2 soat Reja: Banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi vazifalari

sf(k
1
)=(d+n+g)k
1 
 
Tenglama kapital bilan qurollanganlikning, o`zgarmas samaradorlikka ega 
bo`lgan mehnat birligiga to`g`ri keladigan kapital va ishlab chiqarishning 
doimiyligini ta‘minlaydigan, faqatgina bitta darajasi (k*) mavjud ekanligini 
ko`rsatadi. Bu barqaror holat iqtisodiyotning uzoq muddatli muvozanatini 
ifodalaydi.( 13.5.-rasm).
13.5.-rasm Texnologik taraqqiyotning barqaror muvozanatga ta‘siri
15
  
(k
1
*) ning barqaror (qat‘iy) holatida texnik taraqqiyot mavjud bo`lgan 
sharoitda kapital hajmi (K) va ishlab chiqarish (U) (n+g) sur‘at bilan o`sadi. Bir 
ishchi hisobiga to`g`ri keladagan kapital bilan qurollanganlik (K/ L) va ishlab 
chiqarish (U/L) (g)- sur‘at bilan o`sib boradi. Bu R.Solou modelida texnik 
taraqqiyot-turmush darajasi uzluksiz o`sishining yagona sharti ekanligini ko`rsatadi.
Shunday qilib, R.Solou modeli iqtisodiy o`sishning 3 manbai-investitsiyalar, 
ishchi kuchi soni va texnik taraqqiyot o`rtasidagi o`zaro aloqadorlikni yoritish 
imkonini beradi. Davlat iqtisodiy o`sishga jamg`arma me‘yori va texnik taraqqiyotni 
jadallashtirish orqali ta‘sir ko`rsatishi mumkin.
Jamg`arma me‘yori qanday bo`lishi kerak? Aniqlaganimizdek muvozanatli 
iqtisodiy o`sish jamg`armaning turli me‘yorlari bilan muvofiqlashadi. Shuning 
15
N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 7 th edition. Harvard University. NY.: Worth Publishers, 2015

---

uchun maksimal iste‘mol darajasi bilan iqtisodiy o`sishni ta‘minlaydigan me‘yor 
optimal bo`ladi. Bunday me‘yor ―Oltin qoida‖ ga muvofiq keladi. Jamg`armaning 
bu me‘yoriga mos keladigan kapial bilan qurollanganlik darajasini (k**) bilan 
iste‘molni esa – (S**) bilan belgilaymiz. Oldin biz ishlab chiqariladigan mahsulot 
iste‘mol va investitsiyalarga sarflanadi deb belgilagan edik:
Y=C+I
bundan C=Y-Ί kelib chiqadi.
Berilgan parametrlarning o`rniga ular barqaror holatidagi ifodasini qo`ysak, 
quyidagiga ega bo`lamiz:
C*=f(k*)-dk*,
bu yerda s*- barqaror o`sish holatidagi iste‘mol.
Iste‘mol hajmi maksimal bo`ladigan kapital bilan qurollanganlikning barqaror 
darajasi ―Oltin qoida‖ga muvofiq keladi. ―Oltin qoida‖ bo`yicha kapital bilan 
qurolanganlik k** bilan iste‘mol esa- S** bilan belgilangan.