Mobil aloqa vositalarining operatsion tizimlari

INNOVATIVE RESEARCH IN SCIENCE 
International scientific-online conference 
55 
mobil qurilmalar uchun operatsion tizimlar kompyuterlardan farqli o‘laroq, 
mobil qurilmaga qo‘yiladigan talablardagi farqlar hamda ularni amalga 
oshirishga bog‘liq bo‘lgan o‘ziga xos xususiyatlarga egadir. Bu xususiyatlar 
quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
1.
Xotira va protsessor tezligidagi cheklovlar 
2.
Mobil qurilmalardagi turli modellarining ekranlari, ekrandagi 
navigatorlarni turli dizayn va konstruktivdagi farqlari 
3.
Asosiy fayl formatlari bilan mos kelishi 
4.
Multimedia imkoniyatlari 
5.
Aloqa va tarmoq texnologiyalarini qo‘llab-quvvatlashi. 
Hozirgi vaqtda mobil qurilma tanlovida asosan operatsion tizim tanloviga 
to‘g‘ri keladi. Symbian OS operatsion tizimiga 1998 yilda asos solingan bo‘lib, 
Symbian konsortsiumi (Nokia, Ericsson, Psion, Motorola) tomonidan ishlab 
chiqilgan. Symbian Foundation Symbian OS operatsion tizimi asosida turli 
kompaniyalarning mobil qurilmalari uchun mos yagona mobil platformani 
ishlab chiqish va qo‘llab-quvvatlash bilan shug‘ullangan, bu ishlanma Nokia 
tomonidan moliyalashtirilgan [2,5]. 
2009 yil oxirida mobil operatsion tizimlari quyidagicha taqsimlandi [1]: 
1-
 
jadval Operatsion tizimlardan foydalanish ko‘rsatkichlari 
Kompaniya belgisi Operatsion 
tizim 
nomi 
Ko‘rsatkichi % da 
Symbian OS 
47 
Blackberry 
20 
Windows Mobile 
9 
Google Android 
5 
Symbian OS (operatsion tizim)ning bir nechta modifikatsiyalari ishlab chiqilgan 
bo‘lib, ular har xil turdagi qurilmalar bilan bog‘liq bo‘lib, ulardan eng keng 
tarqalgani: 

---

INNOVATIVE RESEARCH IN SCIENCE 
International scientific-online conference 
56 
TADQIQOT METODI VA METODOLOGIYASI 
Sony Ericsson smartfonlari uchun asosiy platforma UIQ modifikatsiyasi 
hisoblanadi. Ushbu modifikatsiyaning o‘ziga xos xususiyati sensor ekranli 
qurilmalarda ishlash qobiliyati edi. 
Finlyandiyaning Nokia kompaniyasi smartfonlari uchun Symbian OS Series 60 
modifikatsiyasi ishlab chiqilgan. Ushbu modifikatsiya qisqartirilgan tugmalar 
to‘plamiga hamda telefon klaviaturasiga ega qurilmalar uchun ishlab chiqilgan. 
To‘liq o‘lchamli klaviaturaga ega qurilmalar uchun, Series 90 modifikatsiyasi 
ishlab chiqilgan. Yaponiyadagi eng yirik uyali aloqa operatorlaridan biri NTT 
DoCoMo smartfonlarida Symbian OS - FOMA modifikatsiyasidan foydalanilgan. 
Mitsubishi, Fujutsu va Motorola kompaniyalari ushbu uyali aloqa operatorining 
buyurtmasiga ko‘ra FOMA da smartfonlar ishlab chiqargan. 
2011-yil avgust oyida Nokia kompaniyasi Symbian Belle deb nomlangan, 
yangilangan Symbian versiyasini taqdim etdi. Xavfsizlik nuqtai nazaridan, 
operatsion tizimning ushbu versiyasini xavfsiz deb hisoblash mumkin, chunki u 
uchun viruslar yo‘q edi, faqat Symbian 9 uchun bir nechta viruslarni ishga 
tushirish ehtimoli bor edi.[6] Ushbu OT versiyasining interfeysi 6 ta asosiy 
ekrandan ishlaydi, ularning har biri uchun 5 xil o‘lchamda fon rasmini shu 
jumladan, yangi “almashtirish” vidjetini tanlash mumkin. Operatsion tizimda 
har qanday bosh ekranda mavjud bo‘lgan ko‘p vazifalar, ochiladigan menyular 
va vazifalar paneli takomillashtirildi. Symbian Belle bilan Nokia va Microsoft 
o‘rtasidagi hamkorlikning ilk mevalarini ko‘rishimiz mumkin. U Lync, 
Sharepoint, OneNote, Exchange ActiveSync va PowerPoint Broadcaster 
ilovalarini o‘z ichiga oladi. 
Ammo Symbian Bellening eng qiziqarli xususiyatlaridan biri NFC 
texnologiyasini qo‘llab- quvvatlashi edi. Uning yordamida boshqa qurilmalar 
bilan tezda ma’lumot almashish, dinamiklar va minigarnituralar kabi turli 
aksessuarlardan foydalanish mumkin. 
Nokia Symbian ustida juda ko‘p ishlarni amalga oshirdi, biroq to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
aytganda, bu uning avvalgi darajasida mashhurligini saqlab qolish uchun yetarli 
emas. Gap shundaki operatsion tizim atrofida hech narsa yo‘q. Aynan Apple, 
Google va Microsoftni qurayotgan ekotizim yo‘qligida, 2013 yil yanvar oyida 
Series 90 UIQ
Series 60
Yaponiyada FOMA

---