Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

Evluation 
(Baholash) – qiymatlarni yuborish operatori va natijalarni chiqarish 
operatori;
5. 
Colculus 
(Hisoblash) – differentsiallash, integrallash, summani hisoblash 
shabloni;
6. 
Boolean 
(Mantiqiy operatorlar) – mantiqiy operatorlar; 
7. Programming 
(Dasturlashtirish) – dastur tuzish uchun kerakli modullar yaratish 
operatorlari;
8. 
Greek 
(Grek harflari) - Grek harflari;
9. 
Simbolics 
(Simvolika) – symbolik belgililar ustida ishlash uchun operatorlar. 
 
3. MatLab tizimi va unda ishlash asoslari 

---

79 
MATLAB tizimi – kompyuterda turli yo‘nalishdagi: mexanika, matematika, 
fizika, muhandislik va boshqaruv masalalarini yechish, turli xil mexanik, energetik 
va dinamik tizimlarni modellashtirish, loyihalash, tavsiflash va tahlil qilish 
masalalarining aniq, tez, samarali hal etish uchun mo‘ljallangan tizimdir.
MATLAB tizimining yaratilishi professor Kliv B.Mouler (Clive 
B.Mouler) va MathWorks firmasi prezidenti Djek Litl (Jack Little) lar faoliyati 
bilan bog’liq. Bir necha yillar Nyu-Mexiko, Michigan va Stenford 
universitetlarining matematika kafedrasi va kompyuter markazlarida ishlagan 
Kliv Mouler, keyinchalik faoliyatini MathWorks firmasida davom ettirgan. 
1984-yilda u, Fortran tizimida matrisali hisoblashlar va chiziqli algabra 
masalalarini yechish paketlarini yaratish ishlarida qatnashgan va birinchi marta 
"MATLAB" atamasini kiritgan. “MATLAB” so’zi inglizcha “Matrix 
Laboratory” so’zlarining qisqartirilgan ifodasidir 
Matritsalar murakkab matematik hisoblarda, jumladan, chiziqli algebra 
masalalarini yechishda va dinamik tizimlar hamda ob'ektlarni modellashda keng 
qo‘llaniladi. Ular dinamik tizimlar va ob'ektlarning holat tenglamalarini avtomatik 
ravishda tuzish va yechishning asosi bo‘lib hisoblanadi. Bunga MATLABning 
kengaytmasi Simulink misol bo‘lishi mumkin.
 
MATLAB kengayuvchi tizim, uni har xil turdagi masalalarni yechishga oson 
moslashtirish mumkin. Uning eng katta afzalligi tabiiy yo‘l bilan kengayishi va bu 
kengayish m-fayllar ko‘rinishida amalga oshishidir. Boshqacha aytganda, tizimning 
kengayishlari kompyuterning doimiy xotirasida saqlanadi va MATLABning 
biriktirilgan (ichki) funksiyalari va protseduralari kabi kerakli vaqtda foydalanish 
uchun chaqiriladi. 
MATLAB ko‘plab amaliy masalalarni yechish imkoniyatini beruvchi 
operatorlar va funksiyalarga ega. Ular yordamida ko‘plab amaliy masalalarni 
yechish mumkin. MATLAB tizimining tili matematik hisoblashlarni dasturlash 
sohasida har qanday mavjud yuqori darajadagi universal dasturlash tillaridan 
boyroqdir. U hozirgi vaqtda mavjud bo‘lgan deyarli hamma dasturlash vositalarini 
amalga oshiradi, jumladan, ob'ektga mo‘ljallangan va vizual dasturlashni (Simulink 

---

80 
vositalari yordamida) ham. Umuman olganda, MATLAB tizimidan foydalanish 
tajribali dasturlovchilar uchun o‘z fikrlari va g’oyalarini amalga oshirish uchun 
cheksiz imkoniyatlar beradi.