Psixolog olimlar M.Fayziyeva va A. Jabborovlarning tadqiqotlari
natijasiga ko‘ra, oiladagi shaxslararo munosabatlar barqarorligini
ta’minlashicha
er-xotin o‘rtasida o‘zaro hurmat va ishonchning bo‘lishi (96%),
a’zolarining bir-birini yaxshi tushunishlari (95%),
farzandlar (95%),
muomala odobi (93%),
uning moddiy ta’minlanganligi (92%),
a’zolarining onglilik va ma’naviy-axloqiy mavqei (92%),
unda rollar taqsimotining o‘rinliligi (80%),
jinsiy moslik (74%), uy-joy bilan ta’minlanganlik (72%) muhim
omillar hisoblanadi.
Osiyo xalqlari, xususan, o‘zbeklarda ham oila kattaligi va serfarzandligi
bois, bolalarning kichik yoshdagi rivojlanish xususiyatlariga tabiiy holatday
qarab, juda katta qayg‘urish bilan uning ma’naviy, ruhiy rivojlanishiga e’tibor
qaratilmaydi. Lekin qiz bola balog‘atga yetib, ko‘rkamlashib borgani sari, o‘g‘il
bolaning qo‘lidan ish kelib, qatorga qo‘shilgani sari, ota-onada ulardan
g‘ururlanish, taqdiriga kuyunish, g‘amxo‘rlik ko‘rsatish ham ortib boradi.
Bunday g‘amxo‘rlik shu qadarki, uylangan o‘g‘ilning qadam bosishlarini ham
hamon ota-ona nazorat qilaveradi, bu ba’zan, qaynona-kelin
munosabatlarida, yoki ota-o‘g‘il munosabatlarida tarangliklarni, nizolarni
keltirib chiqaradi.
Yuqorida qayd etilgan davrlarda tabiiy, ota-ona farzandlarini tug‘ish,
tarbiya qilish va jamiyatga tayyorlashda o‘ziga xos metodlarni qo‘llagan.
Boshida o‘zidan ajratishni, hayotga tayyorlashni ham bilmagan ota-ona bora-
bora bolani jamiyatda ijtimoiylashuviga ahamiyat ortib borgan. O‘z o‘rnida,
ota-onadagi egoizm shu darajaga etib borganki, hozirgi davrda ko‘pgina ota-
142
onalar farzandlarining faqat o‘zini o‘ylashi, ota-onani tushunmasligidan
noliydigan ham bo‘lib qolgan. Lekin aslida tarixiy rivojlanish tendensiyalariga
e’tibor berilsa, bunga faqat ota-onalarning o‘zlari aybdordirlar.
Dostları ilə paylaş: |
