladi. Shuningdek, 
YUNESKO ommaviy axborot vositalarini rivojlantirish, jahon ahlini voqea va 
hodisalardan voqif qilish masalalariga ham faol qatnashib uning rivojlanishiga 
ko‘maklashadi.
Bu xalqaro muassasa ko‘plab vaqtli matbuot va nashrlarga homiylik qiladi.