Microsoft Word Баходир лотинча тузатилган doc

yuqori ishchanlikka
ega bo‘lgan fazalarda 
o‘tkazilsa 
shug‘ullanganlik 
darajasi 
doim 
o‘sishi 
kuzatilmoqda. 
Tajribada 
isbotlanishicha 
shug‘ullanishni 
endigina boshlaganlarda mashg‘ulotlarni xaftada uch marotaba 
o‘tkazish, 1, 2 yoki 5 marotabali mashg‘ulotlar ham yuqori 
samara 
bergan, 
yuqori 
malakali 
sportchilarda 
esa 
mashg‘ulotlar chastotasi ko‘proq. Shug‘ullanganlik faqat 
tizimli mashg‘ulotlardagina ortadi va uni to‘xtatish bilan 
shug‘ullanganlikni keskin pasayishi kuzatiladi. Jismoniy 
tarbiya jarayonida tanaffuslarga yo‘l qo‘yilmaydi. Chunki 
mashg‘ulotni ijobiy effekti yo‘qoladi. 
Ijobiy effekt foni 
(soyasi) mu’imdir. Zararli o‘zgarishlar tanaffusning 5-7 

---

-
116
-
kunlaridayoq keskin namoyon bo‘ladi. Muskul kuchi ozayadi, 
harakat tezligi susayadi, chidamlilik yomonlashadi. 
 
Nazorat uchun savollar 
1.Jismoniy tarbiyaning qaysi prinsplari mavjud? 
2.Bolani o‘qitish metodlari va usullarini ko‘rsating. 
3.Harakat malakalarini shakllantirishga nimalarga e‘tibor 
qaratish lozim? 
4.Ruhiy-jismoniy sifatlarni tarbiyalash deganda nimani 
tushunasiz. 
5.Ta’lim 
jarayonida 
bolalar 
harakat 
malakalarini 
shakllantirishning qanday qonuniyatlarini bilasiz? 
 

---

-
117
-
UCHINCHI BO‘LIM 
MTM LARDA BOLALAR JISMONIY 
TARBIYASINING XUSUSIYATLARI 
 
1-§. Ilk yoshdagi bolalarda jismoniy tarbiyaning mazmuni. 
Bolaning sog‘lig‘ini mustahkamlash, ularning tana 
a’zolarini chiniqtirish, asosiy harakat turlarini rivojlantirish, 
bolalarni tetik tutuvchi, toliqishlarining oldini oluvchi 
harakatlarini rivojlantirish uchun shart-sharoit yaratish. 
Barmoqlarining mayda muskullarini rivojlantirish, yurish va 
harakat qilishning ayrim ko‘nikmalarini rivojlantirish. 
Emaklash.
Kerakli masofaga, o‘rindiq va halqaning 
tagiga emaklash, 1m. uzunlikdagi zinaga kattalarning 
yordamida chiqish va undan tushish. 
Yurish.
Tayanchsiz to‘g‘ri yo‘nalishda yerda yotgan 
taxtacha ustidan, yo‘lkachadan, qiya (10-15 sm yuqoriga 
ko‘tarilgan) taxtachadan yurish, 10sm balandlikdagi sath 
ustiga chiqish va undan tushish. Pol, yerdagi yoki 5-10sm 
balandlikda joylashgan arqon, xoda yoki taxtacha ustidan yura 
olish.