inanmağa
).
h
ə
rn
ə
çıxır önə
, yaman dem
ə, çatmadı güc, yalan demə
.
(ön
ə
çıxana
yamandı demə, inanmadın, yalandı demə
).
h
ə
rn
ə
enind
ə
sonunda gerç
ə
k yolunu bulur.
723.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
h
ə
rn
ə
qurusada suyuna ç
ə
k
ə
r.
(
suyuna:
zatına, xuyuna
).
h
ə
rn
ə
qurusada, suyuna
(zatına, xuyuna)
ç
ə
k
ə
r.
h
ə
rn
ə
olsa anlağın, olda olar qavramın
.
(düşünə
bildiyin, dünyavı qurur)
. . (h
ə
r
kimin dünyası düşüncə
si q
ə
d
ə
rdir)
.
h
ə
rn
ə
s
ə
nl
ə
başlar, sə
ninl
ə
bit
ə
r, sevilm
ə
k umut sevm
ə
d
ə
n b
ə
t
ə
r.
h
ə
rn
ə
d
ən öğrəşmə
k olar, h
ə
r kim
ə
öğrə
tm
ə
k olmaz.
h
ə
rn
əyi, qurdasında gör
.
(qurda: sistim). (h
ə
rn
əyi işlə
diyi sistimin içind
ə
yoxla,
gör).
h
ərnə istəsən, çatırsa çağı, ə
l çatar ona.
h
ə
y
ə
canlanmaq: qomunmaq.
qabınmaq
. qabarlanmaq. dalqalanmaq.
çapınmaq
. çabalanmaq.
qamcınmaq
. bulqanmaq.
qalqupmaq.
qapıqmaq
. qondalmaq. dalqanmaq.
higg
ə
tutma içind
ə
, tez çürüdüb pasladar. (
higg
ə
tutma içind
ə
: öc saxlama
içind
ə
).
hin
ə
girm
əz çıxış yolun bə
lgil
ə
t.
hin
ə
girs
ən ağzı var
.
(hin
ə
: nin
ə
).
hirs g
ə
l
ə
r göz qaralar, his ged
ə
r üz qaralar.
(hirs g
ə
l
ə
r
göz qızarar, his gedə
r
üz qızarar)
.
hirs qocaldar, qorxu öldürür, güv
ənc qaldırır, inanac yaraldır
.
724.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
hirsin utan sancımaz
.
hırsız qap baca tanımaz
. (
hırsıza qap baca olmaz
).
hırsıza, qap baca olmaz
.
hirsli kişi, yuxudada saqqalın ə
sdirir (
çeynir
).
his g
ə
l
ə
r göz qaralar, his ged
ə
r üz qaralar.
hızlı sağan, tez keçə
r, tezc
ə
qızan tez sönə
r. (
sağan
:
sağanaq
). (
iti g
ə
l
ə
n,
itib ged
ə
r).
hoca deyir, dinm
ə
qanma düşünmə
, dinc
ə
yaşın vur başa
.
Ho-
ho var dağa qaldırar, ho
-
ho var dağdan endirə
r. (Araz Gunduz).
hopsa qorxu, bu tezliy
ə
qopulmaz.
hovan kişi ə
lind
əkin unutmuş, ıraqdakın gözlə
y
ə
r.
(hovan:
başı boş
. axmaq).
hovan qonağ ev yiyəsin ağırlar
.
(hovan: axmaq).
hovan olub olma qurdun qoldaşı, qurd tanımaz qarındaşı yoldaşı
. (hovan:
beyni boş
. axmaq). (
qoldaşı
: köm
ə
yi).
hovan olub olma qurdun qoldaşı, qurd tanımaz qarındaşı yoldaşı
. (hovan:
beyni boş
. axmaq). (
qoldaşı
: köm
ə
yi).
hovan sür
ər devranı, uslu oyun aylanı
. (
hovan: axmaq
).
(
oyun aylanı
: fikrin
ə
siri).
725.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
hovan, söz açışından bəlli, quş uçuşundan
. (havan: hovan: axmaq). (axmaq,
sözl
ə
s
ə
, söyl
ə
s
ə
, sözünd
ən tanınar)
.
hovanlar alqışından qaç
.
(hovanlar: axmaqlar).
hovanlar dalaşmadan yanba yana oturmaz!
. (
hovanlar: axmaqlar
).
hovanlar n
ə
bağışlar, nə
unudar.
(hovan: axmaq).
hovanlarla yar olma, almalıvı alarlar, qalmaz qara yaxarlar, yaxcı günün
nisgilin, yanuğ könlə
qalarlar.
(hovanlarla: axmaqlarla).
hovanlıq kişinin birinci düşmanıdır
. (
hovanlıq
:
axmaqlıq)
.
hovla yazılmış yaşam, tez qırılan cam üsdə
, sev
ə
n atar sev
ə
nin, bir
quruca söz üsd
ə
. (
hovla:
buğla
. buxarla
).
höl çubuqla toxunur s
ə
b
ə
t, quru çubuq n
ə
yin
ə
g
ə
r
ə
k. (
höl:
şeh
).
höl t
ə
z
ə
k, quru t
ə
z
ə
k, h
ə
r kim
ə
g
ə
lir g
ə
z
ə
k. (
höl: öl.
yaş
).
hörg
ə
n incikd
ən üzülür, kişi ürə
kd
ə
n.
(incikd
ə
n:
işgə
yerind
ə
n).
hövlük bel
ə
hövülg
ər, tut öğündə
pişə
r. (
hövlük: t
ə
l
ə
s
ə
n). (
öğündə
:
çağında)
.
huşuvu oyaq tut, quşuvu yok
.
hün
ə
r
ən böyük yalandır ki, gə
rç
ə
y
ə
yaxınladır
.
hün
ə
rli
ər xar olmaz, qaykişiyə
zar olmaz.
(xar: < xor. kor).
hün
ərli iğid ölmə
z.
hür
ə
bilmir itl
əri başa salır
.
726.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
hür
ə
g
ən it ısramaz
.
(
ısramaz
: qapmaz).
hür
ə
g
ən it, çağrılmamış qonaq gə
tir
ə
r
. (hürm
ə
yin bilm
ə
y
ə
n, k
ə
nd
ə
qonaq
g
ə
tir
ə
r).
hür
ə
n itin sözü var, iki
ə
lin sesi var.
hürm
ə
yin bilm
ə
y
ə
n, k
ə
nd
ə
qonaq g
ə
tir
ə
r.
hürm
ə
z it olmaz, sökm
ə
z dan olmaz.
Hürriyet olmayan yerde cuma namazı kılınmaz
.
Sütçü İmam
.
Osmanlı
Devleti 19
18de Mondros Ateşkes antlaşması ile fiilen
yıkıldı
.
Ülkemiz işgal edilmeye başladı
.
Maraş 'da
Fransızlar tarafından işgal edildi
.
Bu sırada Maraş'da
küçük bir camide hem imamlık yapan, hemde süt satan
bir imam vardı
. Cuma günü halk caminin önüne namaz
kılmak için toplandıkları sırada
,
yerli bir Ermeni kızın
kışkırtmasıyla direkteki Türk bayrağı indirilir yerine
Fransız bayrağı çekilir
. Bunu gören Sütçü imam halka
dönerek,
Hürriyet olmayan yerde cuma namazı kılınmaz
der, Halkı savaşa çağırır
. Halk silahlarak
Fransızlarla
mücadeleye başlar
.
Maraş kendi imkanları ile fransız
işgalinden kurtulur
. Türkiye Büyük Millet Meclisi
727.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
tarafından kahraman ünvanı verilir
.
Kahramanmaraş
olur.
(Bayram Özdemir).
xala evin
ə
dadanan,
ə
r evin
ə
dayanmaz.
xala evin
ə
öğrəşə
n
ə
r evind
ə
qalmaz, min qapıdan pay uman bir qapıdan
doymaz.
xalça dövül
ər tozu çıxar, un ə
l
ə
n
ər çöpü çıxar
. altun
ərir özü çıxar
.
xam d
əridi, açılar
.
xan başı köprü bolsa, atlab öt
.
(
ə
g
ər xanın qafası köprü olursa üzə
rind
ə
n
sıçrayıb gec
. çünkü o kimi bir köprüye güv
ə
n olmaz).
xan dil
ə
rs
ə
açar, dil
ə
rs
ə
qapar.
xan düşünə
nd
ə, el borca düşə
r.
xan evi kömürsüz olsada, kömürlüksüz olmaz.
xan evin
ə
quyruq bular bars g
ə
li, bizimkin
ə
kor it gedir, har g
ə
li.
xan evinin darlığı, qara alaçımın genligi
. (
dar olsunda, zor olması
n
).
xanım betin yaşırar, sözün dağdan aşırar
. (
betin yaşırar
: üzün tutar, ört
ə
r).
xanım qızın
k
ə
sm
əsi, axşam ə
sin
ə
sm
ə
si. (
k
ə
sm
ə
: birç
ə
k. . p
ə
rç
ə
m). (
qızın
:
duşizə
) ( k
ə
sm
ə
: birç
ə
k. . p
ə
rç
ə
m). (
ə
sin: n
ə
sim).
xanın sözü, sözlərin xanı deyil
. (
şahın sözü, söz
l
ərin şahı deyil
).
728.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
xanlar evi gen olsun, dar görün
ə
r bil
ə
m
ə
, k
ə
ndi evim dar olsun, gen
yaşanır bilə
m
ə
.
(xan evinin darlığı, qara alaçımın genligi)
.
(dar olsunda, zor olmasın)
.
xara doydu, torba doymadı
.
xarab olsun o topraqki, m
ə
ni özünd
ə
batırıb, itirir
.
xarabadan tüstü çıxmaz
.
xarabalığdan qaçan, abad ev tikməmiş
.
xaral doydu, torba doymadı
.
xatuna quşanma, qayırğa (
yada
) işə
nm
ə
.
xeyir bir qopar, şə
r onu min qovar.
(qopar: üz göst
ə
r
ə
r).
xeyir dil
ə
qonşuna, xeyir gəlsin başına
.
xeyir g
əldi, şə
r ged
ə
r.
xeyirsiz bulut, d
ə
niz
ə
s
ə
p
ə
l
ə
r.
x
ə
b
ərçi yalançı olar, yalançı xə
b
ə
rçi.
x
ə
b
ə
ri çatmayan yerd
ə
, h
ər şey xə
b
ə
rsiz olar.
x
ə
mir tez g
ə
l
ə
nd
ə
arvad diy
ə
r
ə
rim m
ə
ni çox istir.
x
əmir yetişə
nd
ə
qabarır
.
x
ə
nç
əri iki yol sıyırma, bir sözü iki yol buyurma
.
x
ə
r
ə
xor baxan at bilm
ə
z.
( x
ə
r
ə
:
eşə
k
ə
).
729.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
x
ə
rm
ə
n dövm
ə
k, keçiy
ə
iş olmaz
.
x
ə
rm
ə
n yel il
ə
, düyün (
toy
) el il
ə
.
x
ə
rm
ə
n yel il
ə
, düyün el il
ə
.
(
ə
l il
ə
).
x
ə
sd
ə
d
ə
rd
ə
lind
ə
, h
ə
kim para d
ə
rdind
ə
.
x
ə
sd
ə
olan, sağlığına yaxınır
.
x
ə
sd
ə
olub xoşluğu güdmə
kd
ə
ns
ə, xoş olub xə
sd
ə
l
ə
nm
ə
k yeydi.
x
ə
sd
əlik atlı gə
lib, piyada ged
ə
r.
x
ə
sd
əyi buza, aşığı sözə
yollama.
x
ə
sdiy
ə
m dem
ə, can doyar, satıram demə
, el duyar.
x
ə
sisd
ən qışda buz, yayda köz almaq çə
tin.
x
ə
sisin özü tox olar, gözü ac.
x
ə
st
əlik atlı gə
lir piyada gedir.
x
ə
st
əni buza, aşığı s
öz
ə
yollama.
x
ə
stiy
ə
m dem
ə, can doyar, satıram demə
, el duyar.
x
ə
zn
ə
y
ə
sıçan, sə
qq
ə
ld
ə
yığar
.
x
ə
zn
ə
y
ə
sıçar, sə
qq
ə
ld
ə
yığar
.
xınası boyadan, suyu kovadan düşmüş
.
730.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
xırmanı tovday qıl
.
(
xırman
: x
ə
rm
ə
n:
bölüşmə
çağı
. ül
əş)
. ( tovday: tavday.
tovunda.
tavında
. isti isti).
(verdiyin payı böldüyün malı
yubatma).
xoca bildiyin oxur, çuxa bildiyin toxur. (
çuxa:
çulxaçı
).
xoca çox olunca, qoyun haram g
ə
b
ə
r
ə
r. (xoca çox olsa qoyun haram
g
ə
b
ə
rir).
xoca çox olunca, qoyun haram g
ə
b
ə
r
ə
r.
(
xoca çox olsa qoyun haram g
ə
b
ə
rir
).
xoca dediyin, tox evin ac pişiyidi
.
xoca dey
ə
r. -dediyimi gör, gördügümü yox.
xoca dey
ə
r. -
degimi yap, yapdığım at
. (
sözüm
ə
bax, işimə
yox
).
xoca dirid
ə
nd
ə
dartar, ölüd
ə
nd
ə
.
xoca evind
ən aş, kor gözündən yaş çıxmaz
.
xoca qocanı bə
y
ə
nm
əz, qoca xocanı, bə
yim h
ə
r ikisini.
xoca qocanı bə
y
ə
nm
əz, qoca xocanı, seyid heç birini
.
xoca olan yerd
ə
, aca baxan olmaz.
xoca osdursa uydusu sıçar
.
(uydusu:
şayıdı
. peyrövü).
xoca öl
ər sarığı qalar, qaraçı ölə
r körüyü qalar.
xoca özü ed
ər, hamıya 'elə
m
ə
' dey
ə
r.
xoca vardır,
dilin tıx, usda vardır, əlin tıx
.
731.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
xoca yalan dey
ə
r özüd
ə
inanar.
xoca yalan diy
ə
r, özüd
ə
inanar.
xoca yalnız yolu göstərir, çirağ
(
şagird
)
ancaq, öz ayaqiyl
ə
yerir.
xoca yalnız yolu göstərir, şayıd öz ayağıyla yerir
.
xocadan paşa, taxtadan maşa olmaz
.
xoc
an eşşək olsada, 'hoş' demə
.
xocanın çörəyin, ilanın ayağın, qarışqanın gözünü kimsə
görm
ə
yib.
xocanın dedigin yapın, etdigin değil
.
xocanınki "vay" ilə, baxşınınki (aşıq) "hay" ilə
.
xocası çox olan yerin, toxlusu çox olmaz (yox olar)
.
xocaya vers
ə
n süy
ə
r, verm
ə
s
ə
söy
ə
r. (
süy
ə
r: sev
ə
r
).
xoruz banı, atdırmaz danı
. .
xoruz başı kə
silir, tükü gün
ə
s
ə
rilir.
xoruz çox olan yerd
ə
, yuxuya qalan az olur.
xoruz çox olan yerin s
ə
h
əri tez açılar
.
xoruzu çox olan köyün irtini irkin doğur
. (
irtini:
sabahı)
. ( irkin: tezin
).
xoruzun gözü küllühd
ə
qalır, buğdalıqda olsa belə
.
xoruzun yumurtlasa, s
ən kırıxmısan, xoruz?
.
xoruzunan danışmaqdansa, cücə
yl
ə
oturmaq yeğdir
.
732.
Işlə
y
ə
n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016
xoş gördüyün, umduğun olsun
.
xoş günlərin sonu varmış, həp gülüşün pozuşu
.
xoş günün görə
n, pis günün izl
ə
yib qaçar.
xoş günün nisgili düşsün sə
ni m
ə
nd
ə
n açana.
xoşgörülük aldanmağın başlanqıcı, yıxılmağın özüdür
.
(
xoşgörülük
:
ağımsarlıq
.
yaramsarlıq
. optimislik).
(
könül ist
ər, baş ölçə
r
).
xoşgörüşlük qapıq yolları açar, korgörüşlük açıq yolları qapar
.
(
xoşgörüş
lük: optimislik).
(korgörüşlük
: pesimislik).
xoşluğu çox olan qudurqan olur, xə
sd
ə
liy
ə
düşə
n küs
ə
g
ə
n.
xoşluq bacadan (
p
ə
nc
ə
r
ə
d
ə
n)
gir
ə
r, d
ərd qapıdan
.
xumar gözl
ə
r kimd
ə
n sana xumaru.
xumarımız çü yazıldı (
açıldı
),
dur indi ayağ (
bad
ə
) g
ə
tir, keç
ə
n günl
ə
rd
ə
kin
bu günd
ə
, yad
ə
g
ə
tir, xumar ik
ən dolu verirdin arağı bizə
,
xumarımız yazıldı çün, ayağ (
bad
ə
) ziyad
ə
g
ə
tir.
xuysuz eşşə
kl
ə
yüks
ək dağ çıxılmaz
.
iç baylığı bir gömüc, heç bir para alanmaz
. (
Dostları ilə paylaş: |