Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


Gideceginiz yer buradan док mu uzak?



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə190/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   186   187   188   189   190   191   192   193   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

Gideceginiz yer buradan док mu uzak?
-
Boradigan jo -
yingiz buyerdan uzoqmi?
Shu bilan birga, egalik ko'rsatkichlari aniq- 
lanmish so'zga ham qo'shilishi mumkin: 
Oturacak yeriniz var mi?
-
Yashaydigan joyin giz bormi?
189


• 
-(y)ici, -(y)ici, -(y)ucu, -(y)iicii 
ko‘rsatkichli sifatdoshlar 
boshqa affiksli sifatdoshlarga qaraganda kam qo‘llaniladi. Bu tipdagi 
sifatdoshlar odatiy tus olgan, doimiy yoki takroriy xarakterdagi ish- 
harakatni ifodalash orqali predmet belgisini izohlaydi. Masalan: 
Ama
Fransa 
yaratici, tamtici bir alemdir.
-
Ammo Fransiya yaratuvchi,
tanituvchi bir olamdir.
Qaratqich-aniqlovchi. 
Bir predmetning ikkinchi predmetga 
qarashliligi, xosligi m a’nosini ifodalovchi va 
kimin? 
-
kimning?,
neyin? - nimaning?, nerenin? - qayerning? 
so‘roqlaridan biriga 
javob beruvchi gap b o iag ig a 
qaratqich-aniqlovchi 
deyiladi. 
Bunda qaratuvchi qaratqich kelishigi qo'shimchasini, qaralmish 
egalik affiksini oladi: 
Sonra artik 
dakikalarm, saatlerin gegmesini
beklemekten ba§ka gare yoktu. - So ‘ngra daqiqalaming, soatlarning
о ‘tishini kutishdan boshqa chora qolmagan edi.
Qaratqich-aniqlovchi belgili yoki belgisiz ishlatilishi mumkin. 
Quyidagi misollarda qaratqich kelishigining qo'shimchasi tushib 
qoldirilgan: 
E v sahibi kar§ihkverdi(R.N.G.), - Uy egasi ja vo b berdi.
Qaratqich-aniqlovchi eng avvalo ot yoki ot xarakteridagi olmosh 
bilan ifodalanadi: 
Bir sonuqlansa da ben de talihimi, 

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   186   187   188   189   190   191   192   193   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin