[Gönül Aydoğan
]
BEYANI
Sunumumda aşağıda yer alan ruhsat dışı ilaç ve tıbbi cihazlar ile ilgili
bilgi yer almaktadır:
“Yoktur ya da isimleri”
Araştırma
Destekleri/
Baş
Araştırıcı
Sunumum ile ilgili
çıkar çatışmam
yoktur.
Çalıştığı Firma (lar)
Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur.
Danışman Olduğu Firma
(lar)
Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur.
Hisse Senedi Ortaklığı
Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur.
Konuşmacı Bürosu
Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur.
Onursal Ödenti (ler)
Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur.
Bilimsel Danışma Kurulu
Sunumum ile ilgili
çıkar çatışmam
yoktur.
10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi
3 – 6 Haziran 2015, Ankara
Dr. Gönül Aydoğan
herediter sferositoz (HS),
herediter eliptositoz (HE),
herediter piropoikilositoz (HPP),
herediter stomatositoz (HSt)
HS sendromu periferik yaymada sfer
formasyonunda eritrositlerin görülmesiyle
karakterize bir kalıtsal hastalık grubudur.
Kuzey Avrupa'da en yaygın kalıtsal anemi türü
Tanısal kriterlere bağlı olarak 1:1000-2500
oranında rastlanır.
Primer defekt hücre yüzey alanının hacme
göre küçülmesi olup, sfer formuna ve azalmış
deformabiliteye yol açar.
Yüzey alanının küçülmesi eritrosit membran
proteinlerindeki defektlerin yol açtığı artmış
membran frajilitesi sonucu gelişir.
Spectrin:
Zarın yapısındaki temel bileşen.Hücrenin şeklini korur,
bütünleyici zar proteinlerinin yan hareketliliğini ve lipid tabakaya destek
sağlar.
Ankyrin:
Band 3 ile bağlanarak zar iskeletinin lipid tabakaya tutunmasını
sağlar.
Band 3
: Ankyrin, protein 4.2 ve 4.1 aracılığıyla zar iskeletine bağlanan ana
bütünleyici protein. Hücrenin su ve anyon taşımasından sorumlu.
Artmış frajilite membran vezikülasyonuna ve
membran kaybına yol açar.
Dalaktaki düşük pH, düşük glukoz ve ATP
düzeyleri, fagositlerce üretilen toksik serbest
radikallerin yüksek konsantrasyonu membran
hasarına yol açarlar.
Abnormal eritrositlerin dalak dolaşımında
tutulması ve ardından fagositozu hücresel
yıkımı açıklayan mekanizma olarak kabul
edilir.
Membran kaybı membran proteinlerinden
ankyrin, band 3, alfa spectrin, beta spectrin
ve protein 4.2'den birinin kalitatif ya da
kantitatif defektine bağlı olarak oluşur.
En sık ankyrin ve spectrin eksikliği söz
konusudur. Bunları band 3 eksikliği, izole
spectrin eksikliği ve protein 4.2 eksikliği takip
eder.
HS’dan sorumlu genler ankyrin, β-spectrin,
band 3 protein, α-spectrin ve protein 4.2 ile
ilgili genlerdir.
HS hastalarının yaklaşık 2/3’sinde kalıtım
otosomal dominantdır.
1/3 hastada kalıtım dominant değildir.
-otosomal ressesif
-de novo mutasyon
Bu ‘’tipik’’ HS hastalarında en sık sebep
ankyrin
mutasyonu olup, onu
band 3
ve
β
spectrin
mutasyonu izler.
Son birkaç yıl içinde çok sayıda nokta
mutasyonları, mRNA’da oluşan defektler ve
gen delesyonları bu genlerde tarif edilmiştir.
Az sayıda istisna dışında HS mutasyonları
kişiye özeldir, örn. akrabalar tek bir
mutasyona sahiptir.
Otosomal ressesif vakalarda α-spectrin veya
protein 4.2 defekti görülür.
Diğer dominant olmayan vakalarda genetik
çalışmalar HS genlerinde de novo
mutasyonları göstermiştir.
Az sayıda ‘’double dominant’’ vakası band 3
veya spectrindeki defektlere bağlı olarak fetal
ölüm veya neonatal periodda ağır hemolitik
anemiyle seyreder.
Gen
Hastalık
Yorum
Ankyrin
HS
Tipik dominant HS’un en
sık sebebi
Band 3
HS, SAO, NIHF
Splenektomi
sonrası mantar şeklinde
sferositler görülür. SAO 9AA delesyonu
sonucu
oluşur.
α-spectrin
HS, HE, HPP,
NIHF
Spektrindeki mutasyonun yeri klinik
fenotipi belirler. Tipik HE’da rastlanan
es
sık defect α -spectrindedir.
β-spectrin
HS, HE, HPP,
NIHF
Splenektomi sonrası akantositik
sferositler görülür. Spectrindeki
mutasyonun yeri klinik fenotipi belirler.
Protein 4.2
HS
Genellikle ressesif kalıtılır. Japonya’da
görülür.
Protein 4.1
HE
HE’un nadir bir nedeni
Glycophorin C
HE
Glycophorin C defektlerindeki HE’un
sebebi
eşlik eden protein 4.1
eksikliğidir.
Protein
Gen
Kromozom
α
-spektrin
SPTA1
1q22-q23
β
-spektrin
SPTB
14q23-q24,1
Ankirin
ANK1
8p11,2
Band 3
AE1
17q21-q22
Protein 4,1
EPB41
1p36,p34
Protein 4.2
EPB42
15q15-q21
Glikoforin C
GYPC
2q14-q21
Anamnez
aneminin hikayesi,
aile hikayesi,
sarılık,
safra taşı
splenektomi sorgulanmalıdır.
Fizik muayene
ikter,
splenomegali gibi
bulgulara dikkat
etmelidir.
Bir hastaya HS tanısı konduğunda aile
bireyleri de HS açısından taranmalıdır.
Periferik yaymada santral solukluğun
kaybolduğu sferositler görülür. Daha az
sıklıkta az sayıda sferosit veya ağır vakalarda
çok sayıda küçük, yoğun sferositler,
anizositoz ve poikilositozla birlikte garip
şekilli eritrositler görülebilir.
Çoğu hastada hafiften orta dereceye kadar
değişen anemi saptanır. MCHC ortalama %50
hastada dehidratasyona bağlı olarak artmıştır
(%35-%38 arasında). Ancak bütün HS hastaları
bir miktar dehidrate eritrositlere sahiptir.
H.Sferositoz
H.Eliptositoz
H.Piropoikilositez
H.Stomatositoz
ABO uyuşmazlığı
Coombs (-) hemolitik anemiler
Klostridial sepsis
Transfüzyon reaksiyonları
Ağır yanıklar
Yılan, örümcek, arı sokması
Moleküler çalışmalar belirli membran protein
defektlerinde o defekte özgü morfolojik
bulguların eşlik ettiğini göstermiştir.
mantar şeklinde sferositler-band 3
;
sferositik akantositler-β-spectrin
;
sferostomatosit-protein 4.2
Band 3 defekti
Protein 4.2 defekti
Enkübasyonlu OF HS tanısında altın standarttır.
37⁰C’de 24 saatlik enkübasyon sonrasında
sferositler membran yüzey alanını normal
eritrositlere göre daha kolay kaybederler. Bu
osmotik frajilite testinde eğri ile gösterilir.
Eğer dalak çıkarılmamışsa frajil eritrositlerin bir
alt grubu OF eğrisinde kuyruk oluştururlar.
Bu kuyruk splenektomiden sonra kaybolur.
OF testi hafif HS vakalarında %20 olguda düşük
sensibiliteden dolayı sonuç vermeyebilir.
Patrick Gallagher ASH 2005
Sferositi olan OİHA
Clostridium welchi enf.
Yanıklarda HS gibi sonuç verir.
Az sayıda sferositi olan HS’da
Akut hemolizlerde
Yeni transfüzyon yapılmış vakalarda güvenilir değildir
Demir,B12 ve folik asit eksikliğinde
Tıkayıcı sarılık varlığında
Retikülositin yüksek olduğu aplastik krizden çıkış
döneminde normal çıkabilir.
Test kişinin eritrositlerindeki spesifik
transmembran proteinlere bağlanan EMA’i
yansıtan floresansın miktarını akım
sitometrisi ile belirleme esasına dayanır.
EMA bağlama testi 2-3 saatte sonuçlanan
basit bir testtir.
EMA bağlama testi herediter stomatositozun
ayırıcı tanısında (OF ile birlikte) ve HPP’un
tanısında kullanılabilir
Normal kontrol
HS
Sensitivity = 92,7%
Specificity = 99,1%.
Bir yenidoğanda HS’dan şüphelenilirse, testler
-bebek iyiyse- eritrosit morfolojisinin daha
az yanıltıcı olduğu 6 aylıktan sonraya
bırakılabilir.
EMA testi yaşa ve morfolojiye bağlı
olmaksızın hasta yenidoğanda pozitiftir.
Eritrositler gliserol sodyum fostat tamponlu
hipertonik saline solusyonunda inkübe edilir.
Gliserol suyun hücreye girişini yavaşlatır,
hücrenin lizis zamanı uzar ve bu tam olarak
ölçülebilir.
Hücrenin yüzey/hacim oranının azalmasına
bağlı olarak HS’da gliserol lizis zamanı
kısalmıştır. Orijinal testin asidifiye
versiyonunda duyarlık artmıştır.
Test
Metod
Değerlendirme
Osmotik frajilite
Parpart ve ark. 1947
Heparinize tam kan 50µL/tüp.
540nm’deki absorbans
ölçülür(taze kan ve 24 saat
inkübasyonla) %hemoliz/NaCl
kons.grafiği çizilir
Artmış retikülosit sayısından
etkilenir. Dalağı çıkarılmamış HS
hastalarında %66 artmıştır. İmmun
veya diğer hemolitik anemilerde de
artmış bulunur.
Asidifiye gliserol lizis testi
Zanella ve ark. 1980
Pink testi
Bucx ve ark. 1988
EDTA’lı tam kan 20µL/tüp
640nm’de gliserol eklendiğinde
eritrosit sup.absorbansın
önceye göre yarıya düşüş
zamanı ölçülür.
OIHA,HPHF, Pirüvatkinaz eks.,ağır
G6PD eks., hamilelik (1/3), dializde
KBY (bazen), MDS’de tanı sağlar.
Osmotik gradient
ektasitometri
Clark ve ark. 1983
Laser difraksiyon
viskometresiyle hipotonikten
hipertoniğe giden osmolalitede
sabit stres altında eritrosit
deformabilitesi ölçülür
HS,HE,HPP,HSt ve orak hücre
hastalarında kendilerine özgü eğriler
elde edilir.
Hipertonik kryohemoliz testi
Streichmann-Gescheidt 1998
Eritrositlerin 540nm’de
37⁰C’den 0⁰C’ye 10dakikalık
transferinde % hemoliz
HS, bazı CDII hastaları ve Melanezya
eliptositozunda pozitif sonuç verir
EMA bağlama testi
King ve ark. 2000
Akım sitometrisinde EMA ile
kaplanmış eritrositlerde azalmış
floresans (yeşil) yoğunluğu
HS eritrositlerine özgü histogram
CDAII, cryohidrositozis ve SAO’da
azalmış
Tanı
OF testi
AGLT testi
Osmotik gradient
ektasitometri
Cryohemoliz testi
EMA
bağlanma testi
HS
↑frajilite
Kısalmış lizis
süresi
HS’den farklı
↑lizis
↓floresans
AIHA
↑ frajilite
Kısalmış lizis
süresi
HS’a benzer
?
Normal veya bazen
↑
HPP
?
?
?
?
↓↓ floresans
Aşırı hidrate HSt
↑ frajilite
?
Yoğun profil
?
↑floresans
Dehidrate HSt
↓frajilite
Normal lizis
zamanı
Yoğun profil
?
↑floresans
Cryohidrositoz
?
?
Yoğun profil
?
↓floresans
CDAII
↑ frajilite
?
?
Normal veya
bazen
↑
Normal veya bazen
↓
SAO
?
?
biçim değişmez
↑lizis
↓floresans
HS, HE ve HPP eritrosit zarı proteinlerindeki
abnormalite sodyum dodesil sulfat poliakrilamid
jel elektroforezi (SDS-PAGE) yöntemi ile
incelenebilmektedir.
SDS-PAGE jelde elde edilen bantların
dansitometrik eğrilerinin çizdirilmesiyle zar
proteinlerinin miktarının ölçülmesi esasına
dayanır. SDS, hidrofilik olup proteinlerin yapısını
değiştirmeden molekülü sararak dış yüzeyi (-)
yükle kaplar. PAGE’de zar proteinleri anoda
doğru göç ederek molekül ağırlıklarına göre
ayrıştırılırlar.
HS şüphesiyle gönderilen hastaların %13 CDAII çıkmış
EMA
bağlama
GLT
AGLT
Pink
OF
İnküb. OF
%93
%65
%95
%91
%68
%83
Bianchi ve ark. Haematologica 2012 Apr4;97(4):516-23
EMA GLT AGLT Pink OF OF ink.
Normal bir OF, HS tanısını tamamen dışlamaz.
%10-20 vakada OF normal bulunabilir.
Asid gliserol lizis testi bilinen HS hastalarının
asemptomatik akrabalarını saptamada OF’ye
göre daha yüksek oranda belirleyicidir. Her iki
test de belirli koşullarda spesifite eksikliği
gösterebilir.
Tanıda zorluk çekilen vakalarda membran
proteinlerinin kantitatif tayini, ektasitometri
ve genetik analizler yapılabilir.
Hemolizi gösteren tetkiklerdir:
retikülositoz
artmış bilirubin değerleri
artmış LDH
artmış üriner ve fekal ürobilinojen
azalmış haptoglobin artmış eritrosit üretimi
ya da yıkımını gösterir.
Periferik yaymada elips ya da puro şeklinde
eritrositlerle karakterize
Afrika ve Akdeniz ülkelerinde –eliptositler
sıtmaya direnç gösterdiği için- yaygın
İnsidens 1/2000-4000 tahmin edilmekte,
Afrika’nın bir bölümünde 1/100’e çıkmakta
Çoğu hasta asemptomatik olduğundan gerçek
insidens bilinmemekte
Ağır hemolitik aneminin seyrek rastlanan bir
sebebi
Eritrosit morfolojisi termal yanık geçiren
hastalarınkini andırır:mikrositoz, poikilositoz,
fragmente eritrositler, eliptositler görülür
HPP hastalarınn 1/3’ünde HE vardır
Çoğu HPP hastası çocukluğunda ağır
hemolitik anemiye sahipken ilerleyen yıllarda
tipik HE’a dönüşürler
HE ve HPP hastalarının çoğunda spektrinde
defekt vardır.
Ana defekt eritrosit membran proteinlerinde
α
ve
β
spectrin
,
protein 4.1
ve
glycophorin C
)
kalitatif ve/veya kantitatif bozukluk
Spectrine membran stabilitesi, eritrosit
formu ve fonksiyonu için önemli,
Protein 4.1 spectrin-actin bağlantısını sağlar
Glycophorin varyantları protein 4.1
eksikliğine yol açar
Periferik yaymada az sayıdan %100’e kadar
değişen oranlarda puro şeklinde eliptositler
görülebilir
Hemolizin şiddeti eliptosit oranıyla korele
değildir.
Sferositler, stomatositler ve fragmente
eritrositler görülebilir.
OF normalden sapmıştır.
Zor vakalarda eritrosit membran
proteinlerinin kantitatif ölçümü ve genetik
testler tanıda yardımcı olur.
Malezya, Papua Yeni Gine, Filipinler ve diğer
güneydoğu Asya ülkelerinde görülür.
Nadir rastlanır.
Dominant kalıtılan bir HE varyantıdır.
Periferik yaymada ovalositler ve longitüdinal
yarıklı stomatositler görülür.
Çoğu hasta asemptomatik, az sayıda hastada
hafif hemoliz bulguları mevcut.
Sebep band 3’deki 9 a.a.’in delesyonu
Sıtmanın endemik olduğu yerlerde görülür.
Periferik yaymada santral solukluğu olan ağız
şeklinde eritrositlerle karakterize.
Eritrosit katyon geçirgenliğinde bazı
abnormalitelerle birliktedir. Sonuçta eritrosit
volumu değişir. Artmış (hidrositozis) , azalmış
(xerositozis ) veya bazen normale yakın
olabilir.
Patobiyolojisi ve moleküler temeli iyi
bilinmemektedir.
Anlamlı stomatositozis,
ağır hemoliz,
makrositoz (110-150 fL),
artmış eritrosit Na konsantrasyonu
azalmış K konsantrasyonu ve
artmış total Na+K içeriği ile birliktedir.
Katyon artışı hücre içi suyu arttırır, büyük,
osmotik frajil hücreler ve düşük MCH (%24-
30) oluşur.
Bazı hastalarda hemoliz ve anemi görülürken
baı hastalar asemptomatik olabilir.
Bir integral membran proteini olan stamatin
mambranda azalmış veya yok olmuştur.
Stomatin gen mutasyonu bulunamamıştır.
Periferik yaymada büzüşmüş, iğnemsi formda
eritrositler, stomatositler ve hedef hücrelerle
karakterizedir.
Çoğu hastada normale yakın eritrosit, az
sayıda hedef hücre ve bazen ekinosit ve
stomatosit görülür.
MCHC ve MCV artmış (95-115 fL), OF
azalmıştır.
Eritrosit K konsantrasyonu ve total monovalan
katyon içeriği azalmıştır.
Teşekkürler
Document Outline - Slayt Numarası 1
- Eritrosit membran bozuklukları tanısında yenilikler
- Eritrosit membran bozuklukları
- Herediter sferositoz
- Slayt Numarası 5
- Eritrosit membranı
- Slayt Numarası 7
- Slayt Numarası 8
- Slayt Numarası 9
- Otosomal dominant kalıtım
- Slayt Numarası 11
- Eritrosit membran bozukluklarında gen defektleri
- Eritrosit zarı proteinlerinin genleri ve kromozomları
- Eritrosit membran defektlerinde tanı
- Laboratuar bulguları
- Slayt Numarası 16
- Sferositoz görülen durumlar
- Laboratuar
- Slayt Numarası 19
- Osmotik frajilite
- Slayt Numarası 21
- Osmotik frajilite testi
- EMA bağlama testi
- EMA bağlama testi: Spektrin ve Protein 4.2 eksikliği olan hücrelerde floresan yoğunluğunda azalma saptanır
- Yenidoğanda tanı
- Asidifiye gliserol lizis zamanı
- Slayt Numarası 27
- Eritrosit membrane bozuklukları ayırıcı tanısında kullanılan tarama testleri
- SDS-PAGE
- Slayt Numarası 30
- Eritrosit membran proteinlerinin SDS-PAGE analizi
- 150 HS hastasında biyokimyasal testlerin sensitivitesi
- 150 HS hastasında biyokimyasal testlerin kliniğe göre sensitivitesi
- HS hastaların da kombine testlerin sensitivitesi
- Slayt Numarası 35
- Diğer laboratuar bulguları
- Herediter eliptositoz (HE)
- Herediter piropoikilositoz
- HE/HPP patobiyolojisi
- HE/HPP laboratuar bulguları
- Güneydoğu Asya Ovalositozu (SAO)
- Herediter stomatositozis (HSt)
- Hidrositozis sendromları (overhidrate St)
- Hidrositoziste klinik
- Xerositozis
- Slayt Numarası 46
- Slayt Numarası 47
Dostları ilə paylaş: |