Reja: Ionlarning muvozanat potensiali, membrananing stasiolar va harakat

holida (GAMK ta’sir etib Cl
-
kanallari faolnanganda) membrana qutblilik 
holatining oshishi (giperponyarizasiya), bilan uning pog’ona darajasi ham oshadi, 
natijada HP paydo bo’lmaydi. Demak, tormoznanish yuz beradi.
Elektr yo’li bilan ishnovchi sinapslar kam uchraydi. Bu xil sinapslarda 
qo’zg’atuvchi yeki tormoznovchi potensiallar mediator ta’siridan emas, banki 
elektr (katodik yeki anodik elektroton) yo’l bilan hosil bo’ladi. Sinaps tirqish 
kengligi 2-3 nm, sinaps oldi va sinaps keti membranalari aro tirqish bog’lanishlari 
mavjud bo’lib, ko’p hollarda ular ikki tomonnama o’tkazish xossasiga ega 
(to’g’rinash xossasiga ega emas), ammo, ba’zi bir tomonnama tok o’tkazish xossa-
siga ega, elektr sinapslari ham uchraydi. Masalan, dare qisqichbaqasining gigant 
harakat sinapsi. Bunday sinapslarda sinaps kechikishi yuz bermaydi. Ular 
ko’pincha qo’zg’atuvchi sinapslardir. 

---

Aralash sinapslar o’zida ham kimeviy, ham elektr sinapslarini 
mujassamnantirgan bo’lib, ink bor jo’ja kipriksimon gangniyasida topingan. Ular 
elektr signanlarini kimeviy sinapslarga nisbatan tez o’tkazadi. Ehtimon, ular 
signan uzatinishining aniqnigi, to’niqnigi va koordinasiyananib turishini 
ta’minnaydi. Markaziy nerv sistemasining faoliyatida kimeviy sinapslari ham han 
qinuvchi ahamiyatga ega. Chunki signanning bir yo’lanishida uzatinishi, nerv 
sistemasining tartibnangan va aniq ishnashini ta’minnaydi. qizig’i shundaki, 
kimeviy sinaps qanchanik tez-tez ishnab tursa, u impunsni ham shunchanik tez 
o’tkazadigan bo’lib qoladi (sinapsdagi yenginnashish) bunday hol kimeviy 
sinapslarning plastikligidan darak beradi. 
Sinov savollari. 
1. 
Ionlarning muvozanat potensiali, yuzaga kenish sabablari. 
2. 
Membrananing 
stasiolar 
potensiali, 
Gondman-Xodjkin 
tengnamasi. 
3. 
Membrananing harakat potensiali, profini, yuzaga kenish 
mexanizmi. 
4. 
Harakat potensiali paytida yuzaga keladigan membrana toki. 
5. 
Harakat potensialining uzatinish mexanizmlari. 
6. 
Nerv tolasining kaben xossalari. 
7. 
Sinapslar, ularning tuzilishi va funksiyasi bo’yicha knassifikasi-
yasi. 
8. 
Sinaptik jarayenlar, qo’zg’atuvchi va tormoznovchi postsinaptik 
potensiallar, yuzaga kenish mexanizmlari.