Dilorom qosimova menejment nazariyasi

4.2. U m um iy fa lsa fiy va iq tisod iy qonunlar
U m u m iy falsafiy va iqsodiy q o n u n la rd a n to 'g 'r i fo ydalanilgan 
h o ld a g in a iq tiso d iy o tn i m u v affaq iy atli b o sh q a rish m u m k in . U m u m iy
falsafiy q o n u n la r t a ’siri iq tiso d iy a m a liy o td a iq tiso d iy riv o jla n ish
q o n u n iy a tla ri va y o 'n a lish la rin i an iq lash sh a k lid a n a m o y o n bo'ladi. 
Ish lab c h iq a rish n i b o sh q a rish d a g i tu rli-tu m a n ijtim o iy m u n o s a b a t­
lar fani um u m iy -falsafiy h a m d a u m u m iy -iq tiso d iy n a z a riy a qonun- 
la rig a b o 'y su n a d i.
U m u m iy -fa lsa fiy q o n u n la r bu, av v a lo , q u y id ag i m a te ria lis tik
d ia le k tik a q o n u n la rid ir:
61

---

1. M iq d o r o 'z g a ris h la r in in g sifat o 'z g a ris h la rig a o*tish q o n u n i 
n a rs a va h o d isa la r m iq d o r va sifat jih a tla rin i o ‘za ro b o g iiq lig i va 
t a ’sirini tav siflay d i.
2. Q aram a-qarshiliklar birligi va kurashi qonuni harakatiantiruvchi 
k u c h , o ‘z -o ‘z id a n h a ra k a t qilib am a lg a o sh u v c h i riv o jlan ish m an - 
b ain i k o 'rs a ta d i.
3. In k o rn i in k o r e tis h q o n u n i c h e k siz riv o jla n ish v a ta k o m il- 
la s h is h y o 'n a lis h in i b e lg ila y d i. E s k ir g a n n a r s a n i in k o r e tm a y , 
riv o jla n ish g a e rish ib b o 'lm a y d i, c h u n k i in k o r n a tija sid a y an g i n a r­
s a u c h u n jo y y a ra tila d i. S h u n in g u c h u n in k o r y a n g i b ila n esk i 
b o g 'la n g a n v a q td ir.
4. B o z o r m u n o s a b a tla ri sh a ro itid a m e n e jm e n t eski b u y ru q b o zlik
sh a k l v a u slu b la rin i in k o r e tib , u la r ilm iy a so s la n g a n y a n g ila ri bilan 
a lm a s h tirila d i.
5. Ijtim o iy b o r liq n in g ijtim o iy o n g d a n b ir la m c h i e k a n lig in i 
b elgilovchi q o n u n m e h n a t ja m o a si, alohida m e h n a tk a s h h a y o tin in g
b irlam ch i ek an lig in i k o 'rs a td i. M e n e jm e n tn i u m u m la s h tiris h , z a ru r 
b o 'lg a n ijtim o iy , ja m o a , s h a x s iy m a n fa a tla rn i a n iq la sh n i bu q o n u n
a m al qilishini h iso b g a o lm ay a m a lg a o sh irib b o 'lm ay d i.
6. Is h la b c h iq a r is h k u c h la r in in g ijtim o iy - iq tis o d iy m u n o s a - 
b a tla rg a n is b a ta n b elg ilo v ch i ek a n lig in i ifodalovchi q o n u n m e n e j­
m e n t u c h u n k a tta a h a m iy a tg a eg a. A ynan m e n e jm e n t v o sita sid a
ish lab c h iq a ris h n in g ikki to m o n i - ish lab c h iq a ru v c h i k u c h la r v a
ijtim o iy -iq tiso d iy m u n o s a b a tla r alo q asi y uz berad i.
F a lsa fa n in g y u q o rid a sa n a b o 'tilg a n va b o sh q a q o n u n la ri m e n e j­
m e n t u slu b iy o ti aso sin i ta s h k il e ta d i. U la r m e n e jm e n td a m a rk a z iy
k a te g o riy a la r b o 'lib , u n in g k o n s e p s iy a s i b irligini m u s ta h k a m la s h , 
barcha kategoriyalar o'rtasidagi bog'liqlikni aniqlashga imkon yaratadi.
Iq tiso d iy o tn i b o sh q a rish tiz im id a iq tiso d iy q o n u n la r y e ta k c h i- 
lik qiladi. In so n la r m e h n a tin i e rk in b irla sh tiru v c h i va ta r tib g a soluv- 
chi m e n e jm e n t tiz im i m a q s a d la rn i a n iq b e lg ila sh , u la rn i a m a lg a
o sh irish y o 'lla rin i iz lash , e rish ilg a n n a tija la rg a b aho b e rish d a iq ti­
so d iy s a m a r a d o r lik d a a k s e tu v c h i iq tis o d iy q o n u n la r ta la b ia rin i 
aniq h iso b g a olish lozim .