F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

Qora metallurgiya. Sanoatning bu tarmog`ini «muammoga» boy deb aytish 
mumkin. Boshqa iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar singari AQShda qora metall 
eritish qisqarmoqda (XX asrning 90-yillar boshlarida, taxminan, 100 mln.t, hozirda 
75-80 mln.t.). Bu sohada ishlovchilar soni ham kamayib ketmoqda. Qora metallami 
eritish jarayonini mamlakatda bir nechta yirik kompaniyalar nazorat qiladi. 
Shularning eng mashhuri - «Yunayted Steyts Stil» korporalslyasdir. 
Rangli metallurgiya. AQSh rangli metallarning asosiy turlarini yirik ishlab 
chiqaruvchisi hisoblanadi. Mis, rux, qo‘rg‘oshin eritish zavodlari Montana, Yuta, 
Aydaxo, Arizona shtatlarida mavjud. Yirik rangli metallurgiya rayoni Tinch okean 
sohilining shimoli-g‘arbiy qismida joylashgan. 
Mashinasozlik va metallni qayta ishlash sanoati AQSh sanoatidagi eng yirik 
tarmoq hisoblanadi. Unga sanoatda jami band aholining 40 foizi to‘g‘ri keladi. AQSh 
mashinasozligini o‘n minglab korxonalar va minglab firmalar tashkil etadi, lekin 
Shularning 
ichida 
bir 
nechta 
yirik 
monopoliyalar 
hukmronlik 
qiladi. 
Avtomobilsozlikda - «Jeneral Motors», «Ford Motors»; aviasozlikda — «Boing», 
«Makdonald Duglas», «Lokxid»; elektronikada - «Jeneral elektroniks», 

---

52 
kompyuter ishlab chiqarishda — «Interneyshnl Biznes Mashins» (IBM) Shular 
jumlasidandir. Amerika mashinasozligida eng muhim tarmoq avtomobilsozlikdir. 
Avtomobilsozlik tarmog‘i AQShning 20 ta shtatida mavjud. Michigan shtatidagi 
Detroyt shahri mamlakatning «avtomobil poytaxti» hisoblanadi. Bu rayonning 
hamma katta shaharlari (Toledo, Chikago, Klivlend. Buffalo va boshqalar) 
avtomobilsozlikning markazlaridir. 
Aviatsiya sanoati - AQSh xo‘jaligining yirik tarmoqlardan biri. Uning tarkibiga 
raketasozlik va kosmik texnika ishlab chiqarish ham kiritiladi. Yirik monopoliyalari: 
«Boing», «United Tehnologies», «Makdonald Duglas», «Lok-xid», «Boing» esa 
jahondagi eng yirik aviatsiya sanoati korporatsiyasidir. 
Kemasozlik markazlari Atlantika okeani va Meksika qo‘ltig‘i sohillaridagi 
shaharlarda joylashgan. 
Elektr texnika va elektronika sanoatda maishiy texnika ishlab chiqariladi. EHM 
jahon bozorini IBM boshchligidagi Amerika firmalari boshqarib boradi. AQSh va 
boshqa davlatlardagi IBM korxonalarida 300 ming kishi ish bilan band. Tarmoqning 
yirik markazlari - Chikago, Los-Anjeles, San-Fransisko, Nyu-York, Boston, 
Paisburg, Filadelfiya, Anaxaym, Dallas va Fort Uert. 
Kimyo sanoati. AQSh dunyoda kimyo sanoatining rivojlanish darajasi 
bo‘yicha yetakchi o‘rinni egallaydi. Bu sohada «Dyupon de Nemur», «Dou kemikl», 
«Monsanto» va boshqa firmalar yuqori о`rinlarda turadi. Tarmoq polimerlar 
(plastmassalar, kimyoviy tola, sintetik kauchuk) mineral o‘g‘itlar, bo‘yoqlar, 
maishiy-kimyoviy bo‘yoqlar, farmasevtika va kosmetika mahsulotlari ishiab 
chiqaradi.