Qayta tiklanuvchi energiya manbalari

 
4.2.-rasm.
 Havodan nam kondensatsiyasini olish uchun shamol qurilmasining 
sxemasi. 
1 – shamol turbinasi; 2 – quritilgan havosini yo‘qotish uchun shaxta; 3 – 
namlikning havodan chiqib ketish darajasini aniqlash uchun qurilma;

---

77 
4 – havo o‘tkazgichlar-issiqlik almashinuvchilar; 5 – havoning filtr bilan 
changlanmasligi shamol obrazli stoyak; 6 – klapan; 7 – suvni yig‘ib olish uchun 
rezervuar. 
Bu maqsadlar uchun shamol qurilmasining mexanik sekin yuruvchi ko‘p 
pog‘onali suv ko‘targich ancha yaroqlidir, ular umuman olganda hamma yerda 
o‘rnatilishi mumkin, ya’ni shamolning o‘rtacha tezligi 3 m/s kam bo‘lmagan joyda. 
Izolyatsiyalangan 
qabul 
qilgichlarning 
odatda 
qishloq 
joylarida 
joylashganlarning elektr bilan ta’minoti uchun quvvati katta bo‘lmagan (5 kVt gacha) 
shamol elektroagregatlarni qo‘llash to‘g‘ri deb hisoblanadi. Ular shamolning o‘rtacha 
yillik tezligi 4-5 m/s dan kam bo‘lmagan paytda ishlay oladi. 
Bunday hollarda bir vaqtning o‘zida energiyaning rezerv manbaini 
akkumulyatorlarni yoki dizel – elektr agregatlarni qo‘llash foydadan holi emas, bu 
esa shamol energiyasining qo‘llanishi foydasini kamaytiradi. 
Agar shamol qurilmasining to‘plamiga energiya akkumulyatori kiritilgan 
bo‘lsa, unda u shamolning yetarli katta tezligida energiya tejaydi va qabul qilgichga 
shamolning pasayishida beradi. Ammo elektrokimyoviy akkumulyatorlar nisbatan 
katta bo‘lmagan 20-30 kVt/kg energiya sig‘imiga ega. Shuning uchun shamol 
qurilmalari akkumulyatorlar bilan ko‘pincha quvvati 1 kVt dan kam bo‘lmagan 
qurilmalarda qo‘llaniladi. Katta quvvatga ega bo‘lganda energiya ta’minotining 
havfsizligini oshirish uchun eng yaxshi yo‘li bu geotermal agregatlarning quyoshli 
fotoelektrik stansiyalari, kichik va mikro GES lar va biogazli qurilmalar bilan bir 
yagona energiya kompleksga birlashtirishdir. 
Quvvati 10 kVt dan oshiq bo‘lgan shamol agregatlari o‘rtacha quvvat bilan 
(500 kVt gacha) va megavatt sinfigacha odatda 2-3 bilan tezyuruvchi shamol 
g‘ildiraklarga ega va shamol potensiallarning 20 m/s oshiq bo‘lgan paytda ishga 
yaroqlidir. 
Yirik shamol stansiyalarning qurilishi umumiy elektr tarmog‘iga ishlovchi yoki 
faqatgina yirik qishloqlar uchun elektr bilan ta’minlash, faqatgina birgina holatlarda 
o‘ringa ega, chunki mavjud bo‘lgan shamol rozasi va uning energetik potensiali katta 
emas. 

---

78