B. N. Oripov tasviriy san’at va uni 0 ‘qitish metodikasi

Etud 
— tasvirlanadigan predm et va voqeaning m a’lum qismi 
yoki ayrim elementlarining qalamtasviri yoki rangtasviridir.
Eskiz 
— qalamtasvir ishlaming boshlang‘ich varianti.
Xomaki ish 
— qisqa m uddatli qalamtasvir ish 
(11- a, b, d,
e
rasmlar).
Ijodiy ish 
— voqelikni rassom ning o ‘zi k o ‘rib, o ‘ylab, 
umumlashtirib, o ‘zining badiiy tasvirlash uslubi asosida yaratgan 
yakuniy, badiiy asaridir.
Akademik ish 
— rasm chizishni yuqori saviyada o ‘rganish 
uch u n tasvirlashning barchasidan foydalanilgan holda, uzoq 
m uddatda yaratilgan qalamtasvir ishdir.
Akademik ishni, asosan, yuqori malakali talabalar, magistrlar, 
aspirantlar, pedagog va rassom lar, akadem iya tinglovchilari 
ishlaydilar. Akademik ishda tasvirlanadigan narsa va voqea real, 
aniq, natural holda b o ‘lib, tasvirlash uslubining ham m a talab- 
lariga javob bera olishi lozim.
1 Sitata N.N.Rostovsevning „Академический рисунок“ kitobidan 
olindi. М., «Просвещение», 1973- у. 5- bet.
4 — B.N.Oripov
49

---

Narsaning o ‘ziga qarab rasm chizish bo'yicha etud, eskiz, 
xomaki ishlar va ijq^iy ishlar bajariladi. Shunda ham natura va 
voqelik uncha murakkab bo'lmagan holda tanlanadi. Bunda asosan 
geometrik shakllar, ro ‘zg‘or buyumlari, m ehnat qurollari, qush 
va hayvonlar, o ‘simlik va daraxtlar, meva va sabzavot kabilarning 
rasmi chiziladi.
Narsaning o ‘ziga qarab rasm chizishning qalamda bajarilgan 
turi 
qalamtasvir
deyiladi. Qalamtasvir mashg‘ulotlari o ‘quvchilarga 
asosan qalamda rasm chizish, grafik ishlarni bajarish b o ‘yicha 
nazariy va amaliy m a’lum otlar beradi. Amaliy mashqlar, asosan, 
qog‘oz va qalam da bajariladi. Tasvir buzilib qolsa, xatolarni 
tuzatishga to ‘g‘ri kelsa, rezina-o‘chirg‘ichdan foydalaniladi. Rasm 
chizish uchun maxsus albom va qog‘oz papkalar mavjud. Qog‘oz- 
larning faqat bir tom oniga rasm ishlanadi.