Z. T. M s h m o V a

Psixologning maktabgacha tarbiya muassasalaridagi
o‘rni va vazifasi
M aktabgacha tarbiya muassasalarining tarbiyachilari 
psixolog yordamiga muhtojmi?
So‘nggi yillarda maktabgacha tarbiya muassasalarimizda 
psixologik xizmat ommalashib bormoqda. Ayni vaqtda mak­
tabgacha maxsus tarbiya muassasalaridagina emas, balki oddiy 
tuman bolalar bog‘chalarida ham amaliy psixologlar faoliyat 
ko‘rsatmoqdalar. Yurtboshimizning tashabbusi bilan ishlab 
chiqilgan «Sog‘lom avlod Davlat dasturi» da 1 yoshdan 6 
yoshgacha bo‘lgan bolalarning salomatligini mustahkamlash, 
tarbiyasini to ‘g‘ri tashkil qilish masalasiga ko‘proq ahamiyat 
berish zarurligining ta ’kidlanishi m aktabgacha tarbiya 
muassasalarida psixologning o ‘rni va rolini oshiradi. Zero, 
salomatlik tushimchasi nafaqat jismoniy, balki ayni bir vaqtda 
ruhiy salomatlik birligini anglatadi. Prezidentimiz I.A. Karimov 
ta’kidlaganlaridek, «Sog‘lom avlod deganda shaxsan men, 
eng awalo, sog‘lom naslni, nafaqat jismonan baquwat, shu 
bilan birga ruhi, fikri sog‘, im on-e’tiqodi butun, bilimi, 
m a ’naviyati yuksak, mard va jasur, vatanparvar avlodni 
tushunaman».
Yaqin-yaqinlargacha bog‘cha psixologi o‘ziga xos noyob 
hodisalardan bin edi. Psixologning bir turdagi muassasalardagi 
vazifa va faoliyat yo‘nalishi aniq ko‘rsatilmagan edi. Eng muhimi, 
psixologlaming o‘zi uchun ham bu tarmoqda qanday hodisa va 
muammolarga duch kelish mumkinligini aniq tasawur etishga 
qiynalar edilar. Shuning uchun, hatto ularning o‘zlarida ham 
« 0 ‘zi psixologga zarurat bormikan?» degan gumon paydo bo‘lardi. 
Hozir ham ayrim bog‘cha psixologlari muassasada o ‘z o ‘rin- 
larini topolmay qiynalayaptilar. Shuning uchun ular bog‘chadagi
24

---

ft'Z faoliyatladning dastlabki bosqichini odatda metodikalar orqali 
lo la la rn i 
tashxis qilishdan boshlaydilar. Shubhasiz, bu juda 
Ipnarali faoliyat yo‘nalishi. Bunda bolalarning umumiy rivojlanish 
Hftrajasi 
aniqlanadi va mavjud muammolar ko‘zga tashlana 
boshlaydi. Biroq tashxis va uning natijalarini qayta ishlash ancha 
ko'p 
vaqt talab qilingani uchun bolalarning muammolari bilan 
lhug‘ullanishga vaqt deyarli qolmaydi.
Shuning uchun mutaxassislar maktabgacha tarbiya muas- 
lasalarida 
faoliyat ko‘rsatayotgan psixologlarga ishni dastlab 
unga 
yordam so‘rab murojaat qilgan ota-ona va tarbiyachi- 
lam ing 
murojaatini o‘rganishdan boshlashni tavsiya etadilar. 
Maktabgacha yoshdagi bolalar ota-onalari va tarbiyachilarining 
psixologga 
qiladigan murojaatlari uning mazmuni va xarakteri 
XUsusida 
risolamizning navbatdagi bo‘limida batafsil to ‘xtala- 
miz. 
Ishonamiz, ushbu murojaatlarni o ‘rganib, ularga o ‘z vaq- 
tida 
javob berishi bilan psixologlar o ‘zini qanchalik kerakli- 
gini 
isbotlay oladilar.