O’ zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi buxoro muhandislik- tеxnologiya instituti

 
 
 
 
3.9. Sanoat korxonalarini yoritish. 
Yorug’lik inson faoliyati davomida juda muhim rol o’ynaydi. Ko’rish inson 
uchun asosiy ma’lumot manba hisoblanadi. Umumiy olinadigan ma’lumotning 
taxminan 90% ko’z orqali olinadi.
Shuning uchun ham sanoat korxonalarini ratsional yoritish sifatli mahsulot 
ishlab chiqarish sharoitini yaxshilaydi, ishchilarni charchashdan salaydi va 
unumdorligini oshiradi. Oqilona yoritilgan zonalarda ishlayotgan ishchilarning 
kayfiyati yaxshi bo’ladi; shuningdek xavfsiz mehnat qilish sharoiti yaratiladi va 
buning natijasida baxtsiz xodisalar kesin kasayadi. Bundan ko’rinib turibdiki, 
sanoat korxonalarini yoritishga faqat gigienik talab qo’yilmasdan, balki texnik 
iqtisodiy talablar ham qo’yiladi. Elektromagnit spektorlarining to’lqin uzunliklari 
10 n.m dan 340000 n.m gacha oralig’i spektorlari optik jaryoni deb ataladi, bundan 
10 dan 380 nyum i infraqizil nurlar, 380 dan 770 n.m i ko’rinadigan nurlar va 770 
dan 340000 n.m gacha bo’lganlari esa ultra-binafsha nurlar deb aytiladi. Biz 
ko’zimiz bilan binafsha rangdan to qizil rangacha bo’lgan yorug’lik nurlarini 
sezamiz. 
Sanoat korxonalarini yoritishning mukammalligi sifat va son ko’rsatkichlari 
bilan tavsiflanadi. Son ko’rsatkichlari nur oqimi, yorug’lik kuchi, yorqinlik, nur 
qaytarish koeffitsentlari, yorug’lik kiradi.
Nur oqim nur energiyasining quvvati sifatida aniqlanadi va u inson ko’ziga 
ta’sir qilish sezgisi sifatida baholanadi. Nur oqimining birligi sifatida lyumen (lm) 
qabul qilingan.

---

Nur oqimi faqatgina fizik ko’rsatkich bo’lib qolmasdan, balki fiziologik 
ko’rsatkich sifatida ham aniqlanadi. Chunki uning o’lchov birliklari kurish 
sezgisiga asoslangan. 
Hamma nur manbalari, shu jumladan, yoritish asboblari ham fazoga bir xilda 
nur sochmaydi, shuning uchun fazodagi nur oqimi zichligini aniqlovchi yorug’lik 
kuchi I birligi kiritilgan. O’tadigan va tushadigan nur oqimi fazo yoki yuza bilan 
baholanishi mumkin [10].