İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 21 ____________________________ 
12.Təhlükəsizlik xidməti işçiləri tərəfindən müdafiə 
sisteminin qeyriqanuni şəbəkədən açılması, təcrübəsiz istifadə 
olunması, sazlanması və s. qarşısının alınması; 
13.Abonentin (qurğunun) yanlış ünvanına verilənlərin 
göndərilməsi; 
14.Düzgün olmayan informasiyanın daxil edilməsi; 
15.Bilmərəkdən rabitə kanalına zədə vurulması. 
Düşünülmüş şəkildə işin pozulmasının əsas yolları, 
sistemin işdən çıxarılması, sistemə daxil olma və icazəsiz 
informasiyadan istifadə etmə və s. aşağıdakı hallarda baş verir: 
1.Sistemin fiziki dağıdılması (partlayış və yanğınlar 
törətməklə və s.) və ya kompüter sisteminin əsas 
təşkiledicilərinin sıradan çıxarılması (qurğular, əhəmiyyətli 
informasiya daşıyıcıları, əməkdaşlardan bəziləri və s.); 
2.Hesablama sisteminin funksiya yerinə yetirməsini təmin 
edən altsistemlərin siradan çıxarılması və ya şəbəkədən 
ayrılması (elektrik qidalanması, soyuducu qurğular və hava 
dəyişmə qurğuları, rabitə xətləri və s.); 
3.Sistemin işdən çıxarılmasına təsir edən faktorlar 
(qurğuların və proqramların iş rejiminin dəyişdirilməsi, 
əməkdaşların qəsdən işləməməsini və ya işlərini pozmaq yolu 
ilə işə mane olmaq, işçiləri nümayişə çağırmaq, sistemin 
işləməsinə maneçilik edəcək aktiv radiomaniənin yaradılmasına 
şərait yaratmaq və s.); 
4.Təhlükəsizliyə cavabdehlik daşıyan əməkdaşlardan, 
həmçinin inzabati işçilər arasından könüllüləri seçmək; 
5.Müəyyən işləri görmək üçün məsuliyyət daşıyan, 
müvəkkil seçilmiş istifadəçilərə hədə-qorxu gəlməklə və ya 
pulla ələ almaqla bəzi əməliyyatları yerinə yetirməyə cəlb 
etmək; 

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 22 ____________________________ 
6.Xəlvəti qulaq asmaq üçün yararlı olan qurğulardan, 
uzaq məsafədən şəkil çəkməyə imkan verən fotoaparatlardan, 
video çəkilişlərdən və s. istifadə etmək; 
7.Rabitə xəttində elektromaqnit, akustik və digər şüa 
buraxan qurğulardan, həmçinin aktiv şüalanma yaradan 
koməkçi texniki qurğulardan, informasiyanın təhlil olunmasında 
bilavasutə iştirak etməyən qurğulardan (telefon xəttindən, qida 
mənbəyindən, istilik sistemindən və buna bənzərlərdən) 
istifadə etmək; 
8.Rabitə kanalı vasitəsilə ötürülən məlumatların əldə 
olunması, onların təhlili, avtorizasiya edilmiş istifadəçilərin 
sistemə daxil olmasının imitasiya edilməsinin təşkili; 
9.İnformasiya daşıyıcılarının oğurlanması; 
10.İnformasiya 
daşıyıcılarına 
yazılmış 
qiymətli 
informasiyanın icazəsiz surətinin alınması; 
11.İstehsal tullantılarının (möhürü qopardılmış sənədlərin, 
əlyazmalarının, hesabdan silinmiş informasiya daşıyıcılarının və 
s.) oğurlanması; 
12.