N. M. Kayumova

Dasturning mazmuni 
- ijtimoiy hodisalar, inson va uning 
faoliyati xulq-atvor me’yorlari, san'atning janr va turlari, jonli 
va jonsiz tabiat, miqdoriy munosabatlar va boshqa bilimlarda 
tashkil topadi.
Dasturga kiritilgan 
- ko'nikma va malakalar:
- Insonlarning munosabatlari
- Mehnat, tasviriy faoliyat, ko'rish, nutq faoliyatlari va 
boshqa ko'nikmalarni tanlab oladi. Bolaning ijtimoiy rivojlani
- uning rang-barang dunyoda yashashga qodirligi, shunga mu­
vofiq o'z fe'l-atvorini va faoliyatini yo'lga qo'yish
- Bolaning bilimiga oid rivojlanish
- Voqelikning turli sohalarga oid bilimlari
Bu 
yo'nalishlar 
bilimlar, 
malakalar 
mazmknining 
uyg'unligidan dalolat beradi. (L.V.Vigotskiy)
VI. Tushunarlilik prinsipi - dasturga bolalarning bilish va 
ijrochilik imkomyatlarini hisobga oladigan, bu imkoniyatlar- 
ning o'sishi bilan birgalikda murakkablashib boradigan bilim 
va ko'nikmalarni kiritishni talab qiladi.
Shunga ko'ra, dasturga tasavvur shaklidagi bilimlar kiri­
tilgan. Bunda bolada bilishni rivojlanishi bilan tasavvur- 
larning tabiatiga qo'shiladigan talablar ham o'zgarib boradi. 
Kichik guruhdan to tayyorlov guruhlargacha bolaga beriladi­
gan bilimlarning xususiyatlari, bolalarning hissiy rivojlanishi, 
ko'rgazmali-obrazli bilishga o'tish, lozim bo'lgan yangi imkoni- 
yatlarga tayanishni talab qiladigan bilimlarni kiritish imkonini 
beradi, bu esa bolalarning yanada kamol topishini ta’minlaydi.
Dasturga ko'nikmalarning kiritilishi bolalarning psixik, ha­
rakat, muvofiqlashtiruvchi va boshqa imkoniyatlari bilan bel­
gilanadi.
89

---

MAKTABGACHA TA'LIM MUASSASASI TA'LIM-TARBIYA
DASTURINING YARATILISH TARIXIDAGI ASOSIY,
MUHIM SANALAR