3-mavzu. Xotira qurilmasi, axborotlarni kiritish – chiqarish qurilmalari reja

Diskning ishlsh tezligi 2 ko‘rsatkich bilan 
aniqlanadi: 
1. Diskning sekundiga aylanish soni. 
2. Diskdan ma’lumotlarni o‘qish va unga ma’lumotlar yozish tezligi. 
Xotira 
ma’lumot va programmalarni saqlash uchun xizmat qiladi va ular bir necha turga 
bo’linadi: operativ xotira. KESH xotira, BIOS (doimiy xotira) , CMOS (yarim doimiy xotira) va 
videoxotira .
Tezkor operativ xotira
kompyuterning muhim qismi bo’lib, prosessor undan amallarni bajarish 
uchun programma, berilganlarni oladi va amalni bajarib, natijani yana unda saqlaydi. 
Kompyuter o’chirilsa, tezkor xotipada saqlanayotgan programmalar berilganlar yo’q bo’lib 
ketadi. RAM ( random acctss memory, - ya’ni ixtiyoriy kirish mumkin bo’lgan). 
Xotiraning katta-kichikligiga qarab, u yoki bu programmalar majmuini ishlata olish mumkin. 
1 Mbayt - DOS 
4 Mbayt - W – 3.1 
16 Mbayt - W – 95 
32 Mbayt - W NT,lokal tarmoq, Photoshop,Pentium 2,3. 

---

12 
Kesh xotira
– kompyuter ishlash tezligini oshirish uchun ishlatiladi. U tezkor xotira va 
mikroprosessor orasiga joylashgan bo’lib, bajariladigan amallar tezdir. Shuning uchun 
kompyuter xotirasining ko’proq ishlatiladigan qismi nushasini KESH xotipada saqlab turadi. 
Pentium 2,3 kompyuterlarda KESH xotira 512 Kb ni tashkil qiladi. 
Doimiy xotira
- BIOS – Basic Inrut Outrut System – kiritish-chiqarishning asosiy sistemasi. 
Ulardagi ma’lumotlar mikrosxema tayyorlanayotganda kiritib qo’yiladi. Bunday xotipadan faqat 
o’qish mumkin . Shuning uchun ham u ROM (Read Only Memory - faqat o’qish uchun ) deb 
ataladi. Bu xotira kompyuter jihozlarini ishlashini tekshirish, OS ni boshlang’ich yuklanishini 
ta’minlash, qurilmalarga xizmat ko’rsatishning asosiy funksiyalarini bajarish uchun xizmat 
qiladi. BIOS da, shuningdek kompyuter konfigurasiyasini saqlovchi Setup programmasi ham 
joylashgan bo’ladi. Bu programma masalan, videokontroller, qattiq disk va disket diskovodi, 
undan tashqari parollar o’rnatish va boshqa xizmatlar qiladi. DEL tugmasi orqali chaqiriladi. 
CMOS (yarim doimiy xotira) - (complementary metal – oxida semi conictor ) konfigurasiya 
parametrlarini saqlovchi yarim doimiy xotira. Maxsus akkumulyatorlar yordamida kichik 
quvvatda ishlaydi. Shuning uchun undagi ma’lumot o’chib ketmaydi. SETUP programmasi har 
gal kompyuter konfigurasiyasini so’zlaganda, lozim bo’lsa, CMOS xarakteristikalariga 
o’zgartirish kiritadi.