Microsoft Word mumtoz faylasuflar hikmati ziyouz com doc

bir burchidan ikkinchi burchiga olib bordi. Hukumat vakillari xaloyiq guvohligida 50 tilla 
tangani sanab, egasiga topshirdilar. Bu tadbir odamlarni davlat qonunlariga ishontirish 
maqsadida atayin o‘ylab topilgandi. Shan Yan shunga o‘xshash amaliy tadbirlar 
yordamida jamoatchilikni davlat qonunlariga ishonishga va hurmat qilishga o‘rgatgan. 
* * * 
«Agar bilimlar muntazam rag‘batlantirilaversa, tinimsiz kengaya boradi. Va natijada mamlakatni 
idora etish mushkullashadi, chunki makr-hiyla kuchayib ketadi. Bilimlarga to‘siq qo‘yib, 
rag‘batlantirilmasa, odamlar samimiy va oddiyliklaricha qoladilar», — deb yozadi Shan Yan. 
* * * 
Davlat yo dehqonchilik va yo urush tufayli osoyishtalikka erishishi mumkin, hukmdor ham yo 
dehqonchilik, yoki urush tufayligina obro‘-e’tibor qozonadi. 
* * * 
Agar mamlakat qashshoq bo‘lsa-yu, urushga qarshi butun kuchini safarbar etsa, unga dushman 
mamlakatda og‘u paydo bo‘ladi. Qashshoq mamlakatda esa olti turdagi tekinxo‘rlik barham topadi. 
Bordi-yu, mamlakat badavlat bo‘lib, hech kim bilan urishmasa, og‘u shu mamlakat ichida paydo bo‘lib, 
olti ko‘rinishdagi tekinxo‘rlik yuzaga keladi. Natijada bunday davlat zaiflashadi. 
Tekinxo‘rlikning olti ko‘rinishi quyidagilardir: 
1. Keksayganda loqayd yashashga intilish. 
2. Donni o‘ylamay-netmay sarflash. 
3. Go‘zal libos va lazzatli taomlarga ruju qo‘yish. 
4. Serhasham buyumlarga muhabbat. 
5. O’z vazifasiga sovuqqonlik bilan qarash. 
6. Ta’magirlik. 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf 
www.ziyouz.com
кутубхонаси
52
* * * 
«Bir lahza ham qonunni yoddan chiqarmaslik darkor, — deydi Shan Yan. — Tarafkashlarni 
kuchsizlantirish, gapga chechanlarni qo‘lga olish va har qanday mulohazakorlikka chek qo‘yib, 
mamlakatni faqat va faqat qonunga tayanib boshqarish joizdir». 
* * * 
Qattiq jazo choralarini qo‘llab, jinoyat uchun o‘zaro javobgarlik tizimi joriy etilganda odamlar 
o‘zlarida qonun kuchini sinab ko‘rishga jur’at qilolmaydilar. 
* * * 
Nodon xalqni boshqarish oson. Tentak odamlarni og‘ir mehnatga majburlash oson. Aqlli kishilarni 
esa mashaqqatli mehnatga jalb etish mushkuldir. 
* * * 
Jazo kuch-quvvatni paydo qiladi, kuch-quvvat qudratni, qudrat esa larzaga solguvchi ulug‘vorlikni, 
ulug‘vorlik o‘z navbatida ezgulikni yuzaga keltiradi. Demak, ezgulikning ibtidosi jazodir. 
* * * 
Mutlaqo dono hukmdor donishmandlikka emas, qonunga tayanib ish ko‘radi. Agar u qonundan voz 
kechib, ilmni afzal ko‘rsa, uning fuqarolari o‘z ishlarini tashlab, shuhrat ketidan quva boshlaydilar. 
* * * 
Odatda, hukmdor ezgulik, aql-farosat, jasurlik va kuch-quvvat bobida fuqarolardan farq qilmaydi. 
Shunga qaramay xalq orasidagi donishmand zotlar hukmdorga qarshi hiyla-nayrang ishlatishga jur’at 
etolmaydilar; fuqarolar ichidagi jasur va kuchli odamlar hukmdorni o‘ldirishga jazm qilolmaydilar; 
fuqarolar son jihatdan ko‘pchilikni tashkil etsalarda, o‘z hukmdorlarini taxtdan ag‘darishga qo‘rqadilar; 
ba’zi odamlar yuksak mukofotlar evaziga behisob boylikni qo‘lga kiritishga qodir bo‘lsalar-da, buning 
uchun kurashib o‘tirmaydilar; va nihoyat, fuqarolar keskin jazo choralari qo‘llangan chog‘da ham 
norozilik bildirolmaydilar. Bularning barisiga sabab bitta. U ham bo‘lsa — qonun. 
* * * 
100 nafar odam bir quyonni quvar ekan, jonivorni 100 bo‘lakka ajratib, bo‘lashib olish uchun emas, 
balki hali hech kim bu quyonga ega bo‘lmagani bois bu ishni bajaradilar. Va aksincha, agar butun 
bozor quyon sotuvchilar bilan to‘lib-toshib ketsa ham hech kim quyonni o‘g‘irlashga jur’at qilolmaydi. 
Chunki bu quyonlarga egalik huquqi o‘rnatib bo‘lingandir. 
* * * 
Aslzodalik martabasi va maosh bilan rag‘batlantirish usuli mamlakatni yo yashnatadi, yo halokatga 
mahkum etadi. 
* * * 
Hukmdorga biron-bir katta mansabdorning qilmishlari haqida xabar yetkazgan kishi nasl-
nasabidan, odamlar orasida tutgan darajasidan qat’i nazar, o‘sha mansabdorning amali, aslzodalik 
martabasi, yer-mulki va maoshiga to‘la vorislik qiladi. 
* * * 
Agar urush yordamida urush olovini o‘chirish mumkin bo‘lsa, unga yo‘l ochib bermoq lozim. Bordi-
yu, qatl etish orqali qotillikka barham berish imkoni bo‘lsa, qatlga ham ruxsat etish joizdir. 

---

Haqiqat manzaralari 96 mumtoz faylasuf