Investitsiya loyihalari tahlili

NPV =[ I N Pt / (1+k) + R V / (1+k) ] - I
Bu erda: NPt - sof foyda va amortizatsiya summasi;
RV- qoldiq qiymat.
Q o’yilgan masala bir necha variantda echilishi mumkin.
- yo’l qurilishining ikkita varianti (1-qurildi, 0-qurilmadi)
- mahsulot hajmining ikkita varianti (2 mlrd.so’m va 4 mlrd.so’m). 
Birinchisining ehtimolligi 0,3, ikkinchisiniki esa 0,7.
- zavodni sotishning ikki varianti (1-birinchi yildan keyin yoki 5- 
besh yildan keyin).
- 5 yildan so’nggi zavodning tugatilish bahosi (1 m lrd.so’m va 3 
m lrd.so’m), ehtimolligi mos ravishda 0,4 va 0,6 ni tashkil etadi.
Agar aytaylik, shu variantlarni kombinatsiya qilsak, 720 variant 
vujudga keladi. Yo’l qurilishining mavjud holdagi variantlarini 4 raqamli 
sonlar bilan kodlab chiqamiz. Kodning har bir pozitsiyasidagi raqam 
variantning tavsifmi bildiradi. 1 raqami bilan boshlanuvchi barcha kodlar 
yo’l qurilishini ko’zda tutuvchi variantlardir. M a’lum sabablarga ko’ra, 0 
raqami bilan boshlanuvchi birgina variant mavjud. Bu variantga ko’ra, yo’l 
qurilmaydi va zavod bir yildan so’ng sortilishi kerak. SHu sabablarga 
ko’ra, quyida yo’l qurilishi bilan bog’liq besh variant ko’rsatilgan:
1. 1210 - mahsulot sotish hajmi 2 mlrd.so’m - zavod birinchi yildan 
so’ng sotiladi.
2. 1251 - mahsulot sotish hajmi 2 mlrd.so’m - zavod 5 yildan keyin 
sotiladi, qoldiq bahosi 1 mlrd.so’m.
3. 1253 - mahsulot sotish hajmi 2 mlrd.so’m - zavod 5 yilda so’ng 
sotiladi, qoldiq bahosi 3 m lrd.so’m.
4. 1410 - mahsulot sotish hajmi 4 mlrd.so’m - zavod birinchi yili 
sotib yuboriladi.
5. 1451 - mahsulot sotish hajmi 4 mlrd.so’m - zavod besh yildan 
keyin sotiladi, qoldiq bahosi 1 mlrd.so’m.
175

---

6. 1453 - mahsulot sotish hajmi 4 mlrd.so’m - zavod 5 yildan keyin 
sotiladi, qoldiq bahosi 3 m lrd.so’m.
Har bir variantni baholash uchun sof joriy qiymat formulasidan 
foydalanamiz.
1251- variant bo’yicha so f joriy qiymat hisob-kitobi
K o ’rsatkichlar
1 -yil
2-yil
3-yil
4-yil
5-yil
Jam i
1. Foyda
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
2. Q oldiq qiym ati
-
-
-
-
1,0
3 .D iskont 
koeffitsienti
U
1,4
1,331
1,464
1,61
4. S o f fo y d a
0,454
0,413
0,375
0, 341
0,310
1,893
K eltirilgan 
qoldiq 
su m m a S I (1+0,10)
0,621
0,621
6 .K eltirilgan sum m a
2,514
7. S o f jo r iy qiym at 
(6 -q ato r 
investitsiyalar) 
2 ,5 1 4 -5 = -2,486
-2,486
Shunga o ’xshash boshqa besh variant uchun ham sof keltirilgan 
qiymat hisoblanadi.
Loyihani amalga oshirish variantlari bo’yicha m a’lumotlar
Variantlar
kodi
Sof joriy 
qiymat
Ehtimoli
ik
1210
- 1,364
0,3
1251
-2,486
0
1253
- 1,245
0
1410
-0,454
0
1451
1,307
0,28
1453
2,546
0,42
0
0
1
176

---

Jadvalda 
ko’rsatilgan 
manfiy 
variantlaming 
barchasi 
zarar 
ko’riladigan variantlardir. Dastlabki uch variantning barchasida sotish 
hajmi 2 mlrd. so’m. 1410-variantda esa sotish hajmi 4 m lrd.so’m va agar 
shu vaqtgacha yo’l qurilishi to ’g ’risida qaror qabul qilinmasa, zavod ishga 
tushgandan bir yil so’ng sotiladi. Sotish hajmi 4 mlrd.so’mdan ortgandan 
so ’nggina loyiha samarali bo’ladi. 1451 va 1453-variantlarni amalga 
oshirilish ehtimoli yuqoridagi jadvalda ko’rsatilgan va quyidagicha:
1451 uchun: 0,7 x 0,4=0,28;
1453 uchun: 0,7x 0,6 =0,42 da.
Jadvaldagi 
m a’lumotlar yordamida, 
ushbu loyihaga mablag’ 
sarflashda hisobga olinishi zarur bo’lgan barcha variantlar bo’yicha sof 
keltirilgan qiymatni topish mumkin.
NPV= 0,3 * (-l,364)+0,28* 1,307+0,42*2,546=1,026