Laboratoriya ishi №8 Mavzu: Parmalash dastgoxlari va ularda bajariladigan ishlar Ishdan maqsad

Gorizontal parmalash dastgohlarida bajariladigan ishlar: 
a – borshtang yordamida teshik kengaytirish; b– parmalash 
(zenkerlash, razvyortkalash); v–torets freza bilan vertikal yuzalarni ishlash; 
g – frezalar to„plami bilan ishlash; d – planshaybadagi support yordamida 
keskich bilan torets yuzalarini ishlash; e– keskich bilan rezba qirqish. 
Zenkerlash zagotovkada oldin parmalangan yoki quyish vaqtida, 
shtamplashda yoki boshqa usullar bilan hosil qilingan teshikning diametrini 
zenker yordamida kengaytirish jarayonidan iborat. Zenkerlash yo„li bilan 
to„g„ri geometrik shakli va yuzasi toza teshiklar hosil qilinadi. 
Parmalashda zenkerlash uchun teshikning har tomonidan 0,5-3 mm qo„yim 
qoldiriladi. Zenkerlar, konstruktsiyalariga ko„ra, konussimon teshiklarni ishlash 
uchun va tsilindrik teshiklarni ishlash uchun qo„llaniladi, ular vint hamda 
boltlarning kallaklari uchun qilingan o„yiqlarga, bobishka va gupchaklarning torets 
yuzalariga ishlov berish uchun ishlatiladi. Teshiklar razvyortkalashdan oldin chala 
tozalab zenkerlanadi yoki teshik yuzasining talab etiladigan aniqligi va tozaligiga 
qarab, teshik uzil-kesil zenkerlanadi. 
Razvyortkalash – teshikni aniq uzil-kesil o„lchamlarga keltirish uchun 
razvyortka yordamida teshik yuzasidan yupqa qirindi kesib olish jarayonidir. 

---

Xomaki razvyortkalash uchun diametrga 0,05 – 0,25 mm qo„yim qoldiriladi. 
Razvyortkalar, 
ko„pincha, 
uglerodli 
asbobsozlik 
po„latidan, 
legirlangan 
asbobsozlik po„latidan va tezkesar po„latdan, shuningdek, T15K6 va VK8 markali 
qattiq qotishmalardan tayyorlanadi. 
Parmalash guruhi dastgohlarida mashina metchigi yordamida rezbani ochish, 
teshikni yo„nib-kengaytirish va teshikda ariqcha ochish mumkin.
Vertikal – parmalash dastgohlarining shpindel o„qi qo„zg„almas 
bo„lganligi sababli bir nechta teshikni parmalash uchun zagotovkani doimo 
siljitib turish kerak. Radial – parmalash dastgohlarining tezliklar va 
surilishlar qutisi shpindel bilan birgalikda ustun hamda traversa yordamida 
siljish imkoniyatiga ega bo„lganligi sababli, zagotovkani qo„zg„atmasdan 
ketma-ket bir nechta teshiklarga ishlov berish mumkin. Lekin radial – 
parmalash dastgohlarining tuzilishi murakkabligi sababli vertikal -parmalash 
dastgohiga nisbatdan narxi ancha baland.