Tursun usarovich salimov jahon xalqlari etn ologiyasi
Yüklə 10,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turkmanlar.
- Qirg‘izlar.
|
Tojiklar.
Tojiklaming shakilanishida ham 0 ‘rta Osiyo ikki daryo oralig‘ining - qadimgi o‘troq dehqonchilik aholisi - so‘g‘diylar, baqtriyaliklar, farg‘onaliklar ishtirok etganlar. Bugungi kunda tojik laming ikki katta guruhi ajralib turadi. Ulardan biri shaharlar va past- tekislikdagi vohalar aholisi bo‘lsa, ikkinchisi tog‘liklardir. Tojiklarda bir necha etnografik gumhlar bo‘lib, ular xo‘jalik-madaniy tiplari va madaniy taraqqiyoti bo‘yicha farqlanadi. Zamonaviy Tojikistonning eng katta muammolaridan biri ekinga yaroqli yerlaming cheklangan- ligidir. Tug‘ilishning yuqori ekanligi murakkab vaziyatni vujudga 114 keltirmoqda. Xususan, Tojikiston shimolida so‘nggi yuz yilda aholi soni 11 martaga ko‘paygani vaziyatga yetarlicha izoh beradi. Turkmanlar. Ourta Osiyoning g‘arbiy hududlarida etnik jara- yonlar turkman xalqining shakllanishiga olib keladi. Kaspiy bo‘yi choilari ko‘chmanchi aholisi va Kopetdog‘ning adirlari o ‘troq deh qonchilik aholisi, sharqdagi qo‘shnilariga nisbatan o ‘zlariga turkiy tilli ko‘chmanchilar ta’siriga ko‘p uchramaydi. Zamonaviy Turkma- niston aholisi mo‘g‘ul irqi ta’siriga ham kam uchragan. Turk tili va mo‘g‘ul irqiy tili Turkmanistonga bilvosita turkiy til va mo‘g‘ul qi- yofali, o‘tmishda eron tilli bo‘lgan yevropeoid qiyofali ko‘chmanchi chorvadorlardan o'tgan. Qozoqlar. Etnik tarixi ham turli voqealar bilan boy, qozoqlam- ing shakllanishida ham 0 ‘rta Osiyodagi xalqlaming vujudga kel- ishida qatnashgan etnik gurahlar, qabilalaming qipchoq, nayman, qo‘ng‘irot, toma va boshqa qabilalar qozoqlardan tashqari o‘zbeklar, qoraqalpoqlar, qirg‘izlar tarkibiga ham kirgan. Qozoqlaming shak- llanishi Kaspiy dengizidan Turkistonga qadar ulkan hududlarda boigan. Ushbu zona aholisi geografik joylashuviga ko‘ra sharqdan kelgan ko‘chmanehilami birinchi b o iib uchratganlar. Turkiy tilli, keyinroq mo‘g‘ul qiyofali aholining bosqinchilari aynan qozoqlar antropologik xususiyatlarida mo‘g‘ullik belgilarining ko‘p boiishiga olib keladi. Qolaversa, qozoqlarda qadimgi o‘troq yevropeoid irqiga mansub dehqonchilik aholisi bilan aralashish imkoni boimagan. Qirg‘izlar. Ulaming etnik tarixi birmuncha kam o‘rganilgan va muammoli jihatlari ko‘pdir. O ita Osiyo xalqlari orasida mo‘g‘ullik xususiyatlari yaqqol ko‘rinadigan xalq aynan qirgizlardir. Qozoqlar Yüklə 10,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|