O‘zbekiston respublikаsi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

O
Axborot xavfsizligini boshqarish 
tizimi 
Kiruvchi va chiquvchi axborotni to‘laqonli nazorat etish, 
personalni boshqarish xizmati 
T
Zararli dasturlar 
Zararli dasturlar turlari ko‘payishi, axborot xavfsizligini 
ta’minlashda to‘siq bo‘lib kelmoqda 
 
 
 
 
"Xulosalash" (Резюме, Веер) metodi 
Metodning maqsadi:
Bu metod murakkab, ko‘ptarmoqli, mumkin qadar, muammoli 
xarakteridagi mavzularni o‘rganishga qaratilgan. Metodning mohiyati shundan iboratki, bunda 
mavzuning turli tarmoqlari bo‘yicha bir xil axborot beriladi va ayni paytda, ularning har biri alohida 
aspektlarda muhokama etiladi. Masalan, muammo ijobiy va salbiy tomonlari, afzallik, fazilat va 
kamchiliklari, foyda va zararlari bo‘yicha o‘rganiladi. Bu interfaol metod tanqidiy, tahliliy, aniq 
mantiqiy fikrlashni muvaffaqiyatli rivojlantirishga hamda o‘quvchilarning mustaqil g‘oyalari, fikrlarini 
yozma va og‘zaki shaklda tizimli bayon etish, himoya qilishga imkoniyat yaratadi. “Xulosalash”
metodidan ma’ruza mashg‘ulotlarida individual va juftliklardagi ish shaklida, amaliy va seminar 

---

11 
mashg‘ulotlarida kichik guruhlardagi ish shaklida mavzu yuzasidan bilimlarni mustahkamlash, tahlili 
qilish va taqqoslash maqsadida foydalanish mumkin.
 
 
Namuna:
Tarmoq qurilmalari 
HUB 
SWITCH 
ROUTER 
afzalligi 
kamchiligi 
afzalligi 
Kamchiligi 
afzalligi 
kamchiligi 
-Arzon 
-Sozlash 
shart emas 
-Ko‘p 
komyuterlar 
uchun 
cheklangan 
-Axborot 
tezligi yuqori 
emas 
-Axborot 
xavfsizligi 
jihatidan 
bardoshli 
emas 
-MAC manzil 
bo‘yicha 
axborot 
yuboradi 
-Axborot 
uzatish tezligi 
yuqori 
-markaziy va 
tarmoq 
ko'prigidan 
qimmatroq. 
-Tarmoqqa 
ulanish bilan 
bog'liq 
muammolarni 
tarmoq 
tugmachasi 
orqali aniqlash 
oson emas. 
- noto'g'ri 
rejimda bo'lsa, 
ular tarmoq 
hujumlariga 
himoyasiz. 
–Boshqa 
tarmoq yoki 
segmentdagi 
oxirgi 
kompyuterga 
vositasiz 
paketni 
jo‘natadi 
–Tarmoqda 
yuklanish 
pasayadi 
-Narxi 
nisbatan 
qimmat 
-Sozlash 
talab etiladi. 
Xulosa: 
Har bir tarmoq qurilmasi axborot uzatish, almashinish uchun qo‘llaniladi. Axborot 
xavfsizligi jihatidan Router qurilmasi qo‘llanishi kerak bo‘ladi.