Sinir mənşəli pozğunluğun həzm sistemi orqanlarında yaratdığı problemlər və həkim tövsiyəsi



Yüklə 280,03 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/3
tarix16.03.2017
ölçüsü280,03 Kb.
#11622
1   2   3

Fotolar Cənnətalı Çingizindir

Q A N   Y A D D A Ş I M I Z

Tibb Universitetində 20 Yanvar 

şəhidlərinin əziz xatirəsi yad edilib

http://w w w.amu.edu.az

31 yanvar 2017-ci il

4

Biz, Azərbaycanda təhsil alan 



iranlı tələbələrin Elmi-Mədəni 

və İdman Birliyi nümayəndələri 

bildiririk ki,1990-cı il yanvarın 

19-dan 20-nə keçən gecədən 27 

il ötməsinə baxmayaraq, Sovet 

ordusunun Bakıda dinc əhaliyə 

qarşı törətdiyi dəhşətli qırğını 

heç bir zaman unutmayacağıq. 

Həmin gecə Ermənistanın işğalçı 

iddialarına qarşı çıxan qardaş 

Azərbaycan xalqı Bakının küçə 

və meydanlarına çıxaraq öz 

haqqını tələb edirdi.  

  

Azərbaycan xalqının qəhrəman oğul 



və  qızları  bir  nəfər  kimi  öz  etiraz 

səsini  qaldıraraq  dinc  vasitələrlə  hü-

quqlarının  qorunmasını  istəyirdilər. 

Ancaq  Sovet  rəhbərliyinin  bir-

başa  göstərişi  ilə  xalqın  bu  dinc 

mübarizəsinə  qarşı  yeridilən  qoşun 

Bakıda misli görünməmiş qanlı faciəyə 

səbəb oldu. Belə ki, Sovet qoşunları-

nın törətdiyi qırğın nəticəsində Bakıda 

134  dinc  vətəndaş  öldürüldü,  600-

dən  çox  insan  yaralandı,  800-dən 

çox adam isə haqsız yerə həbs edildi. 

Qətlə yetirilənlər arasında beş millətin 

nümayəndələri,  o  cümlədən  uşaqlar, 

qocalar, qadınlar və əlillər də var idi.

Allahın  biz  insanlara  göndərdiyi 

müqəddəs Quran kitabında buyurulur: 

“Şəhidlərə ölü deməyin, onlar diridirlər 

və  Allahın  nemətləri  ilə  faydalanırlar, 

ancaq siz bunu bilmirsiniz.”

Ümumiyyətlə,  şəhidlik  ölümlərin  ən 

şərəflisidir. Şəhidlər sərvəri İmam Hü-

seyn  Əleyhissəlamın  gözəl  bir  kəlamı 

vardır: “Mən ölümü xoşbəxtlik, zalım-

lara tabe halda yaşamağı isə zillət sa-

yıram.”


Təsadüfi deyil ki, şəhid olmağı əbədi 

səadətə  çatmaq  kimi  qəbul  edən 

İran xalqı, xüsusilə də İranın gəncləri 

bu  uca  mövqeyə  çatmaq  məqsədilə 

mübarizənin ən çətin anlarında ölümə 

meydan  oxudular  və  şəhid  olma-

ğa  belə  hazır  oldular.  İran  Preziden-

ti  möhtərəm  Həsən  Ruhani  şəhidləri 

böyük qüdrət və mühüm bir sərmayə 

adlandıraraq  demişdir:  “Fədakarlıq 

dərsini  şəhidlər  və  əlillərdən,  habelə 

onların ailələrindən öyrənmək lazım-

dır.”

Bu günlərdə Azərbaycan Respublika-



sının Prezidenti İlham Əliyev İran İs-

lam  Respublikasının  Azərbaycandakı 

səfirliyində  olanda  İranın  keçmiş 

Prezidenti  Ayətullah  Əkbər  Haşi-

mi  Rəfsəncaninin  vəfatı  ilə  əlaqədar 

başsağlığı  vermiş,  matəm  kitabı-

na  ürək  sözlərini  yazmış  və  onun 

İran-Azərbaycan  əlaqələrinin  inki-

şafı üçün çox böyük işlər gördüyünü 

qeyd etmişdir. Prezident İlham Əliyev 

həmçinin  demişdir:  “Mən  bundan 

sonra  da  çalışacağam  ki,  hörmətli 

həmkarım  cənab  Ruhani  ilə  birlikdə 

İran-Azərbaycan dostluq və qardaşlıq 

əlaqələrini inkişaf etdirim.”

Biz – Azərbaycanda təhsil alan iran-

lı  tələbələr  də  İran  Respublikası  və 

Azərbaycan  Respublikası  arasın-

dakı  mövcud  qardaşlıq  və  dostluq 

münasibətlərindən məmnunluğumuzu 

bildirir,  bu  münasibətlərin  getdikcə 

daha da inkişaf edəcəyinə əmin oldu-

ğumuzu bir daha bəyan edirik.

Bəli,  artıq  27  ildir  ki,  dünya,  o 

cümlədən də İran xalqı qanlı 20 Yan-

var faciəsini həm Azərbaycan xalqının 

Ümumxalq  hüzn  günü,  həm  də  milli 

vətənpərvərlik  günü  kimi  qeyd  edir. 

Biz bu münasibətlə müxtəlif tədbirlər, 

o cümlədən konfranslar, sərgilər təşkil 

etməklə  Azərbaycana  həmdərd  və 

həmrəy  olduğumuzu  nümayiş  etdi-

rir,  cənab  İlham  Əliyevin  2017-ci  ili 

“İslam  Həmrəyliyi  İli”-adlandırmasını 

alqışlayırıq.  Biz,  iranlı  tələbələrin 

Azərbaycandaki birliyi olaraq 20 Yan-

var  faciəsi  xatirəsini  dərin  ehtiramla 

yad edir və bəşəriyyətə qarşı törədilən 

hər növ bütün cinayətləri, terror akt-

larını pisləyirik.

Allah bütün şəhidlərimizə 

rəhmət eləsin!



Azərbaycanda təhsil alan iranlı tələbələrin Elmi-

Mədəni və İdman Birliyi Nümayəndələrinin Bəyanatı

Tədbirdə  universitetin  rektoru,  profes-

sor  Gülçöhrə  Məmmədova  alimin  yubileyinin 

keçirilməsi barədə Prezident İlham Əliyevin im-

zaladığı  Sərəncamı  xatırladıb.  Vurğulanıb  ki, 

bununla əlaqədar ölkə miqyasında Əziz Əliyevin 

yubiley  mərasimlərinin  geniş  qeyd  olunması 

məqsədilə xüsusi tədbirlər planı işlənib hazır-

lanıb.

Diqqətə çatdırılıb ki, görkəmli alim və dövlət 



xadimi fəaliyyətə başlamazdan əvvəl bütöv bir 

həyat  məktəbi  keçib,  kifayət  qədər  təcrübə 

əldə edib. Rektor deyib: “Əziz Əliyev XX əsrin 

əvvəllərindən  ömrünün  sonunadək  dövlət 

quruculuğu  işlərində,  eləcə  də  səhiyyə,  tibb 

elmi  və  təhsili  sahələrində  əldə  etdiyi  elmi 

bilik  və  bacarıqlarını  dövlət  idarəçiliyinin 

təkmilləşdirilməsinə, Azərbaycan səhiyyəsinin 

təşəkkülünə və inkişafına, milli tibb kadrları-

nın hazırlanmasına həsr edib. O, Azərbaycanın 

inkişafında  son  dərəcə  böyük  xidmətlər 

göstərib, təkcə ölkəmizdə deyil, onun hüdud-

larından kənarda da tanınıb”.

Sonra Azərbaycan Tibb Universitetinin pro-

rektoru Rauf Bəylərov görkəmli alimin mənalı 

ömür  yolu  və  ölkəmizdə  səhiyyənin  inkişa-

fındakı əvəzolunmaz xidmətləri barədə geniş 

məruzə ilə çıxış edib.

AzMİU-nun  ictimai  fənlər  kafedrasının  do-

senti  İzzət  Musayeva  Əziz  Əliyevin  müxtəlif 

məsul vəzifələrdə çalışaraq dövlət idarəçiliyinin 

təkmilləşdirilməsində  səmərəli  fəaliyyətindən 

danışıb. Diqqətə çatdırılıb ki, Əziz Əliyev 

Böyük Vətən Müharibəsi dövründə ordu 

hərbi  şurasının  üzvü  kimi  İrana  ezam 

olunub, 1941-1942-ci illərdə orada so-

vet  qoşun  hissələrinin  siyasi  komissarı 

vəzifəsində  çalışıb.  Dövlət  xadiminin 

həyatındakı mühüm dövrlərdən biri də Dağıs-

tana rəhbərlik etdiyi illər olub. Belə ki, 1942-

ci  ildə  Əziz  Əliyevin  Dağıstan  Vilayət  Partiya 

Komitəsinin birinci katibi seçilməsi onun təkcə 

Azərbaycanda  deyil,  keçmiş  SSRİ-də  də  bö-

yük  nüfuza  malik  olduğunu  sübut  edib.  Altı 

il  bu  vəzifədə  çalışan  Əziz  Əliyev  Dağıstanın 

həyatının  bütün  sahələrində  böyük  irəliləyişə 

nail  olub,  Azərbaycan-Dağıstan  dostluğunun 

daha da möhkəmlənməsinə əvəzsiz töhfə ve-

rib.

Universitetin ictimai fənlər kafedrasının do-



senti  Könül  Əliyeva  Əziz  Əliyevin  xalqımız  və 

dövlətimiz üçün gördüyü böyük işlərdən, onun 

İranda  və  Dağıstanda  çalışdığı  illərdə  mil-

li məsələyə önəm verməsindən, milli kadrların 

yetişdirilməsindəki xidmətlərindən danışıb.

Məlumat  üçün  qeyd  edək  ki,  Əziz  Əliyevin 

adının əbədiləşdirilməsi üçün Dağıstanda, Ma-

haçqalanın  mərkəzi  küçələrindən  birinə  onun 

adı  verilib,  burada  heykəli  ucaldılıb.  Həmin 

işlərin  görülməsinə  memar  kimi  cəlb  olunan 

Azərbaycan Memarlar İttifaqının sədri, AzMİU-

nun kafedra müdiri Elbay Qasımzadə ötən ilin 

mayında  Dağıstanda  gördükləri  işlərdən  da-

nışıb.  Bildirilib  ki,  Əziz  Əliyevin  adını  daşıyan 

küçədə onun heykəli ucaldılıb. Abidəni görkəmli 

heykəltəraş Ömər Eldarov hazırlayıb.



ATU-nun prorektoru görkəmli alim Əziz 

Əliyevin xidmətləri haqqında çıxış edib

Yanvarın 24-də Azərbaycan Memarlıq və 

İnşaat  Universitetində  (AzMİU)  görkəmli 

dövlət və elm xadimi Əziz Əliyevin 120 illik 

yubileyinə həsr olunan tədbir keçirilib.

Azərbaycan Tibb Universiteti 

beynəlxalq əlaqələrini güclən­

dirir.  Belə ki, hər həftə müxtəlif 

ölkə lərdən universitetimizə gə­

lən qonaqlar, mütəxəssislər 

bu ra da tələbə və rezidentlər 

üçün yaradılan şərait, tədrisin 

səviyyəsi ilə yaxından tanış 

olurlar.


Yanvarın  16-da  Türkmə-

nistan Respublikasının rəsmi 

təmsilçiləri  ATU-da  görüş 

keçiriblər.  Türkmənistanın 

Azərbaycandakı  səfirliyinin 

attaşesi  cənab  Atamurat 

Ballıbayev  və  səfirliyin  III 

katibi  xanım  Bahargül  Ber-

dıyeva  ATU-da  təhsil  alan 

əcnəbi  tələbələr  arasında 

Türkmənistandan  olanların 

sayının  artdığını  bildiriblər. 

Səfirlik  nümayəndələri  əc-

nəbi  tələbələr  üçün  yara-

dılmış  şəraitdən  məmnun 

qaldıqlarını deyiblər. Univer-

sitetdə  mövcud  infrastruk-

turun  tədrisin  beynəlxalq 

standartlara  uyğun  səviy-

yədə  aparılmasına  im-

kan  verdiyini  söyləyən 

qo naq lar 

Türkmənistan 

və tən daşlarının 

qardaş 

Azərbaycanda  rezidentura 



pilləsində  tibb  təhsilini  da-

vam  etdirməkdə  maraqlı 

olduqlarını  da  diqqətə  çat-

dırıblar.

Görüşdə  qeyd  olunub  ki, 

Azərbaycan  Tibb  Universi-

teti xarici tələbələrinin sayı-

na  görə  ölkəmizdə  1-ci  yer 

tutur.  Hazırda  26  ölkədən 

1500-ə  yaxın  xarici  tələbə 

ATU-da  müxtəlif  pillələrdə 

tibb,  əczaçılıq,  stomatolo-

giya  ixtisasları  üzrə  təhsil 

alırlar.  İldən-ilə  əcnəbi 

tələbələrin sayı artır.

Türkmənistan  diplomat-

ları  ilə  görüşdə  ATU-nun 

beynəlxalq  əlarqələr  üzrə 

prorektoru  Nadir  Zeynalov, 

xarici  tələbələrlə  iş  üzrə 

dekan  İsmayıl  Əfəndiyev 

və  dekan  müavini  Niyazi 

Hacızadə iştirak ediblər.

Türkmənistan gəncləri ATU-nun 

rezidenti olmaq istəyir

Türkmənistan gəncləri ATU-nun 

rezidenti olmaq istəyir

ATU-nun mətbuat xidməti


31 yanvar 2017-ci il

http://w w w.amu.edu.az

5

Azərbaycanda şəkərli diabet 

xəstəsi üzərində aparılan mürəkkəb 

əməliyyat uğurla başa çatıb. 

Azərbaycan Tibb Universitetinin 

Tədris Cərrahiyyə Klinikasında 51 

yaşlı kişini əməliyyat olunduqdan 

sonra ölümdən qaytarmaq 

mümkün olub.

Klinikanın ümümi cərrah-transplan-

toloqu,  dosent  Sadiq  Həmzəyev  bil-

dirir ki, şəkərli diabeti olan xəstə sol 

ayağın total fleqmonası-absesi ilə kli-

nikaya  müraciət  edib.  Uzun  müddət 

şəkərli diabeti olan bu xəstənin aya-

ğında travmadan sonra ağrılar başla-

yıb İki həftə müalicə alsa da, ayaqda 

tam  hərəkətsizlik,  şişkinlik,  qızdırma 

olub.

Klinikada  xəstəyə  sol  aşağı  ətrafda 



total 

nekrozlaşma-abses 

diaq-

nozu  təyin  edilib.  Ayaqda  geniş 



kəsiklər  aparılıb,  nekrotik  toxumalar 

təmizlənib, 2 litrə yaxın irinli nekrotik 

kütlə çıxarılıb. Diz oynağında, oynaq-

daxili  nekrotik  kütlə  təmizləndikdən 

sonra  bütün  yerlərdə  yaralar  drenaj 

edilib.


Həkimin  sözlərinə  görə,  ilk  ola-

raq  belə  ağır  xəstələri  sepsisdən  - 

ölümdən  xilas  etmək  vəzifəsi  öndə 

dayanır:  “Daha  sonra  ayağı  amputa-

siyadan qorumaq, növbəti mərhələdə 

isə  ətrafın  dayaq-hərəkət  funksiya-

sının  maksimum  qorunması  vəzifəsi 

vacibdir. Biz artıq ilk iki vəzifəni yerinə 

yetirmişik.  İndi  ətrafın  maksimum 

dayaq-hərəkət  funksiyasının  saxla-

nılmasına  çalışırıq”.  Hazırda  xəstəyə 

arteriya  daxili  gündəlik  inyeksiyalar 

vurulur, yara təmizlənir.

S.Həmzəyev  bildirib  ki,  bu  cür  ağır 

xəstəliklər zamanı bəzən ətrafın (aya-

ğın) itirilməsi və ölüm halları baş verir. 

Əksər hallarda xəstənin səhlənkarlığı, 

diaqnozun vaxtında təyin edilməməsi, 

erkən  adekvat  müalicənin  aparılma-

ması  bu cür  gecikmiş  ağır  fəsadların 

yaranmasına gətirib çıxarır. Belə hal-

larda xəstənin yeganə xilası - radikal 

geniş  kəsiklərin  aparılması,  nekrotik 

toxumaların  təmizlənməsi,  həssas 

antibiotiklərin  dezintoksikasiyası  və 

bədənin  gücləndirilməsindən,  ətrafın 

gündəlik  sanasiyası  tədbirlərindən 

asılıdır.

Şəkərli  diabet  xəstələri  pəhrizini 

saxlamalı,  qanda  şəkərin  səviyyəsini 

tənzimləməli,  aktiv  həyat  tərzi 

keçirməli  və  vaxtaşırı  müalicə  al-

malıdırlar.  S.Həmzəyev  qeyd  edir  ki, 

son  zamanlarda  qida  məhsullarının 

keyfiyyətinin pis olması belə xəstələrin 

sayının artmasına şərait yaradır.



Şəkər xəstəsinin ayağından 

2 litr irin çıxarıldı

A

zərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) 



IV kurs tələbəsi Kamran Məmmədov 

Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında 

Gənclər Fondunun keçirdiyi VIII qrant 

müsabiqəsinin qalibi olub.

Əsas  məqsədi  gənclərin  asudə  vaxtla-

rının  səmərəli  təşkili  və  şahmat  idmanının 

gənclər  arasında  təbliği  olan  layihədə  30 

nəfər uşaq və yeniyetmə iştirak edib.

Layihənin rəhbəri Kamran Məmmədovun 

sözlərinə görə, 30 uşaq və yeniyetmə ara-

sında baş tutmuş çempionat 7 turdan ibarət 

olub.  Çempionatda  iştirakçılar  2  yaş  qru-

punda mübarizə aparıblar. 

Qaliblər sertifikat və hədiyyələrlə təltif olu-

nublar.  Təltifetmə  mərasimində  Gəncə  şəhər 

Şahmat  Məktəbinin  müəllim  və  hakim  heyəti 

ilə  yanaşı  Gəncə  Şəhər  İcra  Hakimiyyətinin, 

Gəncə  şəhər  Gənclər  və  İdman  İdarəsinin 

nümayəndələri,  eləcə  də  valideynlər  iştirak 

ediblər.


Qeyd edək ki, Gəncədə Azərbaycan Respub-

likasının Prezidenti yanında Gənclər Fondunun 

dəstəyi  ilə  həyata  keçirilən  “Gəncə  Şahmat 

Şəhəri”  layihəsi  Gəncə  Şahmat  məktəbində 

keçirilib.  Çempionatın  keçirilməsinə  Gəncə 

şəhər Şahmat Məktəbi ilə yanaşı Gəncə şəhər 

Gənclər və İdman İdarəsi də yaxından dəstək 

olub.


ATU-nun mətbuat xidməti

Azərbaycan Tibb Universitetinin həkimləri bir­birinin ardınca mürəkkəb cərrahi 

əməliyyatları icra edirlər. Bu günlərdə ATU­nun Tədris Cərrahiyyə Klinikasında belə 

əməliyyatlardan biri ­ total tireoidektomiya əməliyyatı uğurla icra olunub.

1989-cu  il  təvəllüdlü  xəstə  boyunda  şişkinlik,  boğulma,  təngnəfəslik, 

əsəbilik kimi əlamətlərlə klinikaya müraciət edib. Qalxanabənzər vəzidə 

problemləri olan xəstə biopsiya olunduqdan sonra onun üzərində cərrahi 

əməliyyat aparılması haqqında qərar verilib. Beləliklə, xəstədə total tire-

oidektomiya – qalxanabənzər vəzin tamamilə çıxarılması əməliyyatı icra 

olunub.


ATU-nun I cərrahi xəstəliklər kafedrasının assistenti, tibb üzrə fəlsəfə 

doktoru,  cərrah-endokrinoloq  Azər  Hümmətovun  sözlərinə  görə,  çı-

xarılan  vəzidə  təxminən  2  santimetrə  yaxın  ölçüdə  düyün  aşkarlanıb. 

Sağ  payda  yerləşən  bu  düyün  18  mmX21mm  ölçüdə  soyed  və  sistoz 

komponentlərindən təşkil olunmuş çoxlu sayda makro və mikrokalsinatla-

ra malik perinodulyar qanlanması olan düyün idi. Total intubasion narkoz 

altında sinir cihazının müşayiəti ilə total tireoidektomiya əməliyyatı icra 

olundu. Məlumdur ki, qalxanabənzər vəzin arxa səthində qayıdan qırtlaq 

siniri yerləşir.

Məhz həmin qayıdan qırtlaq siniri bilavasitə bizim səs tellərimizi iner-

vasiya edir. Bu əməliyyatın üstünlüyü ondadır ki, sinir cihazından istifadə 

etməklə biz bu sinirin zədələnməsinin qarşısını alırıq, onu qoruyuruq. Bu 

sinir cihazının iş prinsipi əsasında sinirə göndərilən impuls nəticəsində səs 

telləri yığılır və hərəkətə gəlir. Bu hərəkət həmin cihazın intubasiya boru-

suna bağlanan aktiv aparat tərəfindən qəbul olunur və monitora görüntü 

şəklində çıxarılır. Bununla da həmin sinirin zədələnməsinin qarşısını alırıq”.

Beləliklə,  Tədris  Cərrahiyyə  Klinikasında  xəstənin  səs  tellərinə  toxu-

nulmadan total tireoidektomiya əməliyyatı uğurla tamamlanıb. Xəstə elə 

həmin gün evə buraxılıb. Klinikanın həkimlərinin bacarığı sayəsində səs 

tellərini innervasiya edən siniri zədələnməyən bu xanım ATU-nun həkim 

briqadasına səmimi təşəkkürünü bildirib.

Kitab Azərbaycan Tibb 

Universitetində baza - tibb 

təhsilinin uşaq xəstəliklərinin 

propedevtikası və uşaq 

xəstəlikləri üzrə tədris proq-

ramı əsasında tərtib edilmiş 

ilk orijinal dərslikdir. Dərslikdə 

pediatriyanın qısa inkışaf 

tarixi, pediatriyada deontolo-

giya məsələləri, uşaq yaşının 

dövrləri, ayrı-ayrı orqan və 

sistemlərin anatom-fizioloji 

yaş xüsusiyyətləri, sağlam 

uşağın inkişafı, qidalanmanın 

müasir prinsipləri,  pediatriya-

nın müxtəlif bölmələrinə daxil 

olan xəstəliklərin etiologiyası, 

patogenezi, klinikası, diaq-

nostikası, müalicə və profi-

laktikası verilmişdir. Kitabda 

erkən yaşda rast gəlinən 

əsas xəstəliklər, ürək-damar, 

tənəffüs, həzm, sidik – 

ifrazat, endokrin, qanyara-

dıcı sistemlərin, revmato-

loji xəstəliklərin, həmçinin

neonatalogiya və uşaq 

infeksion xəstəlikləri, 

vərəm və respublikamızda 

aparılan immuno-profilak-

tikanın şərhi verilmişdir.

Dərslik tibb təhsili verən 

ali məktəb tələbələri və 

həkimlər üçün nəzər də 

tutulmuş, tərtib edilər-

kən son illərin elmi 

məlumatlarından və müva-

fiq ədəbiyyat materiallarından 

istifadə edilmişdir.

Dərsliyə Azərbaycan 

Tibb Universitetinin II uşaq 

xəstəlikləri kafedrasının mü-

diri,  respublikanın əməkdar 

həkimi, əməkdar elm xadimi, 

tibb elmləri doktoru, professor 

A.A.Eyyubova və Ə.Əliyev 

adına Azərbaycan Dövlət 

Həkimləri Təkmilləşdirmə 

İnstitutunun Pediatriya ka-

fedrasının dosenti, tibb üzrə 

fəlsəfə doktoru F.A.Qarayev 

rəy vermişlər.

İsayev İ.İ., Xanməmmədova S.Q., Məmmədova R.R. və 

Hüseynov N.Q.  tərəfindən yazılmış “Pediatriya”   (Ali 

məktəblər üçün dərslik, Bakı,  2017,  480 səh.) 

Kafedranın kitab rəfi


http://w w w.amu.edu.az

31 yanvar 2017-ci il

6

• 



 

İnsan beyninin normal 

fəaliy yəti üçün sağlam və 

tamdəyərli qidalanma çox 

vacibdir.   

Məsləhət  1

.  Bəzi  qida 

məhsulları  var  ki,  bu 

məhsullar  beyinin  fəaliy-

yətinə  müsbət  təsir  edir. 

Məsələn, beyin üçün Ome-

qa-3 yağlı turşular çox va-

cibdir. Bu turşularla zəngin 

olan məhsul balıqdır.

Növbəti  beyin  üçün  va-

cib  olan  maddə  fenilala-

nin  amin  turşusudur.  Bu 

əvəzolunmaz aminturşusu 

orqanizmdə  sintez  olun-

mur  və  mütləq  qida  ilə 

orqanizmə  daxil  olunma-

lıdır. Fenilalanin ətdə, ba-

lıqda,  yumurtada,  süddə, 

kəsmikdə, xamada var.

Digər  vacib  aminturşu-

su  triptofandır.  Triptofan 

beyin  hüceyrələrinin  qo-

calmasının  qarşısını  alır. 

Triptofan hind quşu və to-

yuq  əti,  banan,  qoz,  fın-

dıq,  badam,  keşyu  kimi 

məhsullarda var.

Lizin aminturşusu təfək-

kürü 


aktivləşdirir. 

Bu 


maddə  acı  şokoladın,  ka-

kaonun,  qoz,  fındıq,  ba-

dam,  araxis,  cücərdilmiş 

buğda, lobya, noxud və s. 

kimi məhsulların tərkibinə 

daxildir.

Beynimiz  şirin  qidaları 

da xoşlayır. Qlükoza beyi-

nin normal fəaliyyəti üçün 

ən vacib maddələrdən bi-

ridir.  Qlükozanı  bal,  şirin 

meyvələr,  quru  meyvələr 

kimi  faydalı  məhsullardan 

alın.


Məsləhət 2

.  Beyini  nə 

qədər çox yükləsəniz, be-

yin o qədər yaxşı işləyəcək. 

Bu təsdiq olunmuş qayda-

dır. Təbii ki, söhbət həddən 

artıq  yükləmələrdən  get-

mir.


Beyninizi daim məşq et-

dirin  -  yeni  kitablar  oxu-

yun,  xarici  dillər,  şeirlər 

öyrənin,  krossvordlar  həll 

edin,  şaxmatı  oynayın  və 

s.

Bütün 



ömrünü 

elmi 


kəşfiyyatlara  həsr  etmiş 

alimlərin beyini qoca yaş-

larına  kimi  sağlam  və  ca-

van qalır.

Məsləhət 3.

 Beyinin nor-

mal  fəaliyyəti  üçün  ona 

kifayət  qədər  oksigen  la-

zımdır.  Hər  gün  1-2  saat 

ərzində havada olun.

Məsləhət 4. 

Fiziki  ak-

tivlik,  idman  orqanizmdə 

qan  dövranını  yaxşılaş-

dırır.  Təbii  ki,  bu  zaman 

beynizmizin  qan  dövranı 

da yaxşılaşır.

Məsləhət 5.

 Kifayət qədər 

yatın.  Daim  az  yatan  in-

sanların yaddaşı və diqqəti 

zəifləyir.

Beyinin  fəaliy yətini  yax-

şılaşdıran  xüsusi  dərman 

preparatları  mövcuddur. 

Belə  preparatlar  “noot-

rop”  adlandırılır.  Lakin  bir 

çox  həkimlər  hesab  edir 

ki,  bu  prepartalar  sağ-

lam insanlara (və xüsusilə 

də  sağlam  uşaqlara)  təyin 

etmək  düzgün  deyil.  Bu 

preparatların əksər hissəsi 

beyin funksiyalarının ciddi 

pozulmaları  olan  insanlar 

üçün  (məsələn,  Alsqey-

mer xəstəliyi olanlar və s.) 

nəzərdə tutulub.

Beyin  fəaliyyətini  yax-

şılaşdıran  təbii  vasitə  - 

qinko  biloba  bitkisidir.  Bu 

bitki  beyinin  fəaliyyətini 

stimullaşdırır. 

Bitkinin 

əsasında çoxlu sayda təbii 

nootrop preparatları möv-

cuddur.  Özünüzdə  beyin 

fəaliyyətinin zəiflənməsini 

hiss 

etdikdə 


həkimlə 

məsləhətləşdikdən  son-

ra bu preparatı qəbul edə 

bilərsiniz.



Gözün tor qişasının okklüziya xəstəliyi onun 

damarlarından birinin tıxanmasında ifadə 

olunur, bu da görmənin zəifləməsinə gətirib 

çıxarır. Tromboz fəsadlarının qarşısını almaq 

məqsədilə müalicə üçün adətən gözdaxili 

inyeksiyalardan istifadə olunur, lakin indiyə 

qədər trombların aradan qaldırılması üçün 

universal üsul yox idi. Venanın diametri çox 

kiçik (0,1 millimetr) olduğundan, damarlara 

iynə daxil edilərkən onların zədələnməsi riski 

Yüklə 280,03 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin