Atalar deyir

kin: 

ehtiyatlı 

ol). 

durqun sular d

ə

rin olar, axar sular s

ə

rin. 

durqunmağı unutan, dayanmağı öğrəşər, yıxılmadan qorxmayan, 

üstünlüg

ə

 yol tapar. 

durmağın kefini yıxılmaq öğrə

dir. 

durmaq istis

ə

n, öldürm

ə

g

ə

 yaraqlan

. (ist

ə

yirs

ən durmağı, öldürmə

y

ə

 

yaraqlan). (durmaq. 

yaşamaq

). 

durmuş bir sınağ, sınana yazığ, sındırana eşq olsun

. 

durmuş bir sınağ, 

sınana yazığ, sındırana eşq olsun

. (

durmuş

: 

yaşam

). 

496. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

durmuş bir sınağ, sınanın payı, sındırana eşq olsun

. (

payı

: qism

ə

ti). 

(durmuş bir sınağ, sınana yazığ

), (

durmuş

: 

yaşam

). 

durmuş durana gülə

r, yatana yox

. (

durmuş

: 

yaşam) (

yatana: 

baxtı yatığa)

. 

durmuş durur, axar durar, yol qolların burar durar, yaluğ yılığ yollarından 

keçib köç

ə

r, batar durar!. 

durmuş ilərir, yaşam sevmir dündə

 

qalanı

. (

durmuş

: 

yaşam

). 

d

urmuş orunun bə

rk, özgür qalasan 

ə

rk. 

(orunun: yerin). (

ə

rk: güc. ixtiyar). 

durmuş uçan, boşuna yatan tutanmaz

. {(

durmuş uçan

: 

yaşam (yaş) 

tutulmaz)}. 

(ömür qısqa, yaş qurar)

. 

durmuş uçan, boşuna yatan tutanmaz

. 

{(

durmuş uçan

: 

yaşam (yaş) 

tutulmaz, 

boşuna 

keçir

ə

n tutanmaz

)}. 

(ömür qısqa, yaş 

qurar). 

durmuşda yox düz buruq, oxunmaz kitabdur, başa gə

l

ən yazılar

. 

(

durmuşda

: 

yaşamda)

. 

durmuşu boş tutmayın, atar tutar saymayın, özünğüzə

 

sayqılar, bə

sl

ə

 

qılın 

yatmayın

. (

çağ gə

l

ə

nd

ə

 

çağrılırsın, gə

l

ə

m

ə

z m

ə

n 

dey

ə

m

ə

zsin). 

durmuşun azıb keçmişə

 

dalıb, amac itirib düz yolun azıb

. 

497. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

durmuşunda bir atdımın dəğişmə

k etgiliy

ə

r çevr

ə

vi. (

durmuşunda

: 

yaşamında

). 

durmuşunda bir atdımın dəğişmə

k etgiliy

ə

r çevr

ə

vi. (

durmuşunda

: 

yaşamında

). 

durmuşunda biraz öğrəş, biraz alış, bira

z keçin, biraz ç

əkin başa vur

. 

(

durmuşunda

: 

yaşamında)

. 

durmuşunda biraz öğrəş, biraz alış, biraz keçin, biraz çəkin başa vur

. 

(

durmuşunda

: 

yaşamında)

. 

durmuşunda yaramıyan kimsə

l

ər, yaramışın pozulmasın güdə

rl

ə

r. 

(

durmuşunda

: 

yaşamında)

. (

yaramıyan

: müv

ə

ff

ə

q olmayan). 

durna bacağın küt görür

. (

leyl

ə

y

ə

 

durnaya qıçları uzun gə

lm

ə

z). 

dursun yanan ocaq yox, ölm

ə

z qalan dirik. (

dursun: h

ə

mm

əşə

lik

). 

durub qıldın iş bitdi, güdüb durdun iş itdi

. 

(durub qıldın iş bitə

r, güdüb durdun 

iş itə

r). 

durulduq, yorulduq, qırıldıq, sürdük başa devranı

. 

durum çönmüş, sevgi dönmüş, sə

n ged

ə

li s

ə

ni sev

ə

nd

ə

 

ölmüş

. 

durum var yenm

ə

li, durumda var yenilm

ə

li

. 

(durum vardır sürüb çevirmə

lisin, 

durumda var boyun 

əğmə

lisin). (y

ə

h

ərin qaşında duran, 

qazanın aşından olur)

. 

498. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

duruma gör

ə

n, i

şini görə

n. (

duruma gör

ə

n: v

ə

ziyy

ə

t

ə

 nisb

ə

t). (ç

ə

tinlikd

ə

n, 

qıyınlıqdan qaçınmamaq)

. 

durumunla çağdaşlan!

. 

durunmadan iş bitməz, su yağmadan ot bitmə

z

. (durunmaq: 

başlamaq

. 

t

əşə

bbüs, iqdam edm

ə

k). 

durursa baş qınında, çıxmaz qılıc qınından

. 

durursa baş qınında, götdə

 bil

ə

r neyl

ə

sin. 

(baş dinc dursa, götün bir yerə

 

qoyub düşünsə, işlə

r

ə

 

yol tapılar)

. (götün tikib yer

ə, bir iş üzrə

 

d

ə

rinl

əşmə

k). 

duruş, ösüş bilimlə, durmuş yaşam biliklə

. 

(dir

əniş, muqavimə

t, t

ə

r

ə

qqi iliml

ə

, 

h

ə

yat dirilik hikm

ə

tl

ə

). (bilimli uçar, bilimsiz qaçar). 

dusdağın yekə

 

tutan, azadlıq tapar

. 

dustaq olub q

ə

m öyünd

ə

 

sarqama, uçunda ged, yaşın töküb ağlama

. 

duvar keç

ən aşar keçə

r, açar keç

ə

r. 

(işi görən vurar daşa çıxar başa

). 

duvar olma, duvarları aşan ol

. 

duvar tapmır 

qatın qoya

. (palan 

tapıb eşşək arır, ovsar taspıb atın arır

. 

işlə

ri t

ə

rs

ə

 

mallaq aparmaq). 

duvar vardı dursayır

, 

duvar da var yuvsayır

. 

(

dursayır

: b

ə

rkiyir) (

yuvsayır

: 

boşalır)

. 

duvarın qulağı var, tavanın gözü

. 

(tavan: 

çatı

. dam). 

499. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

duyan qanıq bir sözlə

, duymaz qanmaz min söyl

ə

. 

duyan qulağda suç olmasada, suçlanar

. 

duyan qulağda suç yox

. 

duyan qulaq suçlanmaz. (

uqqan qulaq yazğınmaz)

. 

duyan qulaq yanılar

. 

duyan qulaq, aydın söz

, 

umaylı el açıq göz

. 

(

umaylı

: 

baxtı açıq)

. (bir elg

ə

ni, 

mill

əti eşidən qulaq, aydın, açıq, doğru, qarışıqsız, qorxusuz 

qoxusuz söz, gör

ə

n göz qurtarar). 

duyan qulaq, gör

ə

n gözd

ə

 suç olmaz. 

duyanda adın, könül daralır, gə

l

ə

nd

ə

 s

əsin ağım ucalır, sə

ssizc

ə

 gülüm 

könül ağlayır

. 

duyarsızlıq, saymamazlıq, anlamazlıq dinclik görünsə

d

ə, alçaqlıq sayılır

. 

duydu

ğuma atçəkişim yapmışsın, üzözümə

 söyl

ə

m

ə

kd

ən qaçmışsın, 

öziçid

ə

 

tanrıtaydan qorxmamış, mə

nim kimi yayav bird

ə

n 

qorxmuşsun

. (

artç

əkiş > atçəkiş

. qiyb

ə

t). (öziçid

ə

: 

vicdanıvın yanında)

. 

duyduğun baş ağrıtmaz

. 

(artıq eşitmə

n, itgi (z

ə

r

ə

r) verm

ə

z). 

duyduğun i

çl

ə

, gördüyün danma. 

(

duyduğun içlə

: 

duyduğunu eşitdiyini yoxla)

. 

duyduğuva baş qoşma

. 

500. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

duyduğuvu yanıtmadan düşünqıl

. (

duyduğuvu

: 

eşitdiyin

). 

duyduğuvu yanıtmadan düşünqıl

. (

duyduğuvu

: 

eşitdiyin

). 

duyduq, gördük, qurar kişiyə

 k

ə

ndi evr

ə

nin, duyular, görül

ə

r, çevir

ə

r onun 

beterin. 

(duyduq: duyduqlar). (gördük: gördükl

ə

r). (çevir

ə

r: 

1. qurar. 

dolandırar

. 1. d

əğişə

r). (beterin: kökün). (h

ə

r kimin 

düşüncəsi, gözaçısı (nə

z

ə

ri), hiss etdikl

əri, oysandığı, 

gördükl

ə

ri t

ə

m

ə

lind

ə

 

qurulur, dağılır)

. (tüm kims

ə

l

ə

r, duyu, 

görül

ə

rinin ürünl

ə

ri durur). (tüm kims

ə

l

ə

r, duyu, görül

ə

rinin 

ürünl

ə

ri durur). 

duyğu düşlər barışan yerdə

 göz

əl çağ sürülə

r. (

barışan

: 

tutuşan

). 

duyğu düşlər barışan yerdə

 göz

əl çağ sürülə

r. (

barışan

: 

tutuşan

). 

duyğu, söz bulağıdır

. 

duyğuları bırxma, arzuları uzatma, arman qalmış istəyin, çalış yetin 

durağma

. 

(

arman qalmış

: 

çatmaz qalmış)

. (

durağma

: 

quşqulanma

. ikil

ə

nm

ə

. 

şə

gg edm

ə

). 

duyqu qalmaz ölüy

ə

 tay dirid

ə

. 

duyquçuluq artıq könül ağrıdar, duyqulu baş qalmasını arzular

. 

(duyquçuluq: çox h

əssaslıq)

. 

duyqusunu bilm

ə

y

ən, qayuqluğu nə

 bil

ə

r. 

(duyqusunu: 

düşünmə

yini. 

fikirl

əşmə

yini. (

qayuqluğu

: 

(qayğıkeşlik)

. 

501. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

duyqusuz kişi, qanatsız quş

. 

duyquya dalın, bulutdan asın

. 

duymaz qulaq başa də

girdir çomaq. 

duymaz qulaq can qadası

. 

duymaz qulaq çomaq yedirmiş başı

. 

duyar qulaq ıraq gitərmiş daşı

. 

(

ıraq 

gid

ərmiş

: 

yana tullamış

. geri qit

ərmiş)

. 

duysa soyuq söz qulaq, könl

ə

 yetc

ək buz bağlar

. 

duysan yalan birind

ə

n, it

ə

r güv

ə

ncin ona, olsa güv

ə

nci s

ə

n

ə

, satma yalan 

söz ona. 

duysan yalan birind

ə

n, it

ə

r güv

ə

ncin ona, satma yalan birin

ə

, olsa güv

ə

nci 

sana. 

duyulmağa qulaq, duymağa könül gə

r

ə

k. 

duyum s

əsin, tinim çınlasın

. 

(

çınlasın

: titr

əyib çağlasın)

. 

duyur, buyur!. 

(heç yana, önd

ə

n bildirm

ə

d

ə

n, gedm

ə

). (gedil

ə

n yer

ə

 

sayqı 

duyursansa, yek

əxanalıq, özbaşdalıq edmək, qınanır, pis 

(m

ənfur) sayılır)

. 

duyuru vermiş, asmamış qulaq, ulağ oğlu ulağ

. 

(duyuru: b

əşarə

t. x

ə

b

ə

r. 

duyuva

 

boysan, diliv

ə

 

söygün, yarına inan

. 

(duyuva: oyuva. 

düşüncə

v

ə

). 

(boysan: öyün. 

şişin

. f

ə

xr ed). (söygün: sevin. sevinc bildir). 

502. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

duz acıda olsa, yemə

yi

n dadıdır

. 

duz bilm

ə

y

ən alçağa düzlük duzu yalatma

. (

boşuna and içitmə

). 

duz bilm

ə

z

ə

 düzlük duzu yalatma. (

boşuna and içitmə

). 

duz kimi acı, bal kimi dadlı

. 

duz olmasa dad olmaz, dad olmasa, duz olmaz. 

duz şor olsada, dad duzdadı

. 

duz vurular h

ə

r n

ə

s

ə

 

ki ı

sqanar, vay o gün

ə

 duz k

əndisi ısqana

. 

duz yey

ə

n susar

 (susar: 

yanığar)

. 

duza ged

ənin, yükü ağır olar

. 

duzağa quşu də

n ç

ə

k

ə

r. 

duzağım dil bə

z

əyin boşlu sözə

, göz

ə

lim gözdü b

ə

z

ək vermiş üzə

. 

duzağın duzağına düşmə

 duzaq: (

duzaq: 

duz kanı

. çox göyç

ə

k). (göz

ə

lin 

t

ə

l

ə

sin

ə

 

düşmə

 göz

ə

l). 

duzağın duzağına düşmə

 duzaq: göz

ə

lin t

ə

l

ə

sin

ə

 

düşmə

 göz

ə

l. 

duz-çör

ə

k deyibl

ə

r, düz çör

ə

k yeyibl

ə

r. 

duzdan duzlu olma, baldan şirin

. 

duzdan şor, baldan dadlı olma

. 

duzla, buz, hava. 

(duz buzu 

ə

ridib heç ed

ə

r). 

duzlu suya susuz ol

an qanıqmaz, duz yemə

y

ən susarsada yanıqmaz

. 

503. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

duzlu verib susuz qoyma. 

duzlu verib, suyu gizl

ə

m

ə

. 

duzluğu sıdır, duzun atma

.  

- 

duz qabın qırdın, duzun atma

. 

duzun çoxu yanqı verir, söz dinlə

m

ə

z gora keçir. 

duzun yeyib duzluğun oğma

. 

(

: 

uşatma

. 

sındırma

). 

d

uzun yeyib duzluğun oğma

. (duzluq: 

duz qabı

. (

oğma

: 

uşatma

. 

sındırma)

. 

düd olan yerd

ə

 od aranar. 

düd tüt

ə

n yerd

ən od aranmıış

. 

dügüyl

ə

 

ovlanan quş olur, pulla ovlanan öküz

. 

(dügüyl

ə

: d

ə

nl

ə

). 

düğmə

l

ə

nm

ə

s

ə

 bükl

ə

nm

ə

z, bükl

ə

nm

ə

s

ə

 güll

ə

nm

ə

z. 

(

düğmə

l

ə

nm

ə

s

ə

: 

cüc

ə

rinm

ə

s

ə

). (bükl

ə

nm

ə

z: qonçalanmaz). 

düğü döğülmə

s

ə, aş olmaz

. 

düğün düşdü düğünə

, dey

ə

nm

ə

dim ana, s

ə

n

ə

 olan ana, olsun mana 

qaynana. 

düğün düşdü düğünə

, dey

ə

nm

ə

dim ana, s

ə

n

ə

 olan ana, olsun mana 

qaynana. 

düğün el ile xə

rm

ə

n yel il

ə

. 

504. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

düğürdən uzaq, qırx min

 ayaq, s

ə

nd

ə

n biz

ə

 

olsun dayaq, yardımçım ol, 

tanrı barım, tanrı barım

. 

(

düğürdə

n: 

şə

rd

ə

n). (

tanrı barım

: 

h

ə

r n

əyim tanrı)

. 

dülg

ərin qapısı, sınıq olar, çarıqçının başmağı

. 

dün boğanaq, bu gün doğanaq, yarın dolanaq

. 

(dün ölmüş, bu gün olunuş, 

yarın dolanı

rsa olur, güman). 

dün bu gün olamaz, bu gün ert

ə

y

ə

 qalamaz. (

ert

ə

y

ə

: 

yarına

). 

dün bu günü g

ə

l

ə

r g

ə

lm

əz düşünməmiş, günüm bu gün yarın hə

l

ə

 

b

ə

ll

ə

n

əmiş

. 

dün bu günü g

ə

l

ə

r g

ə

lm

əz düşünməmiş, günüm bu gün yarın hə

l

ə

 

b

ə

ll

ə

n

əmiş

. 

dün 

ə

k

ə

cin, gün s

ənin, yarın balavın

. 

(

ə

k

ə

c: (

ə

k

ə

 + 

ə

ç

ə

). atana. valideyn). 

dün 

əkmişsin günü gəlmiş də

rirsin, bu gün 

əkdin yarın gə

ls

ə

 d

ə

rirsin. 

dün 

əkmişsin günü gəlmiş də

rirsin, bu gün 

əkdin yarın gə

ls

ə

 d

ə

rirsin. 

dün gec

ə

y

ə

 

bitdi, ertin dana açılar

. (

ertin: 

yarın)

. 

dün itgi, gün yetgi, dan vergi. 

dün keçib gedib, boşa ver

 gülüm, 

yoldadır yarın, budur çatacaq

. 

dün keçibdir gözl

ə

nm

ə

z, gün bu gündür b

ə

kl

ə

nm

əz, yarın gə

l

ə

r 

b

ə

ll

ə

nm

ə

z. 

505. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

dün qayqusu keçibdi, bu gün üçün qıtca qayqun bolmasun

. (

qıtca

: z

ə

rr

ə

c

ə

). 

dün qonşuya qucaq açanlar, bu gün

 

əl açır

. 

dün qonşuya qucaq açanlar, bu gün əl açır

. 

(dün qucaq açanlar, bu gün 

ə

l 

açır)

. 

dün ötünmüş yoxa, gün batırma poxa, ertin gə

lir? b

ə

ll

ə

nm

ə

z!. 

(ertin olur? 

b

ə

ll

ə

nm

ə

z!). (ertin: 

yarın

. sabah). 

dün savılmış, gün sevilmiş, dan umulmuş

. 

dün yapdığın, bu gün yaşısan

. 

dünd

ə

kil

ə

r dünd

ə

 

qaldı dalıda, quyu qazan kəndin bular çalıda

. (