5-ÁMELIY ShÍNÍǴÍW
Tema: MIYWE ÓSIMLIKLERIN
SABIW USILLARI
MIYWELI ÓSIMLIKLERDI BÓRTIK
SABÍW
Shınıǵıw maqseti: bórtik
sabıwdı
shólkemlestiriw jumısları menen tanısıw,
hár qıylı bórtik
sabıw
usılları texnikasın ózlestiriw. Usı
bilimler miyweli
ósimliklerdi kóbeytiriw hám olardı jetistiriwde hár bir miyweshi qániyge ushın
zárúr bolıp esaplanadı.
Shınıǵıw mazmunı:
Hár qıylı usıllarda kózlerdi bórtik
sabıw
dı ámelde orınlap úyreniw, máselen
pıshaq astında, aǵashlı yaki aǵashsız bórtik qalqanshasın, trubkashanı
sabıw
.
Ulıwma maǵlıwmatlar hám metodikalıq kórsetpeler
Nálxanalarda eń kóp tarqalǵan
sabıw
usıllarınan biri bul qalqansha yaki bórtik
sabıw
esaplanadı.
Qalqansha – bul paqal bólimi bolıp, shaqanıń buwınınan kesip alınadı, onıń
uzınlıǵı 25-35 mm, eni 4-6 mm di quraydı. Qalqansha bórtik, japıraq
sabaqshası
bólegi, qabıq
tasmachasi
, kambiy hám juqa qatlam aǵashlıqtan ibarat boladı,
qalqanshadan aǵashlıq alıp taslanadı.
27-súwret. Búrtikten sabıw usılları
28-súwret. T formada búrtikti sabıw
29-súwret. T formada búrtikti sabıw
Bórtik
sabıwdıń
qolaylı múddeti – analıq ósimliklerde shaqa jaqsı aǵashlasıp
alǵan hám qabıq eń jaqsı ajralatuǵın jazǵı dáwir esaplanadı, olardan bórtik
sabıw
ushın qálemsheler kesip alınadı. Bul dáwir iyul` aqırı – avgust` ayı baslarına tuwrı
keledi. Bórtik
sabıw
suwıq túsiwinen eki ay aldın tamamlanadı.
Dáneli miywelerde bórtiktiń pisip jetiliwi erte juwmaqlanadı,
sol sebepli
olarda bórtik
sabıw
erterek – iyun`-iyulda ótkeriledi.
Bórtik
sabıw
deneniń tómeńi bóliminde, topıraq betinen 3-6 sm bálentlikte
ámelge asırıladı.
Bórtik
sabıw
qatar baǵdarında islenedi, sonda topıraqqa
islew beriw
processinde olarǵa kemrek zıyan jetedi.
Jaqsı aǵashlanǵan qálemsheler 30-40 sm uzınlıqta bórtik
sabıw
dan bir kún
aldın tayarlanadı. Japıraqları sol gezde alıp taslanadı,
sabaqshası
6-10 mm uzınlıqta
qaldırıladı, baw etip baylanadı hám túr hámde sortı kórsetilgen yarlik jabıstırıp
qoyıladı.
Bórtik
sabıw
óz pıshaǵında ámelge asırılsa jumıs ónimdarlıǵı artadı. Pıshaq
astı usılında bórtik
sabıw
da dáslep qalqansha kesip alınadı, T-sıyaqlı usılda bolsa
dáslep
sabılıwshıda
yarım ay sıyaqlı hám boylama kesimler tilinedi, soń qalqansha
kesip alınadı hám pıshaq járdeminde ol kesilgen qabıq astına jaylastırıladı. Bórtik
sabıw
aǵashlı yaki aǵashsız qalqanshalar menen ámelge asırılıwı múmkin, hár
qantay halatda hám bórtikler jaylastırıp bolınǵannan soń, polietilen
tasmacha
menen jaqsılap baylap qoyıladı. Bunda tasma bórtik joqarısınan eki-úsh, bórtik
tómeninen bolsa úsh-tórt márte aylandırıp oraladı,
tasmaniń
tómeńi bólimi petlya
menen bekkemlenedi.
Qabıq astına bórtik
sabıw
operaciyalarınıń tártip náwbeti tómendegishe:
sabılıwshıda
boylama hám
kese-kesim tilimler tilinedi,
sabıwshı
qálemshesinen
qalqansha kesip alınadı, soń qalqansha
sabılıwshıga
jaylastırıladı hám orap baylap
qoyıladı.
Trubka sıyaqlı bórtik
sabıw
:
sabılıwshıda
tilimler tilinedi, qabıǵı xalqasha
kórinisinde kesip alıp taslanadı, soń tap usınday diametrdegi
sabıwshı
qálemshesinen qalqansha kesip alınadı hám aldınnan alıp taslanǵan qabıq ornına
jaylastırıladı hám jaqsılap orap baylanadı.
Wazıypa: bórtik sabıwdıń barlıq usılların sxematik tárizde súwretin sızıw.
Kerekli úskeneler hám materiallar: baǵ pıshaqları, bórtik
sabıw
pıshaqları,
sabıw
pıshaqları, júzim qayshıları, shaqalar hám
shohlar
,
qayraq tas
,
egew
hám
kamar, orawshı material. Bórtik sabıwdıń hár qıylı usılları súwretleńen plakatlar.
Tema: MIYWELI ÓSIMLIKLERDI QÁLEMShE
SABÍW
Shınıǵıw maqseti: miyweli ósimliklerdi hár qıylı usılda
sabıw
texnikası
menen tanısıw hám onı ámeliy orınlawdı úyreniw. Usı bilimler miyweli
ósimliklerdi kóbeytiriw hám olardı jetistiriwde hár bir miyweshi qániyge ushın
zárúr.