O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

Dastlabki hujjat
deb, sodir bo‘lgan muomalalarni dastlab aks 
ettiradigan 
hujjatlarga 
aytiladi. 
Ular 
mazkur 
muomalalar 
haqiqatda 
bajarilganligining hisboti bo‘lib hisoblanadi.
Dastlabki hujjatga misol sifatida materiallar talabnomalarini keltirish xizmat 
qilishi mumkin. Ular materiallarni ombordan berilishida tuziladi va omborchi 
tomonidan unga materiallarni berish to‘g‘risidagi farmoyishni bajarilganligi haqida 
guvohlik beradi. Dastlabki hujjatlar tarkibiga shuningdek qabul qilish - topshirish 
dalolatnomalari, nakladnayalar, tilxat, kvitantsiyalar va boshqalarni kritish 
mumkin. 
Yig‘ma hujjat
deb dastlabki hujjatlar asosida tuziladigan hujjatlarga aytiladi. 
Ularda tegishli dastlabki hujjatlar asosida rasmiylashtirilgan muomalalar aks 
ettiriladi. Yig‘ma hujjatlarga yuqorida ko‘rib chiqilgan bo‘nak hisoboti, 
umumishlab chiqarish xarajatlarini taqsimlash vedomostlari, kalkulyatsiyalar va 
boshqalar kiradi. 
Bu hujjatlarning barchasida, dastlabki hujjatlardan olinganlardan tashqari 
yangi ma’lumotlar (hissador shaxs tomonidan amalga oshirilgan barcha 
xarajatlarning umumiy summasi, taqsimlash obyektlariga olib boriladigan 
taqsimlanadigan xarajatlar summasining qismlari, xarajatlar moddalari va 
boshqalar) ham mavjuddir. 
Demak, yig‘ma hujjatlar, birinchidan, dastlabki hujjatlarning ma’lumotlarini 

---

96 
umumlashtirish va yig‘ma ko‘rsatkichlarni olish uchun, ikkinchidan hisobga 
olinayotgan muomalalar to‘g‘risida qo‘shimcha ma’lumotlar olish maqsadida 
dastlabki hujjatlar ma’lumotlarini umumlashtirish va bu muomalalarni yangi 
bo‘limlarga ajratilgan xolda aks ettirish uchun xizmat qiladi. 
Shundan kelib chiqqan xolda, yig‘ma hujjatlardan muomalalar haqidagi 
dastlabki ma’lumotlarni ishlash vositasi sifatida foydalaniladi, desak bo‘ladi. 
Muomalalarni qamrab olish usuliga qarab, hujjatlar birgalik va 
jamg‘aruvchilarga bo‘linadi.