Berkinov b. B., Yakubov I. O., Sunnatov m. N. Institutsional iqtisodiyot

2–misol. Faraz qilaylik, o’yinda Nesh bo’yicha ikkita muvazanatli yakun 
mavjud. Gap qanaqa muammo haqida borayapti?
a) moslik muammosi; 
b) muvofiqlik muammosi; 
v) adolat muammosi; 
g) kooperatsiya muammosi. 
Javob: b), 
gap muvofiqlik muammosi haqida borayapti. 
3–misol. Ishtirokchilarda ustunlik qiluvchi strategiyalar bor bo’lib, 
demak, ustunlik qiluvchi strategiyalar muvazanati mavjud bo’ladigan, Nesh 
bo’yicha muvazanat esa mavjud bo’lmaydigan vaziyat yuzaga kelishi 
mumkinmi?
a) ha; 
b) yo’q. 
Javob: b), 
bunday vaziyat bo’lishi mumkin emas. Ustunlik qiluvchi 
strategiya ishtirokchi tomonidan boshqaning harakatlaridan qat’iy nazar eng katta 
yutuqqa erishilishni anglatadi Nesh bo’yicha muvazanat ishtirokchilar o’zining 
foydaliligini bir tomonlama tartibda oshirishi mumkin emasligini nazarda 

---

23 
tutadi. O’z navbatida, muvazanat nuqtasida ustunlik qiluvchi strategiyalar 
topilganda ishtirokchilar tomonidan strategiyaning o’zgartirilishi ular 
yutug’ining ortishiga olib kelmaydi. 
4–misol. 
A firma B firmaning muayyan mahsulotni ishlab chiqarish uchun 
monopoliyasini buzishga urinadi. A firma bozorga chiqish-chiqmaslikni, B firma 
esa, bordi-yu A firma bozorga kirishni hal qilsa, ishlab chiqarish hajmini pasaytirish 
masalasini hal qiladi. B firmada ishlab chiqarish hajmi o’zgarmay qolgan taqdirda, 
ikkala firma ham yutqazadi. Agar B firma ishlab chiqarish hajmini pasaytirishga 
qaror qilsa, u o’z foydasini A firma bilan «baham ko’radi». 
Echish: 
Ustun strategiyali muvozanat
.
A firma ikkala variantdagi voqealar rivojida
o’zi yutug’ini taqqoslaydi (agar B firma narx-navo «urushini» avj oldirmasa, –3 va 
0) va (agar B firma ishlab chiqarish hajmini pasaytirishga qaror qilsa, 4 va 0). U 
holda A firma uchun B firmaning harakatlaridan qat’i nazar eng ko’p yutuqni 
ta’minlovchi strategiya mavjud emas: 
0>-3 

agar B firma ishlab chiqarish hajmini avvalgi darajada saqlab qolsa, 
«bozorga kirmaslik»; 
4>0

, agar B firma ishlab chiqarish hajmini pasaytirsa, «bozorga kirish». 
B firmada ustun strategiya mavjud: u A firmaning harakatidan qat’i nazar 
ishlab chiqarish hajmini pasaytirishdan manfaatdor 4>-2, 10=10,. Demak, ustun 
strategiyalar muvozanati mavjud emas.