280
Ona görə də buğda genotiplərinin sarı pasa qarşı davamlılığının
öyrənilməsinin
hidrometeoroloji parametrlərlə paralel olaraq aparılması daha məqsədəuyğundur.
Tədqiqat illərində hidrometeoroloji parametrlərin qiymətləri 1-ci cədvəldə
verilmişdir.Cədvəldən göründüyü kimi 2013-cü
ilin aprel, may və iyun aylarında
yağmurların miqdarı 135,6mm, havanın nisbi rütubəti 73-52%, orta temperatur isə
15-20º C olmuşdur. Bu şərait sarı pasın inkişafı üçün əlverişli olmuşdur. 2014-cü ilin
həmin aylarında yağıntıların miqdarının nisbətən az olmasına baxmayaraq (47.1mm)
havanın nisbi rütubəti (67-41%) və orta temperaturu (19-22ºC) bu ildə də sarı pasın
inkişafına şərait yaratmışdır. Eyni zamanda qeyd etməliyik ki, sarı pasın inkişafı və
yayılması üçün hava şəraitinin gedişi 2013-cü ildə 2014-cü ilə nisbətən daha əlverişli
olmuşdur.
Dağlıq Şirvan şəraitində seleksiya işində tətbiq etmək məqsədilə 344
nümunədən ibarət olan payızlıq yumşaq buğda kolleksiyasının morfofizioloji,
aqronomik xüsusiyyətləri və xəstəliklərə davamlılıqları tədqiq edilir.
Nümunələrin
sarı pasa qarşı davamlılıqlarının 2012-2013 və 2013-2014-cü vegetasiya illərində
öyrənilməsinin nəticələri (cədvəl 2)
göstərmişdir ki, genotiplərin bu xəstəliyə
sirayətlənməsi hər iki vegetasiya ilində fərqli olmuşdur. Yuxarıda
qeyd etdiyimiz
kimi 2012-2013-cü vegetasiya ilində, xüsusilə yaz-yay aylarında yağıntıların çox
olması havanın da nisbi rütubətinin yuxarı olmasına səbəb olmuşdur. Bu səbəbdən də
tədqiq olunan genotiplərdən sarı pasa həssas olanların siyarətlənməsi 2013-cü ildə
2014-cü ilə nisbətən yüksək olmuşdur. Alınan nəticələr göstərmişdir ki (cədvəl 2),
2013-cü ildə tədqiq olunan genotiplərin 22,4%-i, 2014-cü ildə isə yalnız 7,3%-i 50-
100S həddində sarı pasa siyarətlənmişlər. Bu zaman 5-50S həddində siyarətlənmənin
2013-cü ildə (32,8%) 2014-cü ilə nisbətən (46,9%) az olması 2013-cü ildə sarı pas
sporlarının inkişafı üçün daha əlverişli şəraitin olması
səbəbindən siyarətlənmənin
daha da irəli gedərək 50-100S həddinə çatmasına səbəb olmuşdur.
Dostları ilə paylaş: