Microsoft Word talabalarda tashkilotchilik mahoratini shakllantirishda interfaol usullardan foydalanishning pedagogik jihatlari doc

II BOB. TALABALARDA TASHKILOTCHILIK MAHORATINI 
SHAKLLANTIRISHDA INTERFAOL USULLARDAN FOYDALANISHNING 
AMALIYOTI 
 
2.1. Talabalarda tashkilotchilik mahoratini o‘quv tarbiyaviy ishlar jarayonida 
shakllantirishda interfaol usullardan foydalanish 
 
Hozirgi 
kunda 
ta’lim 
jarayonida 
interaktiv 
metodlar, 
innovatsion 
texnalogiyalar, pedagogik va axbarot texnalogiyalarni o’quv jarayoniga qo’llashga 
bo’lgan qiziqish, e’tibor kundan kunga kuchayib bormoqda. Bunday bo’lishining 
sabablaridan biri shu vaqtgacha ananaviy ta’limda o’quvchilarni faqat tayyor 
bilimlarni egallashga o’rgatilgan bo’lsa, zamonaviy texnalogiyalar ularni egallayotgan 
bilimlarni o’zlari qidirib topishlariga, mustaqil o’rganib yahlil qilishlariga,hatto 
xulosolarni ham o’zlari keltirib chiqarishlariga o’rgatadi. O’qituvchi bu jarayonda 
shaxsning rivojlanishi, shakillanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi, 
shu bilan bir qatorda, boshqaruvchilik, yo’naltiruvchilik funksiyasini bajaradi. Ta’lim 
jarayonida o’quvchi asosiy figuraga aylanadi.
Innovatsion texnalogiyalar pedagogik jarayon hamda o’qituvchi hamda talaba 
faoliyatiga yangilik, o’zgarishlar kiritish bo’lib, uni amalgam oshirishda asosan 
interaktiv usullardan to’liq foydalaniladi. Interaktiv usullar – bu jamoa bo’lib fikirlash 
deb yuritiladi, ya’ni pedagogik ta’sir etish usullari bo;lib ta’lim mazmunining tarkibiy 
qismi hisoblanadi. Bu usullarning o’ziga xosligi shundaki, ular faqat pedagog va 
o’quvchilarning birgalikda faoliyat ko’rsatishi orqali amalga oshiriladi. 
Bunday pedagogik hamkorlik jarayoni o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lib
quyidagilarni o’z ichiga oladi: 
- o’quvchi dars davomida befarq bo’lmaslikka, mustaqil fikirlash, ijod etish 
va izlanishga majbur etish; 

---

37 
- 
o’quvchini o’quv jarayonida bilimga bo’lgan qiziqishlari so’nmasligini 
ta’minlash; 
- 
o’quvchining bilimga bo’lgan qiziqishini mustaqil ravishda har bir 
masalaga ijodiy yondoshgan holda kuchaytirish; 
- 
pedagog va o’quvchining hamisha hamkorlikdagi faoliyatini tashkil 
etish.
O’qituvchi va o’quvchining maqsaddan natijaga erishishida qanday 
texnalogiyani tanlashlari ular ixtiyorida, chunki har ikkala tomonning maqsadi aniq 
natijaga erishishga qaratilgan, bunda o’quvchi talabalarning bilim saviyasi, guruh 
xarakteri, sharoitga qarab ishlatiladigan texnalogiya tanlanadi, masalan natijaga 
erishish uchun, balki kompyuter bilan ishlash lozimdir, balki film, tarqatma material, 
chizma va plakatlar, turli adabiyotlar, axbarot texnalogiyasi kerak bo’lar, bular 
o’qituvchi va o’quvchiga bog’liq. 
Shu bilan birga o’qitish jarayonini oldindan loyihalashtirish zarur, bu jarayonda 
o’qituvchi o’quv predmetining o’ziga xos tomonini, joy va sharoitni, ta’limning 
texnik vositalarini, eng asosiysi, o’quvchining imkoniyati va ehtiyojini hamda 
hamkorlikdagi faoliyatni tashkil eta olishini hisobga olishi kerak. Shundagina kerakli 
kafolatlangan natijaga erishish mumkin. Qisqa qilib aytganda o’quvchini ta’limning 
markaziga olib chiqish kerak. Oqituvchi tomonidan har bir darsni yaxlit holatda ko’ra 
bilish va uni tasavvur etish uchun bo’lajak dars jarayonini loyihalashtirib olish kerak. 
Bunda o’qituvchiga u tomonidan bo’lajak darsni texnologik xaritasini tuzib olish katta 
ahamiyatga egadir, chunki darsning tenologik xaritasi har bir mavzu, har bir ars uchun 
o’qitilayotgan predmet fanning xususiyatidan, o’quvchilarning imkoniyati va 
ehtiyojidan kelib chiqqan holda tuziladi. Bunday texnologik xaritani tuzish oson 
emas, chunki buning uchun o’qituvchi pedagogika, psixologiya, xususiy metodika, 
pedagogic va axarot texnalogiyalaridan xabardor bo’lishi, shuningdek juda ko’p 

---

38 
usullarni bilishi kerak bo’ladi. Har bir darsni rang barang, qiziqarli bo’lishi avvaldan 
puxta o’ylab tuzilgan darsning loyihalashtirilgan texnologik xaritasiga bog’liq. 
Shaxsga yo’naltirilgan interfaol usullardan quyidagilarni misol qilib 
keltirishimiz mumkin: “Masalan: