Eshonqulov O. E. va boshq. Genetika: Akad litseylar uchun darslik / A. E. Eshon e 99 qulov, K. N. Nishonboyev, M. Bosimov
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
variatsion qatorni
yoki belgining o ‘zgaruvchanlik qatorini tuzish talab qilinadi. Ayrim son ko‘rsatkichlar variantlar deyiladi. Variantlar (masalan, ayrim shaxs tanalarning og‘irligi) ko‘payib yoki kamayib borishi tartibida joylashtiriladi. M a’lum tartibda joy- lashtirilgan variantlar yig‘indisi variatsion qator deyiladi. Lekin bir qator qilib joylashtirilgan variantlar yig‘indisi o ‘zgaruvchanlikning to ‘liq tasavvurini bera olmaydi. Buning uchun variantlarni guruh- larga bo‘lib chiqiladi. So‘ngra har bir guruhning o ‘rtacha ko‘rsat- kichi, uchrash tezligi aniqlanadi. Variatsion qatordan foydalanib belgining o ‘zgaruvchanligini grafik ravishda tasvirlash mumkin. Variatsiyalarning tebranish kengligini va ayrim variantlar uchrashi tezligini (chastotasi) aks ettiruvchi belgi o ‘zgaruvchan- ligining grafik ifodalanishi — variatsion egri chiziq deyiladi. Har xil ------------------------------ ------------------------------- V 14-r a s m. Ketle qonunining grafik ko‘rinishida tasvirlanishi (V — belgilar variantlari, P — belgilar variantlarining uchrash tezligi (chastota). variantlarning variatsion egri chiziqda joylashuvi Ketle qonuniga bo‘ysunadi. Bu qonunga binoan belgining o‘rta variantlari chet variantlariga nisbatan ancha ko‘p uchraydi. (14-rasm). Belgining qanchalik rivojlanganligini ifodalash uchun uning o‘rtacha miqdorini aniqlash lozim. Buning uchun har bir guruh- ning o ‘rtacha ko‘rsatkichi shu guruhning uchrash tezligiga ko‘paytiriladi va bu ko‘rsatkichlarning hammasini bir-biriga qo‘shib, so‘ngra variantlarning umumiy soniga bo‘linadi. O ‘rtacha arifmetik miqdorini aniqlash uchun quyidagi formuladan foy- dalaniladi. M = ^ Bu yerda M — o‘rtacha miqdor, 6 — yig‘indi (summa) belgisi, n — umumiy variantlar soni, V — variant ko‘rsatkichi, p — o‘sha guruhning uchrash tezligi (chastota). Variatsion egri chiziq grafik usulda ifodalanadi. Buning uchun absissalar o ‘qiga (gorizontal chiziq) guruhlar o‘rtacha ko‘rsatkichi (masalan, tana og‘irligini), ordinatalar o‘qiga esa (vertikal chiziq) har bir guruhning uchrash tezligi (chastota) joylashtirib chiqiladi. So‘ngra hamma nuqtalar chiziq bilan birlashtirilsa Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|