Pedagogik kompetentlik: nazariya va amaliyot

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 1 | ISSUE 3 | 2020 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2020: 4.804 
Academic Research, Uzbekistan 212  www.ares.uz 
Bularning barchasi formula shaklida taqdim etilishi mumkin: 
Kompetentlik = 
Bilaman + Qila olaman + Istayman + Men qilaman.
Kasbiy kompetensiyani shakllantirish bosqichma-bosqich va doimiy tarzda 
amalga oshiriladigan jarayondir. Uni quyidagi bosqichlarga bo‘lishimiz mumkin:
1. 
Maxsus ma’lumot olish.
2. 
Amaliy bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lish. 
3. 
Malaka oshirish, maxsus kurs va treninglardan o‘tish.
4. 
Kasbiy tajribaga ega bo‘lish.
5. O‘z sohasida professionallikka erishish.
6. Tajriba to‘plash, yangi bilim va ko‘nikmalarni egallash bilan pedagogning 
kompetentligi yaxshilanadi.
Jarayonning muvaffaqiyati ko‘p jihatdan pedagogning shaxsiy xususiyatlariga 
bog’liq. Pedagog yaxshi ishlashini qanday qilib tez va mustaqil ravishda tekshirish 
mumkin? Muvofiqlikni qanday baholash kerak? Pedagoglarning kompetentligini 
baholash quyidagi tarkibiy qismlardan iborat bo‘lgan tizimdir:
-
pedagoglarning malaka darajasi - baholash uchun etalonga mos mezonlar 
ishlatiladi;
-
mehnat unumdorligi va ish sifati;
-
shaxsiy xususiyatlarning ta’lim yo‘nalishiga muvofiqligi;
-
qo‘shimcha ko‘nikmalar mavjudligi;
-
shaxsiy o‘sish va kasbiy rivojlanish istagi.
Pedagoglarning 
kompetentligini 
baholashda 
xatti-harakatlarning 
ko‘rsatkichlariga tayanib ish tutish samaralidir. Aynan shu narsa kompetensiya va 
kompetentlik orasidagi farqlar nimani anglatishini aniq ko‘rsatib beradi. 
Mutaxassislarning malakasini baholash muntazam, mustaqil, maqsadli, shaffof, aniq 
mezonlarga ega bo‘lishi kerak.
Kompetentlik nima ekanligini tushungandan so‘ng, uning darajalarini aniqlash 
qiyinchilik tug’dirmaydi. Kompetenlik modelini yaratish bo‘yicha quyidagi algoritmni 
taklif etishimiz mumkin:
1 bosqich
– lavozim yo‘riknomasini ishlab chiqish. Ushbu bosqichda lavozim 
uchun zarur bo‘lgan kompetensiyalar turlarini aniq ko‘rsatish muhimdir.