Ondokuzmayis üNøversøtesø sosyal b

 
 
II.3.TÜRKøYE’DE YAPILAN ARAùTIRMALAR 
 
Batı  Avrupa  ve  Kuzey  Amerika  ülkelerinde  yapılan  araútırmaların  çoklu÷una 
ra÷men,  Türkiye  gibi  geleneksel  yapının  sosyal  alanda  etkisini  korudu÷u 
ülkelerde  özellikle  kadına  ve  çocu÷a  yöneltilen  úiddet  konusunda  veri  tabanı 
oluúturmak  oldukça  güç  bir  iútir.  Bunun  en  önemli  nedenlerinden  biri;  aile  içi 
sorunların yakın akraba/arkadaú çemberi dıúına çıkmaması olarak görülmektedir. 
Özellikle  aile  içinde  yaúanan  úiddet  ve  istismar  aile  içi  mahremiyet  alanı  içinde 
görülmekte ve buna paralel olarak aile içi sorunlar, dıúarıdan gelebilecek yardım 
ve  desteklerden  yoksun  biçimde  yine  aile  içinde  çözümlenmeye  çalıúılmaktadır. 
Bu  ve  benzeri  sebeplerden  dolayı  Türkiye’de  çocuk  istismarı  ve  ihmali  üzerine 
yapılan yayımlanmıú çalıúmalar da yok denecek kadar azdır.  
 
Bıyıklı  (1989)’nın  özürlü  çocuklar  ile  normal  çocukların  aile  kabul  düzeyi 
açısından  benlik  kavramlarını  inceledi÷i  araútırmasında;  ortopedik  özürlülerin, 
iúitme özürlülere oranla daha yüksek benlik kavramına sahip oldukları; normal ve 
özürlü çocuklar arasında benlik kavramları açısından fark bulunmadı÷ı; ortopedik 
özürlü  çocukların  aile  kabul  düzeyi  iúitme  özürlülere  oranla  yüksek  bulunmuú, 
normallerle  özürlüler  arasında  genel  anlamda  fark  bulunamamıútır.  Görme 
özürlüler  ve  ortopedik  özürlüler  ailelerinden  daha  fazla  yakınlık  ve  sevgi 
gördükleri;  iúitme  ve  görme  özürlülerin  daha  fazla  ihmal  ve  boú  verme 
davranıúlarıyla  karúılaútıkları,  iúitme  özürlülerin  ebeveynlerince  reddedildiklerini 
düúündükleri bulunmuútur (Akt. Eratay 2000: 166-167). 
 

 
72 
1989-91  yıllarında  Biçer  ve  arkadaúları  tarafından  yapılan  bir  çalıúmada  cinsel 
saldırıya u÷rayanların büyük oranda %60,24 olarak 16-18  yaú grubundaki kiúiler 
oldu÷u belirtilmiútir (Akt. Sayıta ve ùirin 2000: 538). 
 
Bilir  ve  arkadaúları  (1991a)  4  –  12  yaúları  arasında  16000  çocukta  istismar 
durumları  ile  ilgili  araútırmaları  sekiz  ilde  (Afyon,  Ankara,  A÷rı,  Giresun, 
Trabzon, Rize, Nevúehir, Malatya)  yapılmıútır. Araútırma sonuçlarına  göre 4 – 6 
yaú grubunda istismar oranı di÷er gruplara göre daha yüksektir (%40.7). Bu oran 
7  –  10  yaú  grubunda  %33.5  ve  11  -12  yaú  grubunda  ise  %25.8’dir.  Kızların 
%34.6’sı, erkeklerin de %32.5’i istismar edilmektedirler. Annelerin yaúlarına göre 
çocuklarını istismar etme durumlarına bakıldı÷ında; 20  yaúın altındaki annelerde 
bu  oran  %45.5  ve  50  yaúın  üstündeki  annelerin  ise  %55.1’e  çıkmaktadır.  Geniú 
ailede  çocuk  istismarının  oranı  %36  iken  çekirdek  ailelerde  %32.8’dir.  tek 
çocuklu  ailelerde  çocuk  istismarı  durumu  %24.4,  2  –  3  çocuklu  ailelerde  %32.7 
ve  dört  ve  fazla  çocuk  sahibi  ailelerde  bu  oran  %35.7’dir.  yani  çocuk  sayısı 
arttıkça çocuk istismarı oranı da artmaktadır.  
 
Bilir ve arkadaúları bir baúka çalıúmalarında (1991b) Türkiye’nin on altı ilinde 4 – 
12  yaúlar  arasındaki  50473  çocu÷a  fiziksel  ceza  verme  sıklı÷ını  ve  buna  iliúkin 
problem  durumlarını  incelemiúlerdir.  Çocuklara  fiziksel  ceza  verme  sıklı÷ının 
annenin  yaúı,  çalıúma  durumu,  çocu÷un  yaúı  ve  cinsiyeti  ve  çocuk  sayısı  gibi 
de÷iúkenlere göre ele alındı÷ı bir araútırmada úu sonuçlar elde edilmiútir: Kızların 
%62.4’ü, erkeklerin ise %62.9’u fiziksel ceza almıúlardır. En fazla ceza alan  yaú 
grubu %67.3 ile 7 yaú grubudur (4 – 12 yaú arası her yaú bir ‘yaú grubu’ olarak ele 
alınmıútır). Fiziksel ceza veren annelerin %70.3’ü 21 – 30 yaú grubu içindedir ve 
bu  annelerin  %66.2’si  okur-yazar  ya  da  ilkokul  mezunudur.  Ev  hanımı  olan 
annelerin  %65.9’u  ve  çalıúan  annelerin  de  %45.8’i  çocuklarına  fiziksel  ceza 
uygulamaktadırlar. Fiziksel ceza veren aileler içinde 2 – 3 çocuklu olan ailelerin 
oranı    %67.5  ile  en  yüksek  orandadır.  Araútırmada,  çocuklarda  görülen 
problemler  arasında  en  fazla  (%33.7)  davranıú  bozuklukları  görülmektedir. 
Fiziksel  ceza  verilen  çocuklarda  korkular  %34,  uyku  bozuklukları  %12.4, 
konuúma bozuklukları %6.1 ve tikler %2.1 oranında görülmüútür. Tüm bu oranlar 
fiziksel ceza verilmeyen çocuklarda daha fazladır (Kars 1994: 66-67). 

 
73 
Bilir ve arkadaúları (1991) tarafından yapılan baúka bir araútırmada ise korunmaya 
muhtaç  zeka  özürlü  çocuk  ve  gençlerde  ruhsal  uyum  davranıúları  incelenmiútir. 
Araútırmaya  göre  13-15  yaú  grubunda;  korkaklık,  ürkeklik,  her  úeye  a÷lama, 
kaygı  ve  kuruntu;  7-9  yaú  grubunda;  sinirlilik,  çabuk  kızma,  bencillik, 
paylaúamama,  kendine  ait  olmayan  úeyleri  izinsiz  alma;  0-6  yaú  grubunda 
kıskançlık,  söz  dinlememe,  kendi  baúına  iú  yapamama,  sorumsuzluk  gibi 
itemlerde istatistiksel düzeyde farklılık görülmüútür. Kızlar, erkeklere oranla daha 
fazla kaygılı ve kuruntulu bulunmuú; bir  yıl ve daha az süreli korunmaya alınan 
çocuklarda;  kendi  baúına  iú  yapamama,  izinsiz  eúya  alma,  sorumsuzluk  ve  kaka 
kaçırmaya  rastlanırken;  korunmaya  alınmıú  çocuklarda  genelde  daha  fazla 
problem saptanmıútır. 
 
Madi,  Tokad  ve  Sa÷ol  (1995)’un  engelli  çocuklarda  cinsel  sorunlara  ailelerin 
yaklaúımını  inceleyen  cinsel  sorunları  olanların  yakınlarından  anket  formları 
yoluyla  bilgi  alan  çalıúmalarında;  engelli  çocukların  cinsel  istismar  nedeniyle 
yakınmaları  úöyledir;  oturdu÷u  yerde  sallanma,  uykusuzluk,  geceleri  ba÷ırma, 
saldırganlık,  sinirlilik,  her  úeye  karúı  çıkma  iste÷i,  zamansız  uyuma  iste÷i,  idrar 
kaçırmaya baúlama, karúı cinse dikkat çeken yakın ilgi, ulu orta mastürbasyon, içe 
dönüklük, baú dönmesi, karın a÷rısı, sık sık tuvalete gitme, kalpte sıkıúma (Akt. 
Eratay 2000: 168-172).   
Oskay  (1981)  ve  Köknel  (1986)  çalıúmalarında;  engelli  çocukların  e÷itimlerinde 
ailenin  ve  çevrenin  çocu÷un  yaúına  ve  geliúim  ça÷ına  uygun  olmayan 
beklentilerinin  olmasını,  ailenin  bu  beklentilerinin  gerçekleúmesi  için  aúırı  baskı 
ve  daya÷a  varan  ceza  ve  úiddet  yöntemlerine  sıklıkla  baúvurmasını,  çocukların 
yetiúkinlik  dönemine  geldiklerinde  yaúadıkları  iletiúim  bozuklu÷unun  temel 
nedenlerinden birisi olarak açıklanmaktadır (Bozkurt 1991: 2).  
 
Sözen  (1990)’in  ’15-16  yaú  Düzeyindeki  Ana-Babalı  ve  Ana-Babasız  Zeka 
Özürlü Çocukların Ruhsal Uyum Problemlerinin  øncelenmesi’ çalıúmasında ana-
babalı zeka özürlü çocuklarda daha fazla ruhsal uyum problemi saptanmıútır. Kız 
çocuklarında  erkek  çocuklara  oranla  daha  fazla,  ana-babalı  zeka  özürlü  kız 

 
74 
çocuklarında  daha  fazla  ruhsal  uyum  problemine  rastlanmıútır.  Ana-babalı  kız 
çocuklarında en fazla durgunluk ve içe kapanıklık görülürken, erkek çocuklarında 
hareketlilik  ve  yerinde  duramama  davranıúları  görülmüútür.  Ana-babasız  zeka 
özürlü kız çocuklarında en fazla sıkılganlık, çekingenlik, güvensizlik görülürken, 
ana-babasız  zeka  özürlü  erkek  çocuklarında  en  fazla  okula  isteksiz  gitme 
davranıúına rastlanmıútır. 
  
Sucuo÷lu  ve  Öner  (1994)’in  zihinsel  özürlü  çocukların  istismarını  inceleyen 
normal  ve  özürlü  çocu÷a  sahip  ana-babaları  karúılaútırdı÷ı  çalıúmasında;  aile  ile 
ilgili ve di÷erleriyle ilgili problemler dıúında özürlü çocu÷a sahip ailelerin, normal 
çocu÷a  sahip  ailelerden  daha  fazla  puan  aldı÷ı,  özürlü  çocu÷a  sahip  babaların 
katılık  ölçe÷i  haricinde  normal  çocu÷a  sahip  babalardan  daha  fazla  puan  aldı÷ı; 
özürlü  çocu÷a  ve  normal  çocu÷a  sahip  ana-babaların  stres,  mutsuzluk,  çocuk  ve 
kendileriyle  ilgili  problemler  bakımından  farklılaútıkları,  zihin  özürlü  çocu÷a 
sahip ana-babaların istismar etme potansiyellerinin farklı olmadı÷ı; istismar etme 
potansiyellerinin  ana-babanın  yaúı,  çocuk  sayısına  göre  farklılaúmadı÷ı,  e÷itim 
düzeyine göre farklılaútı÷ı görülmüútür (Eratay 2000: 167-170). 
 
Zeytino÷lu  (1991)’nun  sa÷lık,  sosyal  hizmet,  hukuk  ve  e÷itim  alanlarındaki 
çalıúmaların  Türkiye’de  çocuk  istismarı  ve  ihmali  sorunu  ile  ilgili  görüúleri 
üzerinde  yaptı÷ı  çalıúmada  örneklem  grubunu  Ankara  ve  øzmir  illeri  içerisinde 
görev  yapan  toplam  120  meslek  elemanı  oluúturmaktadır.  Örneklem  grubundaki 
meslek  elemanlarının  30’u  hakim  ve  savcı,  27’si  ö÷retmen,  23’ü  çocuk  hekimi, 
20’si  sosyal  hizmet  uzmanı  ve  20’si  de  psikologdur.  Bu  çalıúmadan  elde  edilen 
sonuçlara  göre  uzmanların  çocuk  istismarının  nedenlerine  iliúkin  görüúleri  úu 
úekildedir: E÷itim eksikli÷i (%71.66), ekonomik yetersizlikler (%71.66), bireysel 
özellikler (%49.16), geleneksel de÷er yargıları (%40.00), sa÷lık ve sosyal hizmet 
kuruluúlarının yetersizli÷i (%7.50), toplumsal de÷iúme (%5.83),  yasal eksiklikler 
(%5.00) ve yasaların uygulanmaması (%5.00)’dır. 
 
Bu  çalıúma  ile  ilgili  kısa  bir  özet  vermek  gerekirse  uzmanların  %60’ı  çocuk 
istismarının  toplumumuzda  oldukça  yaygın  oldu÷u  kanısındadırlar.  %20’si  bu 
sorunun  sadece  düúük  sosyo-ekonomik  kesimde  ya  da  kırsal  kesimde  yaygın 

 
75 
oldu÷unu  düúünürken,  %20’si  de  bu  konunun  toplumumuzda  ne  kadar  yaygın 
oldu÷unun bilinmedi÷i ve bunun araútırılması gerekti÷ini ifade etmektedir. 
 
Uzmanların  çocuk  istismarının  belirtileri  hakkındaki  görüúleri  de  úöyledir: 
Uzmanların hepsi bu çocuklarda davranıú ve kiúilik bozuklukları görülebilece÷ini 
belirtmiúlerdir. Uzmanların %21.67’si bu çocukların suça yöneleceklerini, %20’si 
bu  çocuklarda  bir  takım  bedensel  hasarların  görülece÷ini,  %16’sı  bu  çocuklarda 
zihinsel ya da dil geliúiminde geri kalmanın olaca÷ını ve %13’ü de bu çocuklarda 
okul baúarısızlı÷ı görülebilece÷ini belirtmiúlerdir (Akt. Kars 1994: 68-70). 
 
Yıldırım  ve  Çelebi  1999  yılında  yaptıkları  araútırmalarında,  Sa÷lık  Meslek 
Lisesinde  görev  yapan  ö÷retmenlerin  úiddet  e÷iliminin,  Ortopedik  Özürlüler 
Okulunda  görev  yapan  ö÷retmenlerden  daha  yüksek  oldu÷unu  saptamıúlardır. 
Araútırmacılar, Ortopedik Özürlüler Okulunda  görev  yapan ö÷retmenlerin úiddet 
içeren  davranıúlarda  daha  az  bulunmalarının  sebebinin,  ö÷rencilerinin  özür 
durumlarını  dikkate  alarak  onlara  daha  sevecen  ve  içten  davrandıkları 
olabilece÷ini belirtmiúlerdir (Yıldırım ve Çelebi 1999: 34).  
 
Türkiye’de  çocukların  maruz  kaldı÷ı  úiddeti  açı÷a  çıkarması  bakımından  önemli 
bir  araútırma  Zeytino÷lu,  Konanç  ve  Kozcu  tarafından  yapılmıútır.  1987  yılında 
yapılan 1985 – 1986  yıllarına ait 48165 mahkeme kararının taranmasına yönelik 
bu araútırmada, çocuklara karúı iúlenen suçların baúında %68.3 ile cinsel suçların 
geldi÷i saptanmıútır. Araútırmada ırza geçme ve ırza geçmeye teúebbüs suçuna kız 
çocuklarının  %54,  erkek  çocukların  ise  %45.9  oranında  hedef  oldukları 
belirtilmiútir. Yine aynı araútırmada bu tür eylemlerin yedi yaúına kadar daha çok 
erkek  çocuklara,  yedi  yaúından  sonra  ise  daha  çok  kız  çocuklarına  yöneltilmiú 
oldu÷u  gözlenmiútir.  Irza  geçme  ve  buna  teúebbüs  suçuna  hedef  olmuú 
ma÷durların yarıdan fazlasının (%55) 12 yaúın altında oldu÷u ortaya çıkmıútır. 
 
Ziyalar (1998) istismarın önlenmesine iliúkin olarak yaptı÷ı çalıúmada, çocukların 
cinsel istismardan korunması amacı ile bir e÷itim modeli önermekte ve anne-baba 
ve  ö÷retmenlerin  bu  modele  iliúkin  görüúlerini  incelemektedir.  Anne-babalar  ve 
ö÷retmenler,  söz  konusu  programın  gerçekçi  ve  görsel-eúitsel  tüm  iletiúim 

 
76 
yöntemlerini  kullandı÷ı  konusunda  fikir  birli÷ine  varmıúlardır.  Program  yine  her 
iki  grup  tarafından  6-12  yaú  için  uygun  bulunmuú,  ancak  ö÷retmenler,  çocuklar 
için  biraz  ürkütücü  olabilece÷ini  savunmuúlardır.  Anne-babalar  programın  uzun 
yıllar uygulanabilece÷ini düúünürken, ö÷retmenler aynı görüúü paylaúmamaktadır. 
Yine  her  iki  grup  da  programın  geniú  kitlelere  uygulanabilece÷i  görüúüne  çok 
katılmamaktadır.  Ancak  bu  çalıúma,  bundan  sonra  yapılacak  bu  gibi  çalıúmalar 
için umut vaat etmektedir (Akt. Mangalcı 2002: 59-67). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
77 
BÖLÜM III YÖNTEM 
 
Bu  bölümde  araútırmanın  evren  ve  örneklemi,  bilgi  toplama  araçları,  bilgilerin 
toplanması ve analizi ile ilgili açıklamalar yer almaktadır.  
 
 
III.1.Evren ve Örneklem 
 
Bu  araútırmanın  evrenini  2008  –  2009  yıllarında  Samsun  ve  ùanlıurfa  illerinde 
yaúayan,  ortopedik engelli, özel ö÷renme güçlü÷ü çeken ve duygusal davranıúsal 
ve sosyal uyum güçlü÷ü olan ö÷renciler oluúturmaktadır. 
 
Araútırmanın  örneklemini  ise,  2008  –  2009  yıllarında  söz  konusu  úehirlerde, 
çeúitli  özel  e÷itim  kurumlarında  e÷itim  görmekte  olan  yukarıda  adı  geçen  engel 
grupları oluúturmaktadır.    
 
Örnekleme giren ö÷rencilerin genel da÷ılımı Tablo 1’de verilmiútir. 
 
Tablo 1. Örnekleme Giren Ö÷rencilerin Genel Da÷ılımı 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ÖRNEKLEM 
 
N 
% 
Kız 
143 
52.1 
Cinsiyet 
Erkek 
131 
47.8 
Ortopedik Engelli 
74 
27.0 
Ö÷renme Güçlü÷ü 
95 
34.67 
Engel Türü 
Duygusal Dav. ve 
Sos. Uyum Boz. 
105 
38.32 
10-15 
174 
63.50 
Yaú 
16-20 
100 
36.50 

 
78 
III.2.Veri Toplama Araçları 
 
Bu  araútırmada  bilgileri  toplamak  amacıyla  Çocuk  østismarı  Tarama  Anketi 
kullanılmıútır.  
 
 
III.2.1.Çocuk østismarı Tarama Anketi  
 
Çocuk  østismarı  Tarama  Anketi,  2004  yılında  Oral  ve  Akdaú  tarafından 
geliútirilmiútir.  Anket,  7-9  yaú  grubu,  10-11  yaú  grubu  ve  12-15  yaú  grubu  için 
olmak üzere üç versiyonda düzenlenmiútir.  
 
Araútırmada  kullanılacak  olan  form,  10-11  yaú  grubu  için  oluúturulmuú,  39 
soruluk bir formdur.  
 
 
III.2.1.1.Çocuk østismarı Tarama Anketi’nin Güvenirlik ve Geçerli÷i 
 
Oral  ve  Akdaú,  ‘Çocuk  østismarı  Tarama  Anketi:  Geliútirme,  Geçerlik  ve 
Güvenirlik’  konulu  tez  çalıúmasında,  anketin  kapsam  ve  yapı  geçerlili÷ine  sahip 
oldu÷unu saptamıútır.  
 
Güvenirlik  yönünden  bulgular  ise  12-15  yaú  grubu  için  sa÷lam  bir  ölçek 
oldu÷unu,  7-9  ve  10-11  yaú  gruplarında  ise  kimi  alt  testlerin  (duygusal  istismar, 
fiziksel  istismar)  güvenilir  olmakla  beraber  ölçe÷in  tamamının  ihtiyatla 
kullanılması  gerekti÷ini  ortaya  koymuútur.  Genel  olarak,  ölçek  alt  testlerinin  her 
üç  yaúıt  grubunda  da  yeterli  geçerlik  oranına  sahip  olmaları  nedeniyle, 
güvenirlilikle  ilgili  problemlerin,  farklı  örneklem  gruplarına  uygulama  sonucu 
birikecek verilerle tekrar de÷erlendirilmesi ve bu yolla çözülmesi beklenmektedir.     
 
 
 
 

 
79 
III.3.
øúlem Yolu 
 
Araútırma  için  gerekli  bilgiler  toplanmaya  baúlamadan  önce  ilgili  makamlardan 
gerekli  izin  alınmıú  ve  hangi  saatler  arasında  uygulama  yapılaca÷ı  önceden 
belirlenmiútir.  
 
Araútırma  ile  ilgili  bilgiler,  2008  –  2009  ö÷retim  yılında  araútırmacı  tarafından 
toplanmıútır.  Anketin  içten  ve  samimi  cevaplandırılması  için  ö÷rencilere 
isimlerinin  isterlerse  yazılmayabilece÷i  belirtilmiútir.  Ö÷rencilere  anketten  elde 
edilen bilgilerin amaç dıúında kullanılmayaca÷ı ifade edilmiútir.  
 
 
III.4.Verilerin Analizi 
 
Bilgilerin  analizinde  önce  her  bir  soru  için  verilen  cevapların  frekansları 
saptanmıú ve yüzdelik da÷ılımları elde edilmiútir.  
 
Sonuçlar SPSS programı üzerinden, tek yönlü varyans analizi, LSD testi ve t testi 
kullanılarak yapılmıútır.     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
80 
BÖLÜM IV BULGULAR 
 
Bu bölümde denenceleri test etmek amacıyla yapılan istatistiksel analizlere ve bu 
analizler sonucu elde edilen bulgulara yer verilmiútir. 
 
IV.1.Denence 1: Ortopedik engelli, özel ö÷renme güçlü÷ü çeken ve duygusal 
davranıúsal ve sosyal uyum güçlü÷ü olan ö÷rencilerin maruz kaldıkları ihmal 
ve istismar düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. 
 
Araútırmanın  birinci  denencesinde,  ortopedik  engelli,  özel  ö÷renme  güçlü÷ü 
çeken  ve  duygusal  davranıúsal  ve  sosyal  uyum  güçlü÷ü  olan  ö÷rencilerin  maruz 
kaldıkları  ihmal  ve  istismar  düzeyleri  arasında  anlamlı  bir  fark  bulunup 
bulunmadı÷ı  incelenmiútir.  Örnekleme  giren  ö÷rencilerin  engel  türlerine  iliúkin 
sayısal bilgiler Tablo 2’de verilmiútir.  
 
Tablo 2. Engel Türlerine Göre øhmal ve østismara U÷rama Düzeylerine 
øliúkin Sayısal Bilgiler 
 
 
 
 
 
N 
 
  X 
 
  Ss 
Ortopedik Engelli 
 
 
74 
 
24.47   
26.86 
Özel Ö÷renme Güçlü÷ü  
 
95 
 
35.89   
34.31 
Duygusal Davranıúsal ve  
 
105 
 
27.56   
29.78 
      Sosyal Uyum Güçlü÷ü  
 
Tablo  2’deki  sonuçlar,  ö÷rencilerin  engel  türlerine  göre  ihmal  ve  istismara 
u÷rama düzeylerinin de÷iúme gösterdi÷ini ortaya koymuútur.  
 
Gruplar  arasındaki  bu  farklılı÷ın  anlamlı  olup  olmadı÷ını  belirlemek  amacıyla 
yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçları ise Tablo 3’de verilmiútir. 
 
 
 
 
 

 
81 
Tablo 3.  Engel Türlerine Göre øhmal ve østismara U÷rama Düzeylerine øliúkin 
Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları 
 
 
 
SD 
 
     KT   
 
   KO   
   F 
Gruplararası 
 
2 
 
 6145.522 
 
3072.761 
3.258* 
Gruplariçi 
 
271 
 
255609.241 
 
 943.208 
Toplam  
 
273 
 
261754.763 
*p< .05 
 
Tablo 3’deki tek yönlü varyans analizi sonuçları, ortalamalar arasındaki farkların 
ortopedik  engelli  ve  özel  ö÷renme  güçlü÷ü  çeken  ö÷renciler  için  anlamlı 
oldu÷unu  göstermektedir.  Bu  farklılı÷ın  hangi  gruplar  arasında  oldu÷unu 
belirlemek amacıyla yapılan LSD testi sonuçları Tablo 4’de verilmiútir.  
 
 
Tablo 4. Engel Türlerine Göre øhmal ve østismara U÷rama Düzeylerine 
øliúkin LSD Testi Sonuçları 
                                                                                                         Ortalamalar  
                                                                                                          Arası Fark 
Ortopedik Engelli 
            Özel Ö÷renme Güçlü÷ü  
 
-11.42176 
            Duygusal Davranıúsal ve  
 
 -3.08893 
       
 
 
                  Sosyal Uyum Güçlü÷ü  
Özel Ö÷renme Güçlü÷ü  
Ortopedik Engelli 
 
 
  11.42176 
 
 
 
 
Duygusal Davranıúsal ve  
 
   8.33283 
 
 
 
 
     Sosyal Uyum Güçlü÷ü 
Duygusal Davranıúsal ve  
Ortopedik Engelli 
 
 
    3.08893 
      Sosyal Uyum Güçlü÷ü 
Özel Ö÷renme Güçlü÷ü  
 
   -8.33283 
 
 
IV.2.Denence  2:  Ortopedik  engelli,  özel  ö÷renme  güçlü÷ü  çeken  ve  duygusal 
davranıúsal ve sosyal uyum güçlü÷ü olan küçük yaútaki ö÷renciler büyük yaútaki 
ö÷rencilerden daha çok ihmal ve istismara maruz kalmaktadırlar. 
 
Araútırmanın ikinci denencesinde, ortopedik engelli, özel ö÷renme güçlü÷ü çeken 
ve  duygusal  davranıúsal  ve  sosyal  uyum  güçlü÷ü  olan  ö÷rencilerin  maruz 

 
82 
kaldıkları ihmal ve istismar düzeyleri ile yaúları arasında anlamlı bir fark bulunup 
bulunmadı÷ı  incelenmiútir.  Örnekleme  giren  ö÷rencilerin  yaú  gruplarına  iliúkin 
sayısal bilgiler Tablo 5’de verilmiútir.  
 
 
Tablo 5. Yaú Gruplarına Göre øhmal ve østismara U÷rama Düzeylerine 
øliúkin t-testi Sonuçları 
 
 
 
 
    N 
 
      X   
      Ss                t 
                              10-15               174                    30,5657             31,19783     ,674* 
                              16-20               100                    27,9394             30,63339 
*p> .05 
 
Tablo 5’deki sonuçlar, ö÷rencilerin yaú gruplarına göre ihmal ve istismara u÷rama 
düzeylerinin de÷iúme göstermedi÷ini ortaya koymuútur.  
 
 
IV.3.Denence 3: Ortopedik engelli, özel ö÷renme güçlü÷ü çeken ve duygusal 
davranıúsal  ve  sosyal  uyum  güçlü÷ü  olan  ö÷rencilerin  cinsiyetleri  ile  maruz 
kaldıkları  ihmal  ve  istismar  düzeyleri  arasında  anlamlı  bir  iliúki 
bulunmamaktadır. 
 
Araútırmanın  üçüncü  denencesini  test  etmek  amacıyla  örnekleme  giren  kız  ve 
erkek  ö÷rencilerin  ihmal  ve  istismara  u÷rama  düzeyleri  ortalamaları 
karúılaútırılmıútır.  Bu  karúılaútırmaya  iliúkin  t-testi  sonuçları  Tablo  6’da 
verilmiútir.