Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

las gibi, su igin
deymiz, lekin 
ben gibi, о igin
deyish xato. To‘g ‘ri 
shakli 
benim gibi, senin igin
dir.
Sanab о ‘tilganxususiyatlar olm oshlarning otturkum idagi so'zlar 
ichida o'zig a xos o ‘rni borligini k o ‘rsatadi. A m m o, qanchalik farqli 
b o im a sin , olm oshlar ot jinsidagi so ‘z turkum i hisoblanadi. Chunki, ol­
m oshlar ot turkum idagi so ‘zlar singari m a iu m bir predm etni bildiradi, 
otlar kabi turlanadi 
(ben-den, bu-nu),
so‘z birikm alari va gapda ot kabi 
turlangan shaklda kelib, ot kabi vazifa bajaradi.
Turk tilida olm oshlarning quyidagi turlari ajratiladi: 
kishilik
olmoshlari, о ‘zlik olmoshi, ко ‘rsatish olmoshlari, so ‘roq olmoshlari
, 
gumon olmoshlari, bog ‘lovchi olmoshlar.
56

---

K ish ilik o lm o sh lari 
(§ahis zamirleri)
shaxslarni bildiruvchi 
so'zlardir. Kishilik olmoshlari uchta: 
so ‘zlovchi, tinglovchi, ismi tilga
olingan shaxs.
U lar gram m atikada 
birinchi shaxs, ikkinchi shaxs,
uchinchi shaxs
deb ataladi. Shaxslar birlikda va ko'plikda b o ia d i. 
Shunga k o 'ra uchta birlik va uchta k o 'p lik shaxs ajratiladi:
Birlik: 1- shaxs (ben) - s o ‘zlovchi; 2- shaxs (sen)- tinglovchi;
3- shaxs (o) - ismi tilga olingan.
Ко ‘plik: 1- shaxs (biz) - so ‘zlovchilar; 2 -shaxs (siz) -
tinglovchilar; 3- shaxs (onlar) - ismi tilga olinganlar.
K o ‘plik 
3-shaxsda 
- n -
tovushi orttiriladi 
(o-n-lar).
O lm o sh la rn in g tu rla n ish i. Turlanish c h o g id a olmoshlarda 
o ‘zak!ar o'zgarishi mumkin: 
______________________
Bosh kel.