5-6 Haziran 2010 Zeytinburnu İstanbul 2011 BİTKİlerle tedavi sempozyumu düzenleme Kurulu

Üreme Yolu İle Kalıtsal Materyalin Aktarımı
Bitkilerin genetik materyalini sonraki döllere aktarırken kullandıkları üreme sistem-
leri iki grup altında toplanabilir.
1-Eşeyli üreme: 
Eşeyli üreme, bir erkek ve dişi gametin bir zigot oluşturmak üzere 
birleşmesidir. Her bir gamet, çiftleşme için özelleşmiş tek bir hücre olup, ergin orga-
nizmalar tarafından oluşturulur. Yeni bir organizmayı meydana getirmek için iki ga-
met birleştikten sonra çekirdek meydana gelir. Daha sonra zigot ve çekirdek birçok 
defa bölünür. Bu sırada genetik materyal her yeni hücre için tekrar kopyalanır.
Bitkilerin eşeyli döllenmesi esas itibariyle:
• 
Yabancı döllenme: 1.Zorunlu yabancı döllenme (birey mutlaka dışarıdan döl 
alışverişi yapmak zorundadır), 2.İsteğe bağlı yabancı döllenme (bazen dışarı-
dan, bazen de kendi kendine döllenebilmektedir).
• 
Kendine döllenme: erkek ve dişi gametler üreten bazı bitkiler, yabancı döllen-
me yeteneği olmasına karşın, kendini dölleme yeteneğine de sahiptirler. Bu bit-
kiler hiç açılmayan, kapalı özel çiçekler üretir ve bu çiçekler kapalı yapı içerisin-
de döllenebilir.
2-Eşeysiz üreme: 
Yeni döllerin meydana getirilmesinde haploit hücrelerin yer al-
madığı üreme şeklidir. Yeni bir organizmayı oluşturmak için sadece tek bir birey veya 
onun bir parçasının olması yeterlidir.

---

105
Bitkilerle Tedavi Sempozyumu
3-Apomiksi: 
Bir bitkinin yumurtalığının içinde veya yakınındaki bir diploid hücre-
nin, normal görünüşlü bir tohum oluşturmak için mayoz bölünmeye uğramadan ge-
lişmesine apomiksi adı verilir. Apomiksi yoluyla üreyen tohum ebeveyn bitkiyle aynı 
genotipe sahiptir ve çok sayıda birbirlerine tıpa tıp benzeyen soylar meydana getirir.
Farklı Üreme Sistemlerinin Genetik Sonuçları
Bireylerin genotipleri arasındaki farklılıklar kromozom kaynaklarına bağlıdır. Yaban-
cı döllenmede genlerin yarısı anneden, yarısı babadan gelir. Kendine döllenme yo-
luyla üreyen bireylerde ise kromozomların hepsi tek bir bireyden gelir, bu yeni birey 
anacın genlerinin tam kopyasına sahiptir. İlk bakışta, birey iki kromozom setini de 
kalıtsal olarak aldığı sürece kromozomlarının kaynağı önemli görülmeyebilir. Ancak, 
kromozomların kaynağı ve kalıtsal olarak geçme yolu, oluşan yeni bireylerin genoti-
pi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
•