Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti



Yüklə 3,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə87/203
tarix21.10.2023
ölçüsü3,61 Mb.
#158334
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   203
Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti (1)

• Bog‘lovchilar (
and - va, because – chunki

• Undov so‘zlar (
Oops, Ouch

An`anaviy grammatikaga ko‘ra, so‘zlar manosiga qarab aniqlanadi. 
Morfologiya uchun shakl juda muhim o‘rin egallaydi (vengr tilida shakl 
“Alaktan” deb ataladi). Shuning uchun ma`nodan ko‘ra shakily asosga ko‘ra 
guruhlarga bo‘linadi. Fikrimizni izohlashning oson yo‘li lug‘atlardagi so‘zlarga 
e`tibor berishdir: arrive (yetib kelmoq) - fe`l, should (maslahat ma`nosida asosiy 
fe`ldan oldin ishlatiladi) – yordamchi fe`l, after (keyin) – predlog.
26
Til muayyan birliklarning tizimidan iborat murakkab tizim hisoblanadi. Til 
birliklarining o‘ziga xos tabiati professor Sh. Rahmatullayevning ”Til 
qurilishining asosiy birliklari” qo‘llanmasida izchil bayon etilgan: 
Til - tabiiy yo‘sinda vujudga kelgan murrakkab ijtimoiy hodisa. 
Tilshunoslik ana shu murrakkab ijtimoiy hodisani o‘rganadi va o‘rgatadi. 
Tilshunoslik oldida turgan eng birinchi masala 
til
so‘zini qanday 
tushunishdan boshlanadi. Til kishilar orasidagi eng muhum aloqa-aralashuv quroli 
deyiladi. Bu ta`rif-lingvistik ta`rif emas, falsafiy ta`rif. Tilshunoslik nuqtayi 
nazaridan yondashilsa, 
til
so‘zini ikki xil mundarija bilan ishlatish mavjudligi 
ko‘rinadi: 1) Ijtimoiy hodisa bir butun holda tushuniladi, 2) Ijtimoiy hodisaning 
nutqqa zid qo‘yiladigan holatigina tushuniladi. Demak 
til
deganda butunni ham 
(nutqni qamrab olgan holda), qismni ham (nutqni qamrab olmagan holda) 
tushunish mavjud. 
Til
so‘zini bunday ikki xil mundarija bilan ishlatish bir qancha 
milliy tilshunosliklarda mavjud va uni bartaraf qilish harakati bor. Masalan, 
til
so‘zini butunning nomi sifatida saqlab, nutqqa zidlanuvchi hodisani 

Yüklə 3,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   203




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin