41
Bitkilerle Tedavi Sempozyumu
suda kaynatılarak ekzema ve hemoroitte içilir.
Sivas Salatalığı:
Kabukları suda bir gece bekletilir, sarılıkta bu su içilir. Bitkinin taze
kabukları cilt güzelliği için yüze sürülür.
32
Tellice / Unluca:
Baharda -henüz gök gürlemeden- ilk olarak yetişen, evelik, yem-
lik, madımak, guşguş (
Capsella rubella
Reut.), ısırgan, tekesekalı, tellice, unluca gibi
yedi çeşit bitki toplanarak bunlardan yemek yapılıp yenirse o yıl hasta olunmayacağı-
na inanılır. Her ikisi de
Chenopodiaceae
familyasından olan bitkilerden yerel adı Telli-
ce olan gönderdiğim örnek
Atriplex hortensis
L, Unluca olan
Atriplex nitens
Schkuhr.
olarak teşhis edilmiştir.
Yalanu / Erkek Yalanu / Yalangu:
(Sığırkuyruğu)
Verbascum
türleri, ekzema için
suda kaynatılarak yapılan çayı içilir. Yalanu tohumu, keven çiçeği ile birlikte kaynatı-
lır, tüberkülozda içilir. Bitkinin kurutulmuş yaprakları dövülür, yarayı
kurutmak için
ekilir.
Yazkışgökçek / Yaygıçökçesi:
(
Daphne oleoides
Schreb.) Özel bir kokusu olan bu
bitkinin taze dal ve kabuklarının cildi tahriş edici özelliği vardır,
zehirli bileşikler
içermektedir.
33
Köküyle birlikte suda kaynatılır, kaynamış suyun vücudun dayanabi-
leceği ısıya gelmiş olan buharına çocuk sahibi olmak isteyen kadın oturtulur. Bu iş-
lem üç gün yapılır, hastaya soğuk su içirilmez.
Yemlik:
(
Tragopogon buphthalmoides
DC. Boiss.) Yöremizde bir yemlik türüne te-
kesakalı adı da verilmektedir. Yemlik, sabah kahvaltıdan önce yenirse “mideyi kıllar-
dan temizlediğine” inanılır.
Zorlatma Otu:
(
Phlomis
sp
.
)türü. Ağrıyan yere kaynatılan zorlatma otunun suyuy-
la sıcak olarak pansuman yapılır.
Ot banyosu: Kısırlıkta kadınlar, sütleğen ve baldıran hariç toplanan bütün otların ka-
32
Notlarımız arasında bulunan salatalıkla ilgili reçeteleri de kaydedelim: Salatalık suyu: Bir ölçü salata-
lığın çekirdekli iç kısmı, iki ölçü 90 derece alkol, bir şişeye konur, ağzında üç parmak boşluk olacak şe-
kilde ağzı kapatılır. Üç hafta güneşte bekletilir. Meydana gelen yağ tabakası asıl yararlı kısımdır. Bu so-
lüsyon akşamları cilde sürülür. Salatalık Pomadı: 70 g salatalık suyu (rendelenen fazla olgun, tohuma
kaçmış salatalıktan sıkılarak alınacak), 2 g gül suyu ve 50 g vazelinle merhem yapılacak. Sabahları sü-
rülecek.
33
Turhan Baytop, Türkiye’de
Bitkilerle Tedavi, İstanbul, 1984, s.80.
