«Научный импульс» Февраль, 02 582 savod o‘rgatish o‘qish darslarining turlari va tuzilishi. Savod



Yüklə 0,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/8
tarix25.07.2023
ölçüsü0,77 Mb.
#137393
1   2   3   4   5   6   7   8
Matyoqubova Fotima Urinbayevna


часть
2
 
«
Научный импульс
»
Февраль
, 202

583 
3) o‘rganilganlar takrorlanib, harf birikmalari ng, sh, ch, 2 tovushni ifodalaydigan j, 
tutuq belgisi (’) va jo‘ja, jurnal, jirafa, tong, so‘ng, bodring, choynak, shudring va shu kabi 
so‘zlarni o‘qishga o‘rgatiladigan bosqich. 
Fonetik ishlar sohasida jarangli va jarangsiz undoshlarni taqqoslashga, ularning so‘z 
ma’nosini farqlashdagi faoliyatini aniqlashga oid mashqlar o‘tkaziladi (ziyrak-siyrak, dil-til 
kabi) Alifbo davrining oxirida o‘quvchilar quyidagi bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishlari 
zarur: hamma tovushlarni tanishi va har qanday holatda to‘g‘ri talaffuz qilishi; so‘zning 
bo‘g‘in-tovush, tovush-harf tahlilini bilishi, so‘zdagi tovushlarning izchil tartibini aniqlay 
olishi, kerakli tovushni so‘z va bo‘g‘inga ajrata olishi; kesma harf va bo‘g‘inlardan so‘z tuza 
olishi va o‘qishi; 2-3-4 bo‘g‘inli so‘zlarni yaxlit, adabiy-orfoepik talaffuz bilan o‘qishi; 
gaplarni ohangiga rioya qilib o‘qishi; o‘zi o‘qigan matnning mazmunini tushunib, ongli 
o‘qishi; o‘qigan matn mazmunini savollar asosida soddagina qilib qayta hikoyalab berishi; 
o‘qigan matnga sarlavha topa olishi; to‘g‘ri, tez, ongli va ifodali o‘qish malakalariga ega 
bo‘lishi. Alifbo davri yozuv darslarining vazifasi kichik va bosh yozma harflarni to‘g‘ri 
shakllantirish, harflarni to‘g‘ri ulash, alifbeda o‘qigan bo‘g‘in, so‘z va gaplarni namunaga 
qarab yozish, harf, bo‘g‘in, so‘z, gap diktantlarini yozish ko‘nikmasini shakllantirish, izohli, 
saylanma, ko‘ruv, ta’limiy diktant yoza olishlariga erishish, umuman, grafik malakani 
shakllantirishdir. Savod o‘rgatish jarayonining oxirida bir darsda, agar darsning 2-3 qismi 
yozuvga ajratilsa, 20 tagacha so‘z yoza olishlari talab qilinadi. Alifbo davri yozuv 
darslarining vazifasi kichik va bosh yozma harflarni to‘g‘ri shakllantirish, harflarni to‘g‘ri 
ulash, alifbeda o‘qigan bo‘g‘in, so‘z va gaplarni namunaga qarab yozish, harf, bo‘g‘in, so‘z, 
gap diktantlarini yozish ko‘nikmasini shakllantirish, izohli, saylanma, ko‘ruv, ta’limiy diktant 
yoza olishlariga erishish, umuman, grafik malakani shakllantirishdir. Savod o‘rgatish 
jarayonining oxirida bir darsda, agar darsning 2-3 qismi yozuvga ajratilsa, 20 tagacha so‘z 
yoza olishlari talab qilinadi.Savod o‘rgatish metodikasi,ya’ni elementar o‘qish va
yozishga o‘rgatish.Bolalarga savod o‘rgatish pedagogika fanidagina emas, balki ijtimoiy 
hayotda ham juda jiddiy masalalardan hisoblanadi. Chunki xalqning savodxonligi
mustaqillik uchun , siyosiy onglilik uchun, madaniyat uchun kurash qurolidir. Mustaqil 
O‘zbekiston Respublikamizda har bir kishining savodxon bo‘lishiga alohida e’tibor
berilmoqda. Prezidentimiz Islom A. Karimov kelajak avlodning savodxon , yuksak Ma’ 
naviyat egasi bo‘lib yetishishlari uchun g’amho‘rlik qilmoqdalar. Maktabda o‘qitish
elementar o‘qish va yozishga o‘rgatishdan boshlanadi. “Alifbe “ ga asoslangan holda
qisqa vaqt ichida o‘quvchilar o‘qish va yozishga o‘rgatiladi, ya’ni o‘qish va yozish
ko‘nikmasini egallaydilar. Savod o‘rtgatish davrida o‘qish va yozish harakatini
maqsadga muvofiq ravishda bajara olish o‘qish va yozish ko‘nikmasi deyiladi. Bu
ko‘nikma bilimni talab qiladi, chunki har qanday ko‘nikma bilimsiz shakllanmaydi. 
Bilim ko‘nikmaga aylanmagan bo‘lishi mumkin. Masalan bola v harfining elementlarini,
yozuv chiziqlari orasiga qanday joylashtirilishini bilib uni daftarda yoza olmasligi yoki
o‘quvchi harflarni tanib, ularni o‘qiy olmasligi mumkin. Yozish ko‘nikmasini hosil
qilish uchun boshqa faoliyat turlari, ya’ni yozish jarayonida partada to‘g’ri o‘tirish,


Международный
научный
журнал

7
(100), 
Yüklə 0,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin