F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

Transporti. AQSHda barcha transport turlari rivojlangan. Ichki yuk tashishda 
temir yo‘l, avtomobil transporti, ichki suv transporti, havo transporti, gaz va neft 
quvurlari muhim ahamiyatga ega. AQSHda transport tarmoqlarining asosini kenglik 
va meridional yo‘nalishdagi transkontinental magetrallar tashkil etadi. Meridional 
yo‘nalishda o‘tgan «Amerika Velgasi» hisoblanish Missisipi daryosi katta 
ahamiyatga ega. 

---

50 
AQSHdagi eng yirik transport tuguni-CHikago. Bu erda o‘nlab temi rva 
avtomobil yo‘llari o‘zaro tutushgan bo‘lib, turli, xil yuklar bir yo‘ldan ikkinchisiga 
olib ortiladi. CHikagoda dunyoda eng katta Ó Xeyr aeroporti bor. Mamlakatda yuzga 
Yaqin port mavjud. Asosiy dengiz portlari: Nyu-York, Filadelfiya, Baltimar, yangi 
Orlean, Xyuston, San-Fransisko, Buyuk ko‘llarda –CHikago, Dulut. Aviatsiya 
qatnovi asosiy uzellari-Nyu-York, CHikago, Atlanta, Los-Anjeles, Mayami, Dallas 
shaharlari hisoblanadi. 
6.5. Ichki tafovutlari va tashqi iqtisodiy aloqalari. 
AQSh hozirgi vaqtda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga ko‘ra u bir-biridan farq 
qiluvchi qo‘yidagi 4 mikrorayonga – SHimoli-sharq, O‘rta G‘arb, Janub va G‘arbga 
ajratiladi. SHimoliy –sharq maydoniga ko‘ra, eng kichik mikrorayon bo‘lib, 
AQSHning sanoat hududi mintaqasi Shu erda vujudga keldi. U millatning 
ustaxonasiga aylandi. Unda mamlakatning iqtisodiy poytaxti Nyu-York va siyosiy 
poytaxti Vashington joylashgan. 
O‘rta g‘arb yirik sanoat va qishloq xo‘jaligi rayoni. O‘rta-G‘arb mintaqasi, 
hududi tobora G‘arbga surilib, ba’zan «Amerika o‘rta dengiz bo‘yi» deb ataladigan 
ko‘l bo‘yini o‘amrab oldi. Bu erda yoqilg‘i va xomashyoning katta resurslari va 
rayonning qulay ITU bazasida Chikago, Detrayt, Klivlend kabi yirik sanoat 
markazlari shakllanadi, ko‘l bo‘yi megapolisi tashkil topdi. CHikagoni o‘rta 
G‘arbning poytaxti deyiladi. U AQSHdagi eng katta transport tugunidir. 
Janub uzoq vaqt sust rivojlanadi. Bunga asosiy sabab quldorlikka asoslangan 
plantatsiya xo‘jaligining keng tarqalganligi edi. Rayon neft, tabiiy gaz ko‘mir, 
fosforitlar qazib olish, elektrostansiyalari va neft zavodlarining quvvati jihatdan 
mamlakatda birinchi o‘rinni egallaydi. Bu erda gazmol va tamaki mahsulotlarining 
9/10 qismi to‘plangan. Janub mikrorayonida dunyoda mashhur Mayalin (Florida 
shtati) joylashgan. U asosiy turistik shahar hisoblanadi. 
G‘arb uzoq vaqt tog‘-kon sanoati bilan yaylov chorvochiligiga ixtisoslashib 
ketgan. G‘arb buyuk tekisliklardagi preriyalarni keng yaylovlari, yirik g‘oramol va 
qo‘ylar o‘lkasi, mis, molibden, uran, oltin va ko‘mir konlari, obikor dehqonchiligi 
o‘lkasidir. Bu rayonda buyuk «oltin shtat» hisoblanish Kaliforniya alohida ajralib 

---

51 
turadi. G‘arb tarikibiga Shuningdek, AQShdagi yangi o‘zlashtirilayotgan bosh resurs 
rayoni Alyaska bilan turizm Oroli – Gavayi orollari ham kiradi. 
AQSh iqtisodiyotida tashqi iqtisodiy aloqalar katta rol o‘ynaydi. Ishlab 
chiqarish sohasi ko‘proq chet el bilan tovar va katta kapital almaShuviga, chet el 
bilan ishlab chiqarish borasida kooperatsiya rivojlangan. Tashqi savdo aylanmasining 
60 foizi rivojlangan mamlakatlarga, 39 foizi rivojlanayotgan mamlakatlarga to‘g‘ri 
keladi. Dunyoning turli mamlakatlariga bevosita mablag‘ sarflash ko‘payib 
bormoqda. Eksportda ham, importda ham tayyor mahsulot ustun. AQSHdan sanoat 
va energetika mashina-uskunalari, transport vositalari, Kimyo tovarlari, to‘qimachilik 
va qog‘oz mahsulotlari, ko‘mir, oziq-ovqat va embop don, soya, paxta, tamaki va 
boshqa mahsulotlar chiqariladi; neft va neft mahsulotlari, ruda va metall, sanoat 
mashina-uskunalari, uzoq muddat foydalaniladigan ro‘zg‘or anjomlari, kiyim-kechak, 
poyabzal, yog‘och, qog‘oz, baliq, go‘sht, qand-shakar, kofe va boshqalar keltiriladi. 
Savdo – sotiqdan asosiy mijozlari-Kanada, Yaponiya, Meksika, G‘arbiy