Axborot kommunikatsion texnologiyalar

2.3§ Axborot xavfsizligi sohasidagi xalqaro standartlar 
Standart – mahsulotning xarakteristikalari, ishlab chiqarish jarayoni 
qoidalari, ishlab chiqarish jarayonlari, saqlash, tashish, sotish va yo‘qotish, ishlarni 
bajarish yoki xizmatlarni ko‘rsatish qoidalari bilan belgilanadigan hujjat. 
Standart shuningdek atamashunoslik, ramziylashtirish, qadoqlash, etiketlash 
yoki belgilash (tamg‘alash) va ularni qo‘llash qoidalariga ham ega bo‘lishi 
mumkin. 
Standartlashtirish – muayyan sohada buyurtma qilishning maqbul darajasini 
ta’minlashga qaratilgan ilmiy va texnik faoliyat bo‘lib, u amaldagi yoki potentsial 
vazifalarga nisbatan universal va takroriy foydalanish qoidalarini belgilaydi. 
Xalqaro standart – xalqaro tashkilot tomonidan qabul qilingan standartdir. 
Amalda xalqaro standartlar, odatda, ilmiy va texnik jamiyatlar tomonidan ishlab 
chiqilgan va dunyoning turli mamlakatlarining normalari sifatida qabul qilingan 
standartlar va mintaqaviy standartlarni ham ifodalaydi. 
Xalqaro standartlarning asosiy maqsadi – xalqaro miqyosda yangi sifat 
tizimlarini ishlab chiqish va ularni sertifikatlashni ishlab chiqishda yagona 
metodologik asos yaratishdir. 
Axborot xavfsizligi standartlari ikki turga bo‘lingan: 
1. Xavfsizlik talablari uchun axborot tizimlari va xavfsizlik uskunalarini 
tasniflashga qaratilgan baholash standartlari; 
2. Himoya uskunalarini joriy etishning turli jihatlarini tartibga soluvchi texnik 
shartlar. 
Standartlar alohida kompaniyalar yoki konsortsiumlar uchun, shuningdek, 
NIST (National Institute of Standards and Technologies - Standartlar va 

---

33 
Texnologiyalar 
Milliy 
Instituti), 
ISO 
(International 
Organization 
for 
Standartization - Xalqaro Standartlashtirish tashkiloti) va BSI (British Standards 
Institute – Britaniya Standartlar Instituti) kabi nufuzli institutlar uchun paydo 
bo‘lgan. 
Jahon standartlashtirish nuqtai nazaridan geografik jihatdan mustaqil ikki 
mintaqaga bo‘lingan: 
• Evropa va Osiyo ISO standartlarini tan oladi. 
• Amerika Qo‘shma Shtatlari NIST standartlaridan foydalanishni ma’qul 
ko‘radi.