Ondokuzmayis üNøversøtesø sosyal b

Tablo 6. Cinsiyete Göre øhmal ve østismara U÷rama 
Düzeylerine øliúkin t-testi Sonuçları 
 
 
 
 N 
 
  X 
 
 Ss 
 
t 
Kız 
 
143 
 
26.23   
30.42            -1.90* 
Erkek   
131 
 
33.31   
31.23             
*p< .05 
 

 
83 
Tablo 
6’daki 
sonuçlara 
göre 
cinsiyetler 
arasında 
anlamlı 
bir 
fark 
bulunmamaktadır.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
84 
BÖLÜM V TARTIùMA VE YORUM 
 
Bu bölümde engelli ö÷rencilerin ihmal ve istismar düzeylerini incelemeye iliúkin 
bulgular tartıúılıp yorumlanmıútır. 
 
Literatürde çocu÷un herhangi bir engelinin olmasının, çocu÷un mizacını etkiledi÷i 
bildirilmektedir. Çocuk, aktif, düzensiz, ısrarcı, negatif ruh durumuna sahip yani 
‘zor  çocuk’  olabilir.  Böyle  durumlarda  da  herhangi  bir  engeli  olan  çocukların 
ihmal  ve  istismardan  daha  fazla  zarar  gördükleri  kabul  edilmektedir.  Yapılan 
çalıúmaların da genelde bunu destekledi÷i görülmektedir (Sertler 2002: 113-118). 
Çünkü  çocu÷un  engelli  bir  çocuk  olması  ailesi  tarafından  daha  fazla  ihmal  ve 
istismar edilmesine neden olabilmektedir (Özgür 2004: 102). Bu bilgiler ıúı÷ında 
araútırmanın birinci denencesinde ortopedik engelli, özel ö÷renme güçlü÷ü çeken 
ve  duygusal  davranıúsal  ve  sosyal  uyum  güçlü÷ü  olan  ö÷rencilerin  maruz 
kaldıkları  ihmal  ve  istismar  düzeyleri  arasında  anlamlı  bir  fark  bulunmadı÷ı 
belirtilmiútir.  Ancak  birinci  denenceye  ait  bulgular  ö÷rencilerin  engel  türlerine 
göre  ihmal  ve  istismara  u÷rama  düzeylerinin  de÷iúme  gösterdi÷ini  ortaya 
koymuútur.  Yapılan  tek  yönlü  varyans  analizi  sonuçları,  ortalamalar  arasındaki 
farkların ortopedik engelli ve özel ö÷renme güçlü÷ü çeken ö÷renciler için anlamlı 
oldu÷unu  göstermektedir.  Analiz  sonucunda,  duygusal  davranıúsal  ve  sosyal 
uyum  güçlü÷ü  olan  ö÷rencilerin  ihmal  ve  istismar  düzeylerinin  di÷er  iki  engel 
türüne  göre  daha  düúük  çıkmıú  olması,  bu  ö÷rencilerin  yaúamlarını  devam 
ettirmek  için  ortopedik  engelli  ve  özel  ö÷renme  güçlü÷ü  çeken  ö÷rencilere 
nazaran daha az ilgi ve deste÷e ihtiyaç duymaları olabilir.  
 
Araútırmanın ikinci denencesinde, ortopedik engelli, özel ö÷renme güçlü÷ü çeken 
ve  duygusal  davranıúsal  ve  sosyal  uyum  güçlü÷ü  olan  ö÷rencilerin  yaúları  ile 
maruz  kaldıkları  ihmal  ve  istismar  düzeyleri  arasında  anlamlı  bir  fark  olup 
olmadı÷ı  ele  alınmıútır.  Çalıúmalar,  geliúimsel  ve  ö÷renme  ile  ilgili  problemlere 
sahip  olan  küçük  yaútaki  çocukların,  ön  ergen  ve  ergenlik  dönemindeki 
çocuklardan  daha  fazla  ihmal  ve  istismara  maruz  kaldıklarını  göstermektedir. 
Aynı  zamanda  bu  çocuklarda  ihmal  ve  istismarın  yineleme  sıklı÷ının  yüksek 
oldu÷u  da  ortaya  konmuútur  (Mayer  ve  di÷erleri  2007:  721-732).  Ancak 

 
85 
araútırmanın  ikinci  denencesine  ait  elde  edilen  bulgular  bu  bilgileri 
desteklememektedir. Elde edilen sonuçlara göre, küçük yaútaki engelli ö÷renciler 
ile  büyük  yaútaki  engelli  ö÷renciler  arasında  ihmal  ve  istismara  maruz  kalma 
düzeyi açısından anlamlı bir fark bulunmamaktadır.  
 
Araútırmanın  üçüncü  denencesine  ait  bulgular  ortopedik  engelli,  özel  ö÷renme 
güçlü÷ü çeken ve duygusal davranıúsal ve sosyal uyum güçlü÷ü olan ö÷rencilerin 
cinsiyetleri  ile  maruz  kaldıkları  ihmal  ve  istismar  düzeyleri  arasında  anlamlı  bir 
iliúki  bulunmadı÷ını  göstermektedir.  Sa÷lıklı  ö÷renciler  üzerinde  yapılan  birçok 
benzer  araútırma  da  cinsiyet  ile  ihmal  ve  istismar  arasında  anlamlı  bir  iliúki 
olmadı÷ını gösterirken, Özdemir fiziksel (1989:118), Kars duygusal olarak (1994: 
215)  erkeklerin  kızlardan  daha  fazla  istismara  maruz  kaldıklarını  ortaya 
koymuúlardır.  Browne  (1997)’nun  Yunanistan’da  yaptı÷ı  çalıúmada  ise  197 
fiziksel ve duygusal istismara u÷ramıú çocuktan %64’ünü erkeklerin oluúturdu÷u 
görülmüútür (Akt. Kutsal 2004: 50). 
 
Engelli ö÷rencilerin istismar ve ihmalini konu alan yayınlanmıú çalıúmaların çok 
az olması, bu bulguların desteklenip desteklenmemesi açısından yorum getirmeyi 
güçleútirmektedir.  Yapılacak  yeni  araútırmaların  engelli  çocukların  istismarı  ve 
ihmali sorununa de÷iúik boyutlar ve açıklamalar getirece÷ine inanılmaktadır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
86 
BÖLÜM VI SONUÇ VE ÖNERøLER 
 
Bu bölümde, araútırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaúılan genel sonuç 
ve önerilere yer verilmiútir. 
 
Araútırma  ortopedik  engelli  ve  özel  ö÷renme  güçlü÷ü  çeken  ö÷rencilerin, 
duygusal  davranıúsal  ve  sosyal  uyum  güçlü÷üne  sahip  ö÷rencilerden  ve  küçük 
yaútaki  engelli  ö÷rencilerin,  ön  ergen  ve  ergenlik  dönemindeki  engelli 
ö÷rencilerden daha fazla ihmal ve istismara u÷radıklarını, örnekleme giren engelli 
ö÷rencilerin  cinsiyetlerinin  ise  ihmal  ve  istismar  için  anlamlı  bir  fark 
oluúturmadı÷ını ortaya koymaktadır. 
 
Bu araútırma ile elde edilen sonuçlara dayalı olarak aúa÷ıdaki öneriler yapılabilir: 
 
1.
  Kitle  iletiúim  araçlarında  çocuk  istismarı  ve  ihmali  konusuna  psikolojik, 
sosyal,  hukuki  ve  e÷itim  boyutlarıyla  yer  verilerek,  anne-babaların  konu 
hakkında bilgilendirilmesi sa÷lanabilir, 
 
2.
  Engelli  çocuklarını  istismar  ve  ihmal  eden  anne-babalara  psikolojik  ve 
pedagojik  rehberlik  yapabilecek,  Sosyal  Hizmetler  ve  Çocuk  Esirgeme 
Kurumuna ba÷lı kurumların oluúturulması, 
 
3.
  Çocuk istismarı ve ihmali konusunda, anne-babaların bilgilendirilmesinde, 
okul  rehberlik  servislerinde  çalıúan  psikolojik  danıúmanlardan  de 
yararlanılması.  Psikolojik  danıúmanların  veli  toplantısı,  broúür,  konferans 
gibi etkinliklerle anne-babaları bilgilendirme çalıúmaları yapmaları, 
 
4.
  Rehberlik  ve  Araútırma  Merkezlerinde,  mevcut  bölümlerin  yanı  sıra 
‘çocu÷un  korunması’  adlı  bir  alt  bölüm  oluúturulması.  Bu  bölümde, 
okullarda  çalıúan  rehber  ö÷retmenlerin  belirledi÷i  istismar  ve  ihmal 
edilmiú  engelli  çocukların  merkeze  bildirilmesi,  bu  çocuklara  ve  ailesine 
gerekli psikolojik hizmetin verilmesinin sa÷lanması, 
 

 
87 
5.
  Ö÷retmen  yetiútiren  yüksek  ö÷retim  kurumlarının  lisans  programlarında, 
istismar  ve  ihmal  edilen  çocukların  korunmasına  yönelik  konular  da  yer 
almalıdır.  Aynı  zamanda  halen  çalıúmakta  olan  ö÷retmenlere  çocuk 
istismarı ve ihmali konusunda e÷itilmelidir, 
 
6.
  Araútırmadaki engel türlerinin haricinde kalan di÷er engel türlerinin de ele 
alınarak, çocuk ihmali ve istismarı boyutunda incelenmesi verimli olabilir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
88 
KAYNAKÇA 
 
Akdaú, Aslı. 2005. ‘Çocuk østismarı Tarama Anketi: Geliútirme, Geçerlik ve 
Güvenirlik  Çalıúması’.  Yayımlanmamıú  doktora  tezi.  østanbul:  østanbul 
Üniversitesi.  
 
Akyüz, Emine. 2000. Ulusal ve Uluslar arası Hukukta Çocu÷un Haklarının ve 
Güvenli÷inin Korunması. Ankara: Milli E÷itim Basımevi.  
 
Altu÷gil,  Murat.  2008.  “østismar  ve  øhmal  Edilmiú  Çocuklara  Kuramsal 
Yaklaúım”.  Çocuk  østismarını  ve  øhmalini  Önleme  Sempozyumu.  Mayıs. 
Haziran, 27, 2008. http://www.cocukistismarinionleme.sempozyumu.web.tr. 2-4. 
 
Aral, Neriman, Figen, Gürsoy. 2001. “Çocuk Hakları Çerçevesinde Çocuk øhmal 
ve  østismarı”.  Mili  E÷itim  Dergisi.  Temmuz,  A÷ustos,  Eylül.  Aralık,  1,  2008. 
http://yayim.meb.gov.tr.  
 
Bae,  Hwa-Ok,  Phyllis,  Solomon,  Richard,  Gelles.  2007.  “Abuse  Type  And 
Substantiation  Status  Varying  By  Recurrence”.  Chıldren  And  Youth  Servıces 
Revıew. Cilt.29, Sayı.7, ss.856. 
 
Bilir,  ùule.  v.d.  1991.  “Türkiye’nin  16  ølinde  4-12  Yaúlar  Arasındaki  50.473 
Çocu÷a  Fiziksel  Ceza  Verme  Sıklı÷ı  ve  Buna  øliúkin  Problem  Durumlarının 
øncelenmesi”.  Aile  ve  Toplum  Dergisi.  Mart.  :Kasım,  18,  2008. 
http://www.sabem.saglık.gov.tr.  
 
Bozkurt,  Erdo÷an.  1991.  “Bireylerin  øletiúim  Sorunları  ve  øletiúim  Becerilerinin 
Geliútirilmesi”. Milli E÷itim Dergisi. Kasım, 13, 2008. http://yayim.meb.gov.tr.  
 
Brook,  Jody,  Thomas,  McDonald.  2007.  “Evaluating  The  Effects  Of 
Comprehensive  Substance  Abuse  øntervention  On  Successful  Reunification”. 
Research On Socıal Work Practıce. Cilt.17, Sayı.6, ss.664. 
 

 
89 
Budak, Selçuk. 2000. Psikoloji Sözlü÷ü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. 
 
Bulut,  Sefa.  2008.  “Erken  Çocukluk  Dönemi  Cinsel  østismarının  Psikodinamik 
Oyun Terapisiyle Teúhisi ve Tedavisi”. Türk Psikolojik Danıúma ve Rehberlik 
Dergisi. Mart. Cilt.3, Sayı.29, ss.131-141.  
 
Burcu, Esra. v.d. 2006. “Türkiye’de Özürlü Bireylerin Köken Ailelerinin Yapısal 
Özelliklerinin  Sosyolojik  Betimlemesi”.  Öz-Veri  Dergisi.  Cilt.3,  Sayı.2,  ss.783-
805 Ankara: Kalemdar Matbaası. 
 
Carter,  Vernon,  Miranda,  Myers.  2007.  “Exploring  Related  The  Risks  Of 
Substantiated  Physical  Neglect  To  Poverty  And  Parental  Characteristics:  A 
National  Sample”.  Chıldren  And  Youth  Servıces  Revıew.  Cilt.29,  Sayı.1, 
ss.110-121. 
 
Cladera, Debra. v.d. 2007. “Assessment Of Families Who Have Substance Abuse 
øssues:  Those  Who  Maltreat  Their  ønfants  And  Toddlers  And  Those  Who  Do 
Not”. Substance Use & Mısuse. Cilt.42, Sayı.10, ss.829-852. 
 
Collishaw,  Stephan.  2007.  “Resilience  To  Adult  Psychopathology  Following 
Childhood  Maltreatment:  Evidence  From  A  Community  Sample”.  Chıld  Abuse 
& Neglect. Cilt.31, Sayı.3, ss.211-229. 
 
Corey,  Gerald.  2008.  Psikolojik  Danıúma,  Psikoterapi  Kuram  ve 
Uygulamaları. Çev. Tuncay Ergene. Ankara: Mentis Yayıncılık. 
 
Coúkun,  Latife.  v.d.  2008.  “Çocukluk  Ça÷ı  Yaralanmalarında  Hazırlayıcı 
Nedenler”. Türk Pediatri Arúivi. Eylül. Cilt.43, Sayı.3, ss.84-87. 
 
Cücelo÷lu, Do÷an. 1994. øçimizdeki Çocuk. Ankara: Remzi Kitabevi. 
 

 
90 
Çetin,  Zeynep.  v.d.  2008.  “Çocukluk  Ça÷ında  Yaralanma  Kontrolü:  Ailenin 
Davranıúı  ve  Güvenlik  Danıúamanlı÷ı”.  Türk  Pediatri  Arúivi.  Aralık.  Cilt.43, 
Sayı.4, ss.127-133. 
 
Dixon,  Louise.  v.d.  2007.  “The  Co-Occurrence  Of  Child  And  øntimate  Partner 
Maltreatment  øn  The  Family:  Characteristics  Of  The  Violent  Perpetrators”. 
Journal Of Famıly Vıolence. Cilt.22, Sayı.8, ss.675-689. 
 
Dubowitz,  Howard,  Susan,  Bennett.  2007.  “Physical  Abuse  And  Neglect  Of 
Children”. Lancet. Cilt.69, Sayı.95, ss91-99. 
 
DuMont,  Kimberly,  Cathy  Spatz,  Widom,  Sally,  Czaja.  2007.  “Predictors  Of 
Resilience  øn  Abused  And  Neglected  Children  Grown-Up:  The  Role  Of 
øndividual And Neighborhood Characteristics”. Chıld Abuse & Neglect. Cilt.31, 
Sayı.3, ss.255-274. 
 
Enç,  Mithat.  1980.  Ruhbilim  Terimleri  Sözlü÷ü.  Ankara:  Türk  Dil  Kurumu 
Yayınları. 
 
Eratay,  Emine.  2000.  ‘Zihin  Engelli  Çocukların  Aileleri  Tarafından  Fiziksel 
ø
hmal ve østismarı ile Buna Ba÷lı Olarak Ortaya Çıkan Davranıú Sorunları 
Arasındaki øliúkinin øncelenmesi ( Bolu øli Örne÷i )’. Yayımlanmamıú doktora 
tezi. Bolu: Abant øzzet Baysal Üniversitesi.   
 
Erden, Gülsen. 2002. “Çocu÷un Yazılı ve Görsel Basında østismarı: Suç Kurbanı 
ve Suç Zanlısı Çocuk Haberleri”. Türk Psikoloji Bülteni. Mart, Haziran. Cilt.8, 
Sayı.24-25, ss.69-73.   
 
Ersoy,  Özlem,  Neslihan,  Avcı.  2001.  Özel  Gereksinimi  Olan  Çocuklar  ve 
E÷itimleri. østanbul: Ya-Pa Yayın. 
 

 
91 
Haskett,  Mary  v.d.  2006.  “Diversity  øn  Adjustment  Of  Maltreated  Children: 
Factors  Associated  With  Resilient  Functioning”.  Clınıcal  Psychology  Revıew. 
Cilt.26, Sayı.6, ss.796-812. 
 
Göde, Osman. v.d. 2001. “E÷itimin Bütünlü÷ü øçinde Sporun Duygusal østismara 
U÷rayan  Ergenlerin  Benlik  Kavramlarına  Etkisi”.  E÷itim  Dergisi.  A÷ustos,  27, 
2008. http://egitimdergi.pamukkale.edu.tr.  
 
Herrenkohl,  Todd,  Roy,  Herrenkohl.  2007.  “Examining  The  Overlap  And 
Prediction  Of  Multiple  Forms  Of  Child  Maltreatment,  Stressors,  And 
Socioeconomic  Status:  A  Longitudinal  Analysis  Of  Youth  Outcomes”.  Journal 
Of Famıly Vıolence. Cilt.22, Sayı.7, ss.553. 
 
Hindley,  Nick.  v.d.  2006.  “Risk  Factors  For  Recurrence  Of  Maltreatment:  A 
Systematic Review”. Archıves Of Dısease In Chıldhood. Cilt.91, Sayı.9, ss.744-
752. 
 
Hines,  Paul.  v.d.  2006.  “Similarities  øn  Siblings'  Experiences  Of  Neglectful 
Parenting Behaviors”. Chıld Abuse & Neglect. Cilt.30, Sayı.6, ss.619-637. 
 
Huntington,  Clare.  2007.  “Mutual  Dependency  øn  Child  Welfare”.  Notre  Dame 
Law Revıew. Cilt.82, Sayı.4, ss.148-153. 
 
Kaffman,  Arie,  Michael,  Meaney.  2007.  “Neurodevelopmental  Sequelae  Of 
Postnatal  Maternal  Care  øn  Rodents:  Clinical  And  Research  ømplications  Of 
Molecular  ønsights”.  Journal  Of  Chıld  Psychology  And  Psychıatry.  Cilt.48, 
Sayı.4, ss.224-244. 
 
Karadeniz,  Selda.  2008.  ‘Çocuklık  Ça÷ı  Örselenme  Yaúantıları  øle  Psikolojik 
Do÷um  Sırası  Arasındaki  øliúki’.  Yayımlanmamıú  yüksek  lisans  tezi.  Samsun: 
Ondokuz Mayıs Üniversitesi. 
 

 
92 
Karaman,  Yasemin.  1993.  ‘ølkokul  Ö÷retmenlerinin  Gözlemlerine  Göre 
Çocukların Aileleri Tarafından østismarı ve øhmali’. Yayımlanmamıú  yüksek 
lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi. 
 
Kars,  Özcan.  1994.  ‘Çocuk  østismarı  ve  øhmalinin  Nedenleri  ve  Okul 
Baúarısına  Etkisi’.  Yayımlanmamıú  yüksek  lisans  tezi.  Ankara:  Hacettepe 
Üniversitesi. 
 
Konanç,  Esin,  øpek,  Gürkaynak,  Ayten,  Egemen.  1991.  Çocukların  Kötü 
Muameleden Korunması – 1. Ulusal Kongresi. Ankara: Gözde Ofset Yayınları. 
 
Krugman, Scott, Wendy, Lane, Christina, Walsh. 2007. “Update On Child Abuse 
Prevention”. Current Opınıon In Pedıatrıcs. Cilt.19, Sayı.6, ss.711. 
 
Kurtay,  Derya.  2004.  “Çocuk  øhmal  ve  østismarının  Önlenmesi”.  Toplum  ve 
Sosyal Hizmet Dergisi. Mart, 15, 2008. www.sosyalhizmetuzmanı.org.  
 
Kutsal, Ebru. 2004. ‘Fiziksel Çocuk østismarının Sosyodemografik Özellikleri 
ve  Milner  Çocuk  østismarı  Potansiyeli  Ölçe÷inin  Türkiye  Geçerlili÷i’. 
Yayımlanmamıú uzmanlık tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 
 
Lee, Bong Joo, Lucky, Mackey-Bilaver. 2007. “Effects Of Wıc And Food Stamp 
Program  Participation  On  Child  Outcomes”.  Chıldren  And  Youth  Servıces 
Revıew. Cilt.29, Sayı.4, ss.501-517. 
 
Mangalcı, Burcu. 2002. ‘Lise 2. Sınıf Ö÷rencilerinin Ailede Çocuk østismarı ve 
ø
hmaline  øliúkin  Görüúleri’.  Yayımlanmamıú  yüksek  lisans  tezi.  Ankara: 
Hacettepe Üniversitesi. 
 
Marshall,  Gordon.  1999.  Sosyoloji  Sözlü÷ü.  Çev.  Osman  Akınhay,  Derya 
Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. 
 

 
93 
Mcdonald,  Kelly  Colleen.  2007.  “Child  Abuse:  Approach  And  Management”. 
Amerıcan Famıly Physıcıan. Cilt.75, Sayı.2, ss.221-228. 
 
Mcdonell,  James,  Gary,  Melton.  2008.  “Toward  A  Science  Of  Community 
øntervention”. Family and Community Health. Cilt.31, Sayı.2, ss.113-125. 
 
Montessori,  Maria.  1997.  Çocuk  E÷itimi.  Çev.  Güler  Yücel.  østanbul:  Özgür 
Yayınları. 
 
_________.  1999.  Çocukları  Anlamak:  Ailelere  Çocuk  Psikolojisi  El  Kitabı. 
Çev. Ahmet Yazıcı. østanbul: Gendaú Yayınevi. 
 
Mowbray,  Carol,  Orion,  Mowbray.  2006.  “Psychosocial  Outcomes  Of  Adult 
Children  Of  Mothers  With  Depression  And  Bipolar  Disorder”.  Journal  Of 
Emotıonal And Behavıoral Dısorders. Cilt.14, Sayı.3, ss.130-142. 
 
Nolin,  Pierre,  Louise,  Ethier.  2007.  “Using  Neuropsychological  Profiles  To 
Classify Neglected Children With Or Without Physical Abuse”. Chıld Abuse & 
Neglect. Cilt.31, Sayı.6, ss.631-643. 
 
Özdemir,  Ayten.  1989.  ‘Çocu÷un  Fiziksel  Yönden  østismarı  ve  øhmali  – 
Ankara’daki  Alt  ve  Üst  Toplumsal  Ekonomik  Düzeydeki  Ortaokul 
Ö÷rencileri 
Üzerinde 
Ana-Babanın 
Fiziksel 
ø
stismar 
ve 
ø
hmal 
Davranıúlarının Karúılaútırılması’. Yayımlanmamıú yüksek lisans tezi. Ankara: 
Hacettepe Üniversitesi. 
 
Özdo÷an,  Berka.  1997.  Çocuk  ve  Oyun:  Çocu÷a  Oyunla  Yardım.  Ankara: 
Ertem Yayın. 
 
Özgür,  Sinem.  2004.  ‘Ankara  øli  ølkö÷retim  økinci  Kademe  Ö÷rencilerinin 
Aileleri  Tarafından  østismarı  ve  øhmali’.  Yayımlanmamıú  yüksek  lisans  tezi. 
Ankara: Ankara Üniversitesi. 
 

 
94 
Özsoy,  Yahya.  2002.  Özel  E÷itime  Muhtaç  Çocuklar/Özel  E÷itime  Giriú. 
Ankara: Karatepe Yayınları. 
 
Polat, O÷uz. 1997. Çocukta Daya÷a Hayır. østanbul: Analiz Yayınları. 
 
Rentz, Danielle. v.d. 2007. “Effect Of Deployment On The Occurrence Of Child 
Maltreatment  øn  Military  And  Nonmilitary  Families”.  Amerıcan  Journal  Of 
Epıdemıology. Cilt.65, Sayı.10, ss.119. 
 
Ryan, Joseph. 2006. “Integrating Substance Abuse Treatment And Child Welfare 
Services:  Findings  From  The  Illinois  Alcohol  And  Other  Drug  Abuse  Waiver 
Demonstration”. Socıal Work Research. Cilt.30, Sayı.2, ss.95-107. 
 
Sayıta,  Sevgi,  Mustafa,  ùirin.  2000.  1.  østanbul  Çocuk  Kurultayı  østanbul 
Çocuk Raporu. østanbul: østanbul Çocukları Vakfı Yayınları. 
 
Sertler,  ùefika.  2002.  ‘Kronik  Hastalık  Tanısı  Konmuú  Hastanede  Yatan  6 
Yaú  Üstü  Çocuklarda  Duygusal  øhmal  ve  østismarın  øncelenmesi’. 
Yayımlanmamıú yüksek lisans tezi. østanbul: Marmara Üniversitesi. 
 
Swenson,  Calvin,  Malcolm,  Chaffin.  2006.  “Beyond  Psychotherapy:  Treating 
Abused Children By Changing Their Social Ecology”. Aggressıon And Vıolent 
Behavıor. Cilt.11, Sayı.2, ss.120-137. 
 
ùimúek,  Zeynep.  v.d.  2007.  “Prevalence  And  Predictors  Of  Emotional  And 
Behavioral  Problems  Reported  By  Teachers  Among  ønstitutionally  Reared 
Children  And  Adolescents  øn  Turkish  Orphanages  Compared  With  Community 
Controls”. Chıldren And Youth Servıces Revıew. Cilt.29, Sayı.7, ss.883-899. 
 
ùuúo÷lu, Önder. 2005. øçe Kanayan Yara. østanbul: Alfa Yayınları. 
 
Tercan, Meltem. 1995. ‘Çocu÷un Ana-Babası Tarafından Fiziksel østismarı ve 
ø
hmali’. Yayımlanmamıú yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi. 

 
95 
Thomas,  Claudia.  v.d.  2008.  “Obesity  And  Type  2  Diabetes  Risk  øn  Midadult 
Life: The Role Of Childhood Adversity”. Pediatrics. Cilt.12, Sayı.5, ss.40-49. 
 
Topçu, Sedat. 1997. Çocuk ve Gençlerin Cinsel østismarı: Ensest ve Pedofili. 
Ankara: Doruk Yayımcılık. 
 
Tufan,  øsmail,  Ögür,  Arun.  2006.  ‘Türkiye  Özürlüler  Araútırması  2002’. 
Mevzuat-Yönetmelik. Ocak. Kasım, 4, 2008. http://www.ozida.gov.tr. 28.  
 
Uysal,  Aynur.  1998.  ‘Çocuk  østismarı  ve  øhmalinin  Belirti  ve  Risklerini 
Tanılamada  Hemúire  ve  Ebelerin  Bilgi  Düzeylerinin  Saptanması’. 
Yayımlanmamıú yüksek lisans tezi. øzmir: Ege Üniversitesi. 
 
Venet,  Michele.  v.d.  2007.  “Attachment  Representations  øn  A  Sample  Of 
Neglected  Preschool-Age  Children”.  School  Psychology  Internatıonal.  Cilt.28, 
Sayı.3, ss.264. 
 
Ya÷mur, Fatih, Didem, Öztop, Haúim, Asil. 2008. “Çocukların Cinsel østismarı”. 
Çocuk Dergisi. Haziran. Cilt.8, Sayı.2, ss.77-80. 
 
Yavuzer, Haluk. 1982. Çocuk Psikolojisi. østanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi. 
 
Yıldırım,  Sevilay,  Fatma,  Çelebi.  “Ortopedik  Engelliler  Meslek  Lisesi 
Ö÷retmenleri øle Sa÷lık Meslek Lisesi Ö÷retmenlerinin ùiddete øliúkin Tutum ve 
Davranıúları  Üstüne  Karúılaútırmalı  Bir  Çalıúma”.  Kriz  Dergisi.  1999.  Eylül,  5, 
2008. http://acikarsiv.ankara.edu.tr/dergi. ss 31-35. 
 
Yörüko÷lu,  Atalay.  1992.  De÷iúen  Toplumda  Aile  ve  Çocuk.  østanbul:  Özgür 
Yayınları. 
 
_________. 2000. Gençlik Ça÷ı. østanbul: Özgür Yayınları. 
    
 

 
96