F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

18.2. Birlashgan Arab Amirliklarini turistik salohiyati 
BAAning turizm sanoatiga ajratgan mablag‘lari yildan yilga ko‘payib borgan. 
Buni ba’zi mehmonxonalarning chindan ham g‘ayritabiiy xizmatlarni taqdim etib, 
ko‘pgina mablag‘ ajratayotganliklari bilan izohlashimiz mumkin. Masalan, “Burj al 
Arab” mehmonxonasi BAAga tashrif buyuradigan turistlarning xohishiga qarab, ular 
uchun vertolyotdan foydalanish imkoniyatini yaratadi. Vertolyot qo‘nishi uchun 
mehmonxonaning tomida maxsus qo‘nish joyi qurilgan. 
Shuni ta’kidlash zarurki, bu kabi xizmatlar mehmonxonaga daromaddan ko‘ra 
ko‘proq xarajat qilishga olib keladi. Lekin mehmonxona turistlar uchun barcha 
sharoitlarni yaratish va ilojsiz narsani o‘zi yo‘qligini ko‘rsatish uchun Shunday 
xizmatlarni ko‘rsatadi. Jahon bankining hisobotiga ko‘ra xalqaro turizm xarajatlari 
bo‘yicha BAA 191 ta mamlakat ichida 24 o‘rinni egallagan
9
.
BAAda mehmonxonalar uchun 5 yulduzli fransuz tizimi qabul qilingan.
Apartament va villalar ham keng tarqalgan.
Mehmonxonalarni guruhlashda Britaniya turizm agentliklari Uyushmasining 
tasnifi eng to‘g‘ri hisoblanadi: 
9
UAE economy, www.factfish.com 

---

141 
Budjet mehmonxonalari (1 yulduzli). SHaharning markaziy qismlarida 
joylashgan bo‘lib, minimum darajadagi qulayliklarga ega.
Turizm klassidagi mehmonxonalar (2 yulduzli). Bar va restoranlarga ega.
O‘rta klassdagi mehmonxonalar (3 yulduzli). Xizmat ko‘rsatish yetarli darajada 
yuqori.
Birinchi klassdagi mehmonxonalar (4 yulduzli). Yashashning juda yuqori 
darajadagi sifati va xizmat ko‘rsatishning a’lo darajasi.
Yuqori klassdagi mehmonxonalar (5 yulduzli). Xizmat ko‘rsatish va 
yashashning eng oliy klassi.
Dubay amirligi ishbilarmonlik, savdo va turizm markazlari bo‘lib kelmoqda.
Dubay katta mablag‘larni infrastrukturani rivojlantirishga kiritgan bo‘lib, arab 
mamlakatlari ichida eng yetakchi texnologiyalari bilan ajralib turadi. Uning 
menejmenti g‘arb tizimida olib borilmoqda.
Dubayda mehmonxonalar soni 500 dan ortiq va ularning sifati yildan yilga 
yaxshilanib bormoqda
10
.
Dubay mehmonxona fondining katta qismi 4 va 5 yulduzli mehmonxonalardan 
iborat. Ushbu darajadagi mehmonxonalarning ko‘pchiligi Fors ko‘rfazida “Jumayra 
bich” rayonida qirg‘oq bo‘ylab joylashgan. Ushbu rayonlarda 20 yildan buyon 
shiddat bilan hashamatli mehmonxonalar qurilmoqda. Yetakchi mehmonxona 
tarmoqlari qatoridan «Accor», «Hitnot», «Kempenski», «Redison» lar muhim o‘rin 
egallagan.
5 yulduzli eng sara mehmonxonalarga «Royal Mirat» mehmonxonasi kiradi. 
Mehmonxona uchta dabdabali saroylar “Arabian Court, The Resident and SPA” dan 
iborat. U Fors ko‘rfazi qirg‘og‘idagi 65 akr
11
masofani egallagan. Mehmonxona 475 
ta serhasham xonalardan iborat bo‘lib, arabcha uslubda bezatilgan. Bu yerda 1100 
dan ortiq ishchi xizmat ko‘rsatadi
12
. 
10
World Economic Forum, “The Travel & Tourism Competitiveness Report’, 2011
11
акр (Англия ва Шимолий Америкада 0,4047 гектарга тенг ер ўлчови).
12
The challenges of economic diversification through tourism: the case of Abu Dhabi. International Journal 
of Tourism Research, Sharpley R. 2012.

---

142 
Dubay shahri bir qancha diqqatga sazovor joylari bilan yildan yilga 
turistlarning katta oqimini jalb qilib kelmoqda. 
- Dunyodagi eng katta bino – Burj–Xalifa. Hozirgi kunda ushbu imorat 
jahondagi eng baland inshootlar reytingida 1 o‘rinni egallaydi. Balandligi 828 metrni 
tashkil etadi. Ushbu bino “shahar ichidagi shahar” tarzida loyihalashtirilgan. Ajoyib 
arxitektura loyihasining muallifi amerikalik arxitektur Edrian Smit bo‘lgan. 
- Ski Dubay chang‘i kurorti. Oddiy inson uchun yil bo‘yi quyosh charaqlab 
turadigan issiq mintaqada chang‘i kurortining bo‘lishini tasavvur qilish qiyin. Dubay 
shahri uchun ilojsiz narsaning o‘zi yo‘q. Eng yirik savdo markazida 22 500 kvadrat 
metr maydonni egallagan chang‘i kurorti qurilgan. Ushbu chang‘i uchish kompleksi 
butun yil davomida ishlaydi
13
. 
- Dunyo arxipelagi. Ushbu ajoyib arxitetura asari ko‘plab kichik sun’iy 
orolchalardan iborat. Agarda yuqoridan samolyot orqali arxipelagga qaralsa, dunyo 
xaritasini ko‘rish mumkin.
- Palma orollari. Bu orollar Dubay shahriga doimo tashrif buyuradigan turistlar 
oqimining ko‘payib borayotganligi uchun, ularni joylashtirish maqsadida qurilgan. 
Ushbu orollar shakli jihatidan palmalarni eslatadi.
- Deyra soat minorasi. Ushbu minora shahar tashqi ko‘rinishining o‘zgarganini 
ko‘rsatgan timsol bo‘ldi. Bu ishshoot 1963-yilda, ya’ni neft eksporti boshlanganda 
qurilgan. Minora Maqtum Bridj ko‘prigining darvozasi oldida turadi. 
- Internet Siti Dubay. Ushbu rayon soliqlardan ozod qilingan va o‘zining 
yuqori texnologiyalari bilan ajralib turadi. 
- Dubay amirligining asosiy yo‘li – SHayx Zayd Road. Ushbu yo‘lsiz Dubay 
shahri bilan tanishish to‘liq bo‘lmaydi. Bu yo‘l Dubay amiri bo‘lmish shayx Maqtum 
bin Rashid al–Maqtumning sharafiga nomlangan. 
- Dubay Marina. Bu rayon shaharning san’at qismini o‘zida aks ettiradi. Bu 
erda eng muhtasham mehmonxonalar, savdo va ko‘ngilochar markazlar, zodagonlar 
saroyi va g‘ayrioddiy binolarni ko‘rish mumkin.
13
The Observer. 2010. Ski in the desert? It could only happen in Dubai. The Observer 20 
November. 

---

143 
- Al Bastakiya – qadimiy rayon. Ushbu rayon 1890-yillardan buyon zamonaviy 
Dubayda qadimiyligi bilan alohida o‘rin egallaydi.