Odam anatomiyasi

 
 
Chanoqning jins xususiyatlari 
Ayollar Erkaklar 
Keng va kalta Tor va baland 
Nisbatan gorizontal Nisbatan vertikal 
Kalta va keng Tor va uzun 
90 – 100 
O
70 – 75 
O 
Tsilindrik Konusssimon 
Yumaloq ,, Karta yuragi”
Tananing 
vertikal 
holatida 
aatomik 
konyugata bilan gorizontal tekslik orasida 
chanoq qiyaligi, 
inclinato pelvis,
hosil bo’ladi. 
Bu burchak ayollarda 55 dan 60
O
gacha, 
erkaklarda esa 50 dan 55
O 
gacha.
 
Chanoq o’lchamlari 
Ayollar Erkaklar 
 
 
25 – 27 sm 
23 – 25 sm 21 – 23 sm
28 – 29 sm 
 
 
 
11,5 sm 10,8 sm 
 
10,5 – 11 sm
–
12,5 – 13,0 sm
–
13,5 sm 12,8 sm 
12,0 – 12,6 sm 12,0 – 12,2 sm 
12,2 sm 10,8 sm
11,5 sm 10,8 sm 
 
 
 

---

Страница | 97
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
177. Ayollar kichik chanog’ining 
o’lcham chiziqlari. (Sagittal kesma) 
176. Ayollar chanog’ining o’lcham 
chiziqlari. 

---

Страница | 98
Chanoqning pastki aperturasi, apertura pelvis 
inferior. 
Dimeter recta – dum cho’qqisi va simfizning 
pastki qirg’og’i orasidagi masofa 
Ko’ndalang diametr – o’tirg’ich do’mboqlari 
orasidagi masofa 
Chanoq 
nishabligi 
– inclinatio pelvis, 
(gorizontal tekslik va chanoqning yuqorigi 
apertura tekisligi orasidagi burchak bilan 
o’lchanadi) 
 
PASTKI TUGASHNING ERKIN 
SUYAKLARI 
 
Son suyaklari 
Son suyagi 
Son suyagi, 
os femoris 
(ras. 179 – 181; ras. 164; 
183), odam skletidagi uzin suyaklar ichidagi 
eng uzun va yo’g’on suyakdir. Unda tana va 
ikki epifiz – proksimal va distal, farqlanadi. 
Son suyagining tanasi, corpus ossis femoris, 
tsilindrik shakilda, o’qi bo’yicha sal buralgan 
va oldinga egilgan. Tananing oldingi yuzasi 
silliq. 
Tananingorq 
yuzasidan 
muskullar 
boshlanuvchi va tugovchi g’adir-budur chiziq, 
linea aspera o’tgan. U ikki qismga bo’linadi: 
lateral va medial lablar. Lateral lab, labium 
laterale, suyakning pastki uchdan birida lateral 
tomonga ya’ni lateral bo’g’im o’sig’i, 
condylus 
lateralis,
ga qarab yo’l oladi, yuqorigi uchdan 
biri esa ko’proq turtib chiqqan bo’lib, uchinchi 
ko’st, trochanter tertius, nomini olgan va dumba 
do’mboqchasi, 
tuberositas glutea,
ga yo’nalgan 
bo’ladi (ras. 179). Medial lab, labium mediale, 
soning pastki uchdan birida medial tomonga 
ya’ni medial bo’g’im o’sig’i, 
condylus 
medialis,
ga yo’nalgan bo’lib bu yerda lateral 
lab bilan birgalikda uchburchak shakildagi 
tizzaosti yuza, 
facies poplitea, 
ni chegaralab 
turadi. Bu yuza ikki 
yondan vertikal 
yo’naluvchi, unchalik ko’rinmaydigan medial 
bo’g’im 
o’s’ig’iusti 
chizig’i, 
linea 
supracondylaris medialis,
va lateral bo’g’im 
o’s’ig’iusti chizig’i, 
linea supracondylaris 
lateralis, 
bilan chegaralangan. bu chiziqlar mos 
ravishda lateral va medial lablarning davomi 
bo’lib lateral va medial bo’g’im o’s’ig’ining 
ustki qismiga yo’nalgan bo’ladi. Medial lab 
yuqorigi soxada qirrali chiziq, linea pectinea, ga 
davom etadi. Son suyagi tanasining taxminan 
o’rta qismida, g’adir-budur chiziqning yon 
tomonida oziqlantiruvchi teshik, 
foramen 
nutricium, 
joylashgan bo’lib u – proksimal 
yo’nalgan oziqlantiruvchi kanal, 
canalis 
nutricius,
ga olib kiradi.
 
Davomi 
Chanoq o’lchamlari 
Ayollar Erkaklar 
9,5 sm 7,5 sm 
10, 8 sm 8,1 sm 
55 – 60
O
50 – 55
O 
Son suyagining yuqorigi proksimal 
epifizi, 
epiphysis proximalis femoris, 
ning tanaga o’tish 
chegarasida ikkita g’adir-budur o’siq – katta va 
kichik ko’stlar joylashgan. Katta ko’st, 
trochanter 
major,
yuqoriga 
va 
orqaga 
yo’nalgan; u suyak proksimal epifizining lateral 
soxasini egallagan. Uning tashqi yuzasi teri 
ostidan yaxshi paypaslanadi, ichki yuzasida esa 
ko’s 
chuqurchasi, 
fossa 
trochanterica,
joylashgan. Son suyagining oldingi yuzasida, 
katta ko’stning cho’qqisidan medial tomonga 
yo’nalgan va suyakning orqa yuzasidagi qirrali 
chiziqga o’tib ketuvchi ko’stlararo chiziq, 
linea 
intertrochanterica,
joylashgan. Orqa yuzada 
ham shu yo’nalishda suyakning yuqorigi, orqa 
medial qismida joylashgan kichik ko’st, 
trochanter minor
,da tugovchi, ko’ztlararo qirra, 
crista 
intertrochanterica,
o’tadi. Suyak 
yuqorigi epifizining qolgan qismi yuqori va 
medial tomonga yo’nalgan bo’lib sferik 
shakildagi son suyagining boshchasi, 
caput 
ossis femoris, 
bilan tugaydi. Son bo’yonchasi 
frontal tekislikda ozgina qisilgan. U sonning 
uzun o’qi bilan ayollarda to’g’ri, erkaklarda esa 
nisbatan o’tmas burchak hosil qiladi. Son 
suyagi 
boshchasining 
yuzasida 
kichik 
o’lchamda g’adir-budur bo’lgan son suyagi 
boshchasining chuqurchasi, 
fovea capitis ossis
f
emoris
(son suyagi boshchasi boylamining 
brikish joyi) joylashgan. 
Son suyagining pastki, distal epifizi, 
epiphysis distalis femoris, ko’ndalangiga 
yo’g’onlashgan va kengaygan hamda ikkita 
bo’g’im o’simtasi: medial, 
condylus medialis
, 
va 
lateral, 
condylus 
lateralis,
bilan 
yakunlangan. Sonning medial bo’g’im o’sig’i 
lateraliga nisbatan kattaroq.lateral o’siqning 
tashqi yuzasida va medial o’siqning ichki 
yuzasida mos ravishda bo’g’im o’sig’iusti 
o’simtalari, 
epicondylus 
lateralis 
et 
epicondylus medialis,
joylashgan. Medial 
bo’g’im 
o’sigiusti 
soxada 
katta 
yaqinlashtiruvchi muskul brikadigan joy –
yaqinlashtiruvchi do’mboqcha, 
tuberculum 
adductorium, 
joylashgan. 
Bo’g’im 
o’siqlarining bir biriga qaragan yuzasi bo’g’im 
o’siqlariaro chuqurcha, fossa intercondylaris, 
bilan chegaralangan bo’lib, bu chuqurcha tizza 
osti chuqurchasidan bo’g’im o’siqlariaro 
chiziq, 
linea 
intercondylaris,
bilan 
chegaralangan. Har bir bo’g’im o’sig’ining 
yuzasi silliq. Bo’g’im o’siqlarinig oldingi 
yuzalari bir-biri bilan qo’shiladi va tizza 
qopqog’ining son suyagi bilan brikadigan joyi 
– tizzausti yuzasi, 
facies patellaris,
ni hosil 
qiladi.