Personalni boshqarishda yetakchilik muhim ahamiyatga ega. Iqtisodchi olimlar ta’rifiga
ko‘ra: “Yetakchilik alohida shaxslar va insonlar guruhiga maqsadga erishish uchun ularni
mehnat qilishga safarbar eta olish qobiliyatidir.
Boshqaruvda yetakchilikning quyidagi turlari farqlanadi:
Samarasiz yetakchilik. “Xo‘jayin — tobe” shaklidagi munosabatlar asosiga qurilgan bo‘lib,
bunda yetakchi — “xo‘jayin” hokimiyati mutlaqdir.
Avtoritar boshqaruv. “Boshliq — bo‘ysunuvchi xodim”, an’anaviy munosabatlar asosiga
qurilgan bo‘lib, bu usulda yetakchi — “boshliq” hokimiyati ma’muriy tizimni me’yoriy
hujjatlar (nizom
qarorlar, qoidalar,
yo‘riqnomalar, buyruqlar) orqali ta’minlaydi.
Samarali yetakchilik o‘zaro munosabatlarning yangicha “yetakchi izdosh” shakli asosiga
quriladi. Bu usulda yetakchi hokimiyatni uning qobiliyatini e’tirof etgan izdoshlaridan oladi.
Demokratik boshqaruv “saylab qo‘yilgan rahbar — bo‘ysunuvchi xodimlar”
munosabati
asosiga qo‘yilgan. Bunday jamoada o‘z-o‘zini boshqarish yuqori darajada bo‘lib, mazkur
jamoa yetakchini o‘zi saylaydi. Boshqaruv mehnat jamoasiga ularning ishlab chiqarishdagi
faoliyatini samarali muvofiqlashtirish uchun ta’sir ko‘rsatish jarayonidir.
Yetakchilik — xodimlarni belgilangan maqsadlarga erishish uchun mehnat qilishga safarbar
eta olish qobiliyatidir. Menejer xodimlar mohiyat faoliyatini yo‘naltirib
turadigan va bu
faoliyat natijalari uchun mas’ul boshqaruvchidir. Yetakchi
izdoshlarini belgilangan
maqsadlarga erishish uchun kuchg‘ayratlari, bilim va tajribalarini
safarbar eta oladigan,
izdoshlari
tomonidan xuddi shu vazifalarni uddasidan chiqishga qodir deb e’tirof
etiladigan shaxsdir.
Dostları ilə paylaş: