Miqdoriy analiz mavzusidan mustaqil yechish uchun masalalar
1-
masala
.Xromatogrammada o-ksilol, 1-etil-2-metilbenzol va 1-
izopropil-3-metilbenzol cho„qqilari qayd etilgan. Bu cho„qqilarning
balandliklari mos ravishda 128, 253 va 58 mm. Xromatogrammalarning
yarim balandliklarini cho„qqining eni mos ravishda 2.4, 2,7 va 4,9 mm
qiymatlarga ega. Komponentlarning aralashmadagi miqdorini hisoblang.
Javob
: 24,1% ; 53,2 %; 22,3 %;
2-
masala
.Xromatogrammada metilamin, dimetilamin, piridin,
hamda 6-metiluratsil cho„qqilari qayd etilgan. Bu cho„qqilarning
balandliklari mos ravishda 56; 72 va 8 mm. Nazariy tarelkalar soni
81
5000 teng. Moddalarning tutilish vaqtlari mos ravishda 34; 42,5 va 72
teng. Komponentlarning aralashmadagi foiz miqdorini hisoblang.
Javob
: 34,4% ; 55,2 %; 10,4 %.
3-
masala
.0-4 variantlar uchun keltirilgan xromatografik yuzalar
(mm
2
) miqdoridan foydalanib, oddiy normallash usuli bilan spirtlarning
protsent ulushini aniqlang.
x
x
0
100
200
40
5
120
90
40
1
50
40
20
6
45
42
55
2
200
85
100
7
352
95
120
3
220
420
80
8
250
80
150
4
140
50
45
9
180
50
120
4-
masala
. Gaz xromatografiyasi usulida gaz aralashmasidagi
komponentlarning keltirilgan qiymatlar asosida massa ulushlarini (%)
aniqlang:
variant Gaz
k
1
etanol
3524
0,64
metanol
13
0,58
2
metan
207
1,23
etan
4
1,15
3
dinitrobenzol
305
1,22
nitrobenzol
12
1,07
Javob
: variant 1 – 99,67 % va 0,33 %; variant 2 – 98,26 % va 1,74
%; variant 3 – 96,52 % va 3,48 %.
5-
masala.
Gaz xromatografiyasi yordamida etanol miqdorini
darajalash usulida topishda spirt massasining xromatografik cho„qqi
balandligi o„rtasida quyidagi natijalar olindi:
m. mg
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
h, mm
18
37
48
66
83
Tahlil uchun olingan 0,02 g nazorat eritmasida etanol uchun
balandligi 57 mm bo„lgan xromatografik cho„qqi olindi. Etil spirtining
massa ulushini (%) aniqlang.
82
Javob
:3,58 %
6-masala. Izopropanol va n-propanol aralashmasi 1 metrli
kolonka GSX usulida analiz qilinganda tajribada quyidagi natijalar
olindi:
Izopropanol uchun: L (tutilish masofasi )=17,5 h (xromatogramma
cho„qqi balandligi) =52.5; µ
1/2
(xromatografik yarim cho„qqi
balandligining eni) =2,5; n-propanol uchun: L=32,5 h=40 µ
1/2
=3,75.
Ushbu qiymatlardan foydalanib xromatografik ajratish jarayonini
xarakterlovchi n (nazariy tarelkalar soni , H (nazariy tarelkalar
ekvivalent balanligi NTEB), R (ajratish darajasi) va W (moddaning
massa ulushi, % ) qiymatlarini hisoblang.
Javob:
izopropanol uchun
: n=272, NTEB =3.68 mm, W=46.67
%
propanol uchun : n=417, NTEB =2.40 mm W=53% R=2.4
7-
masala
.
−takoferil astetat miqdorini aniqlash maqsadida ichki
standart sifatida skvalan olindi. 5 xil model aralashmalar tayyorlandi va
ularning xromatogramma yuzalari hisoblandi. Olingan natijalar jadvalda
keltirilgan. Keyin tajribalar o„tkazilgan sharoitda tarkibida noma‟lum
massaga ega bo„lgan
takoferil astetat va noma‟lum massaga ega
bo„lgan m
st
skvalan bo„lgan aralashma xromatografik analiz qilindi.
⁄
0.172
0.232
0.262
0.301
0.326
⁄
0.224
0.300
0.342
0.388
0.419
Jadvalda keltirilgan qiymatlar asosida tuzatish koeffitsiyentini
quyidagi tenglamadan toping.
– besh xil model tayyorlanganda, ya‟ni n=5 bo„lganda
ishonchlilik darajasi P=0,95 bo„lgandagi standart chetlanish;
m
х
–namuna tarkibidagi α-takoferil atsetat massasi,
analiz
uchun olingan namuna tarkibidagi skvalan moddasining massasi ( 10
mg).
|