53
Tayanch iboralar
Turizm ko‘rsatkichi, hududlari, ilm-fan, sohasi, sanoati, iste’molchilari,
eksport, import, turmahsulot,
strategik tahlili, hududiy marketing strategiyalari.
Nazorat savollari
1. AQSh ning iqtisodiy – geografik o‘rni
2. AQShning tabiiy sharoiti, tabiiy resurslari va ularni iqtisodiga ta’siri.
3. AQSh ning aholisi va davlat tuzumi.
4. Xo‘jalik tarmoqlarini geografik joylanish xususiyatlari.
54
7-BOB. G‘ARBIY YEVROPA MAMLAKATLARINING IQTISODIY
GEOGRAFIK TAVSIFI
7.1.Germaniyaning iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy sharoiti
7.2. Aholisi, davlat tizimi va Xo‘jalik tarmoqlarini geografik joylanishi
7.3. Ichki tafovutlari va tashqi iqtisodiy aloqalari.
7.1.Germaniyaning iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy sharoiti
Germaniya Federativ Respublikasi (GFR) –
Markaziy Yevropadagi davlat
Poytaxti – Berlin shahri. Maydoni 356 ming km
2
, aholisi – 82 mln kishi. Ma’muriy
jihatdan 16 yer (viloyat) ga, yerlar okruglarga, okruglar tumanlarga,
tumanlar
jamoalarga bo‘linadi. Germaniyani sharq tomondan Polsha va CHexiya, janubdan
SHveysariya va Avstriya, janubi-g‘arbdan Drapsiya, g‘arbdan Belgiya va Gollandiya,
shimolda
esa Daniya davlatlari, SHimoli-sharqda Boltiq dengizi va shimoli-g‘arbda
SHimoliy dengiz o‘rab turadi.
Germaniyaning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy rivojlanishida uning iqtisodiy va
siyosiy-geografik holatining o‘ziga xos xususiyatlari muhim ahamiyatga ega bo‘ldi.
Yevropaning markazida, iqtisodiy jihatdan yuksak
rivojlangan davlatlarga yaqin,
transyevropa bosh yo‘lining keglik va uzunlikdagi kesishgan yerida joylashganligi
Germaniya katta foyda keltirmoqda. Muhim afzalliklardan yana biri –
Germaniyaning dengiz yaqinida joylashgani va qo‘shni mamlakatlarning yirik port
(Rotterdagi, Aktverpen vr b.) ga yaqinligi bilan bog‘langandir.
1989-yilning oktabrida ikki davlat GFR vam
GDR birlashganidan keyin
Germaniya hozirgi chegaralariga ega bo‘ldi. Natijada, GFR hududi 43%ga, aholisi
esa 27% ga ko‘paydi.
Germaniyaning tabiiy sharoiti xilma-xil bo‘lib, past va baland tog‘ tizmalarida
oralarida yassitog‘liklar, o‘r-qirlar, ko‘llar, keng va ochiq tekisliklar uchrab turadi.
Iqlimi mo‘‘tadil, dengiz iqlimi yanvarning o‘rtacha temperaturasi past tekislikda 1,5
0
dan tog‘larda – 6
oS
gacha, iyulning o‘rtacha temperaturasi pasttekislikda 18
odan
janubiy vodiylarda 20
o
gacha. Yillik yog‘in miqdori 600-800 mm, tog‘larda 1000-
2000 mm gacha.
Asosiy daryolariga Elba , Reyn, Dunay, Mayn, Vezer, SHire kabi
daryolari kiradi.
55
Germaniya G‘arbiy Yevropa davlatlari orasida o‘zining toshko‘miri va
qo‘ng‘ir ko‘miri bilan ajralib turadi. Toshko‘mirning asosiy konlari Rur, Saor va
Axen
havzalarida joylashgan, ko‘mirning 2/3 qismi yuqori sifatli kokslanadigan
ko‘mirdir.
Dostları ilə paylaş: