10
Axborot
–
olamni o’rganish, yangi bilimlarga ega bo’lish, tahlil o’tkazishning
asosiy unsuri. Aslida, aynan axborotni atrofdagi
olamdan olib hamda
“o’zlashtirib”, keyinchalik uni bohqarish, tizimlashtirish, yig’ish va
yetkazish
ko’nikmasi tarixiy o’tmishdagi jah
on sivilizatsiyalashgan jarayonlarining
shakllanishida
asosiy rol o’ynadi.
B
izga hozirgi ko’rinishda tanish bo’lgan medianing “kashf etilishi”
axborot va
inson tarixidagi yangi bosqich bo’ldi
. Medianing ahamiyatli jihati shundaki, u
insonlarga
xodisalar, voqealar, tendensiyalar haqida axborot beradi.
Shubhasiz, u Senatning qarorlari haqida qadimgi Rim
ko’chalarida
xabardor
qilgan jarchilardan tortib, gazeta va radiogacha,
bugungi kunda esa,
–
o’z
ichiga ham internet, ham televideniye, ham boshqa kommunikasiya kanallarini
qamrab oluvchi global axborot tizimigacha nihoyatda katta rivojlanish
bosqichlarini
bosib o’tdi
. Radio, telekanallar, internet-media,
telegram-
kanallar, ijtimoiy tarmoqlar, messenjerlar
–
ushbu resurslarning barchasi biz
bilan Sizga axborot yetkazib berishsh jarayoniga kiritilgan. Hozirgi paytda u
yoki bu ma’lumotlarga,
yangiliklarga ega
bo’lish uchun chegaralar deyarli
mavjud emas: raqamli olam
bu chegaralarni o’chirib tashladi, jahon axborot
ummoniga sho’ng’ish imkoniyatini oddiy, qulay va foydalansa bo’ladigan qilib
qo’ydi
.
Shu bilan bir paytda, axborotning globallashuvi, unga ega bo’
lish imkoniyati
tarqatilayotgan ma’lumotlarni nazorat qilish omillarini, to’g’rilik standartlarini,
foydalanuvchilarga soxta axborot yetkazilgan holda, dastlabki manbalarning
mas’uliyat chegarasini tenglashtirib qo’ydi yoki ma’lum
darajada pasaytirdi.
Jahon tendensiyalari texnik imkoniyatlar bilan birgalikda axborotni bitta klik
yordamida katta masofalarga o’tkazish, u yoki bu axborotni tarqatish yoki
ommalashtirish uchun sun’iy ta’sir ko’rsatish guruhlarini shakllantirish
imkoniyatini taqdim etdi.
Aynan shu sababli, biz bugun axboriy urushlar,
“nafrat
tili
”, targ’ibot,
dezinformasiya, manipulyatsiya, feyk
–
zamonaviy
globallashgan axboriy
muhitining “
chiqindi
”
unsurlari
kabi holatlar haqida
gapirmoqdamiz, ularning asosiy vazifasi axborotning bosh vazifasiga zid:
yo’ldan og’dirish, yolg’onga yetaklash emas, balki axborot bilan ta’minlash
.
Shu bilan bir qatorda, bugun biz Siz bilan fuqarolik jamiyatida axboriy
chiqindiga
qarshi ta’sir ko’rsatish maqsadida
qabul qilingan choralar, shu
jumladan, media
ta’lim
, media- va axboriy savodxonlik, tanqidiy fikrlashni
rivojlantirish, hamda nihoyatda oddiy verifikasiya ko’nikmalari
haqida
gaplashamiz.
So’nggi o’n yillik davomida
dezinformasiya
ning turli shakllariga qarshi ta’sir
Dostları ilə paylaş: