Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 1 | ISSUE 10 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 1098
w .oriens.uz www November 2021 MUHOKAMA VA NATIJALAR Kreativlik nima? Amerikalik psixolog Avraam Maslouning fikricha, bu har bir
kishiga xos bo‘lgan, lekin mavjud tarbiya, ta’lim va ijtimoiy amaliyot tizimi ta’sirida
ko‘pchilik tomonidan yo‘qolgan ijodiy yo‘nalishdir.
Kreativlik qobiliyati "Xudoning in’omi" va shuning uchun kreativlikni o‘rgatish
mumkin emas degan ancha keng tarqalgan fikrdan farqli o‘laroq, M.M. Zinovkina
boshqacha yondasuvga ishora qiladi. Texnologiya va ixtirolar tarixini o‘rganish,
atoqli olim va ixtirochilarning ijodiy hayoti tahlili shuni ko‘rsatadiki, ularning
barchasi yuqori (o‘z davri uchun) fundamental bilimlar bilan bir qatorda maxsus
bilimlar ombori yoki algoritmik fikrlash, shuningdek, ma’lum bilimlar, shu jumladan
evristik usullar va texnikalarga ega bo‘lishgan [4].
Ingliz psixologi E.P.Torrens kreativliknig quyidagi jihatlarini ilgari surgan:
- muammo yoki ilmiy farazlarni ilgari surish;
- taxminlarni tekshirish va o‘zgartirish;
- qaror natijalarini shakllantirish asosida muammoni aniqlash;
- muammoni hal qilishda bilim va amaliy harakatlarning o‘zaro qarama-
qarshiligiga nisbatan sezgirlikni ifodalash. [1]
Lotinchada "kreativlik" tushunchasi quyidagicha. "Creatio" - "yaratish",
"ijodkor" - "yaratuvchi", degan ma’nolarni anlatadi, lekin mohiyatan bu tushuncha
insonning ijodiy qobiliyatining namoyon bo‘lishidir.
Ijodkor shaxslar - bu rassomlar, haykaltaroshlar, yozuvchilar, shoirlar,
fotosuratchilar - turli xil ijod turlarida o‘z qobiliyatlarini amalga oshiradigan odamlar.
Ijodkorlik, qoida tariqasida, ishbilarmonlarga xos xususiyatdir: dizaynerlar, reklama
beruvchilar, marketologlar, brend-menejerlar va boshqalar.
Kasbiy va ijodiy faoliyatni faol o'zlashtirish, uni samarali amalga oshirish
nafaqat ko'nikma va ko'nikmalarni rivojlantirish va integratsiyalashuvini, kasbiy ishni
bajarishning individual uslublari va usullarini ishlab chiqishni, balki kasbiy ijod
metodologiyasini o'zlashtirishni, ijodiy fikrlashni rivojlantirishni va o'z ichiga oladi.
Ijodiy shaxsning shakllanishini amalga oshirilgan ijodiy faoliyatga va olingan ijodiy
natijalarga mos keladigan shaxsning shakllanishi va rivojlanishi deb ta'riflash
mumkin. Bu jarayonning sur'ati va traektoriyasi biologik va ijtimoiy omillar,
shaxsning o'z faoliyati va ijodiy fazilatlari, shuningdek, sharoitlar, hayotiy voqealar
va kasbiy jihatdan aniqlangan omillar bilan belgilanadi. Ijodkor shaxsni shakllantirish
va ijodiy ta'lim o'rtasida yaqin bog'liqlik mavjuddir.
Asosiy qism.Ijod madaniyat singari, inson hayotiga, demak, ta’lim tizimiga
ham kirib borishi kerak. Binobarin, ijodiy pedagogikaning ijtimoiy fanlari tizimida