Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

 


Matnni o‘qing.
 
SUMALAK 
Sumalak qayerga qo‘yildi? 
Sumalak odam nazari tushmaydigan joyga qo‘yildi. Zaxdan-zax joyga 
qo‘yildi. Nur-ziyosiz, shamol-havosiz joyga qo‘yildi. Qurt-qumursqasiz, 
kalamush-sichqonsiz joyga qo‘yildi. 
Yerto‘la ana shunday joy bo‘ldi! 
To‘rt-besh misqol (kilogramm) bug‘doy namlab yoyildi. 
Bir haftalarda bug‘doy ko‘m-ko‘k maysa bo‘lib undi. 
Ko‘m-ko‘k maysa bo‘lib o‘sdi. 
Maysalar bir-biri bilan aralashib, bir-biri bilan zichlashib qoldi. Maysalar 
betiga doka yopib qo‘yildi. Vaqti-vaqti bilan doka olib-olib turildi. 

---

110
Maysalarga suv sepib-sepib turildi. Maysalarga oftob nuri tushirib-tushirib 
turildi... Sumalak maysa Navro‘z ramzi bo‘ldi! 
RIVOYAT 
Emishki, foniy olamda bir onaizor bo‘lgan ekan. Onaizor o‘z oti bilan 
zor ona bo‘libdi. Bechoradan bechora ekan. Nihoyatda kambag‘al ekan. 
Xudoyim xudovando onaizorning rizq-ro‘zini bermabdi-da, nasibasini 
bermabdi-da! 
Ammo xudoyim xudovando onaizorga ko‘p farzand beribdi. Bir oqshom 
bolalari qo‘llarini cho‘zib:
-
Ovqat, ona, ovqat, – deya zorlanibdilar. Onaizor yenglarini tugibdi 
(shimaribdi). 
-
Bolalarimga mazali taom qilib beray, – debdi. 
O‘choqqa o‘t yoqibdi. Qozon osibdi. O‘t yona beribdi, qozon qiziy 
beribdi. Shunda onaizor qozonga nima solishni bilmabdi. Uy ichini qarabdi. 
Tevarak-atrofni qarabdi. Qozon qaynatish uchun biron-bir nima topolmabdi. 
Bolalar esa ovqat so‘rashdan to‘xtamabdilar, ovqat-ovqat deya yig‘lay 
berib uxlab qolishibdi. 
Onaizor och-nahor uxlab yotgan go‘daklariga termulib o‘tiribdi. O‘tirib-
o‘tirib, ko‘ngli buzilibdi. O‘z taqdiridan kuyinibdi.
– Yo‘qchilik qurisin-a, yo‘qchilik! – deb, qon-qon yig‘labdi. 
Go‘daklar azonda uyqudan turadilar. Ochdan-och bo‘ladilar, yana ovqat 
so‘raydilar. “Ovqat!” –, deb yig‘laydilar. 
Onaizor ana shu qayg‘uda timirskilanib yuribdi. Qozon qaynatish uchun 
tag‘in (yana) biron nima topolmabdi. Shunda, mayda-mayda toshlarga ko‘zi 
tushibdi. Shu toshlardan yettitasini sanab olibdi. Tog‘orachaga solib, yuvib-
yuvib tozalabdi. Tog‘orachadan qozonga solibdi. 
Onaizor nahorda (erta tongda) qozon qopqog‘ini ochib qarasa, qozon 
to‘la taom paydo bo‘libdi! 
Taom oti sumalak bo‘libdi! 
Shu-shu, sumalak Navro‘z taomi bo‘lib qolibdi! 
(Tog‘ay Muroddan) 
